Tranh chấp kiểu dáng... áo quan

Mới đây, TAND tỉnh Bình Dương đã bác yêu cầu khởi kiện của Công ty liên doanh Nhã Quán đối với Công ty TNHH Ý Thiên trong vụ tranh chấp quyền sở hữu trí tuệ về kiểu dáng áo quan. Tòa còn buộc Nhã Quán phải bồi thường 440 triệu đồng cho Ý Thiên do khởi kiện không có căn cứ, xâm phạm nghiêm trọng đến quyền lợi của Ý Thiên.

Kiện người, bị người kiện

Theo đơn kiện, Nhã Quán là công ty liên doanh chuyên sản xuất áo quan, thành lập năm 2002 theo hợp đồng giữa Công ty TNHH Trường Sanh với đối tác nước ngoài. Khi hoạt động, Nhã Quán “đã đăng ký nhãn hiệu hàng hóa, đăng ký độc quyền kiểu dáng công nghiệp đối với mặt hàng áo quan”. Sau đó, Trường Sanh lại “tự ý lấy các kiểu dáng áo quan do Nhã Quán làm ra” đăng ký độc quyền kiểu dáng cho Trường Sanh, đến năm 2007 thì chuyển nhượng cho Ý Thiên.

Tháng 8-2007, Nhã Quán nhận được thông báo của Ý Thiên yêu cầu Nhã Quán không được sản xuất, kinh doanh 33 kiểu áo quan mà Ý Thiên nhận chuyển nhượng từ Trường Sanh. Cho rằng việc chuyển nhượng giữa Trường Sanh và Ý Thiên là trái luật, tháng 6 vừa qua, Nhã Quán đã khởi kiện yêu cầu TAND tỉnh Bình Dương công nhận quyền sở hữu kiểu dáng áo quan của mình, buộc Ý Thiên chấm dứt hành vi xâm phạm.

Ngược lại, Ý Thiên phản tố, nói Nhã Quán biết rõ quyền sở hữu các kiểu dáng áo quan thuộc về Trường Sanh và cả việc Trường Sanh chuyển nhượng hợp pháp cho Ý Thiên. Với tư cách là chủ sở hữu mới, Ý Thiên từng yêu cầu Nhã Quán không sản xuất các kiểu dáng áo quan này để bán ra thị trường nhưng Nhã Quán không thực hiện nên đã nhiều lần bị cơ quan chức năng xử phạt hành chính.

Ngoài ra, Ý Thiên nhận định việc Nhã Quán khởi kiện thực ra chỉ nhằm cản trở các cơ quan chức năng xử lý vi phạm và để tiếp tục sử dụng các kiểu dáng áo quan mà Ý Thiên đang sở hữu. Hành vi này là có dụng ý, xâm phạm nghiêm trọng đến quyền lợi của Ý Thiên nên Ý Thiên yêu cầu Nhã Quán bồi thường 500 triệu đồng.

Trong khi đó, “nhân chứng” Trường Sanh cho biết mình là một công ty gia đình, trước đây đã sản xuất áo quan, sau đó mới liên doanh thành lập Nhã Quán để tăng cường tiềm lực tài chính. Trong liên doanh, Trường Sanh chỉ góp vốn bằng máy móc, nhà xưởng chứ không góp vốn bằng quyền sở hữu trí tuệ về kiểu dáng áo quan mà Trường Sanh đã có văn bằng bảo hộ.

Theo Trường Sanh, việc Nhã Quán viện dẫn trên một số kiểu dáng áo quan của Trường Sanh có logo Nhã Quán để nói rằng đó là kiểu dáng công nghiệp của mình là không đúng. Trường Sanh chỉ chấp thuận cho Nhã Quán gắn logo để tiện kinh doanh nên dù có gắn logo Nhã Quán thì các kiểu dáng đó vẫn là của Trường Sanh và Trường Sanh đã chuyển nhượng hợp pháp cho Ý Thiên. Ngoài ra, Trường Sanh còn cho biết trước thời điểm Nhã Quán khởi kiện, Trường Sanh đã đăng ký các kiểu dáng áo quan đang tranh chấp và công bố trên Công báo Sở hữu công nghiệp, quá thời hạn cũng không ai phản đối quyền tác giả của Trường Sanh cả.

Phải bồi thường

Thụ lý, TAND tỉnh Bình Dương đã dựa trên Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 để làm căn cứ xét xử (thời gian Trường Sanh được cấp văn bằng bảo hộ kiểu dáng công nghiệp áo quan là giữa năm 2005-2006 - nằm trong phạm vi điều chỉnh của luật trên).

Theo Điều 6 Luật Sở hữu trí tuệ, quyền sở hữu kiểu dáng công nghiệp được xác lập trên cơ sở văn bằng bảo hộ do cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác lập. Vì thế theo tòa, Nhã Quán không đăng ký bảo hộ kiểu dáng công nghiệp áo quan, nay lại khởi kiện để tranh chấp các kiểu dáng mà Trường Sanh đã đăng ký là trái pháp luật.

Mặt khác, trong bản thỏa thuận giữa Trường Sanh và Nhã Quán ghi nhận các kiểu dáng áo quan là sự sáng tạo và tài sản sở hữu công nghiệp của Trường Sanh. Trường Sanh chỉ đồng ý cho Nhã Quán sử dụng kiểu dáng công nghiệp. Vì thế nên trước đây, Nhã Quán từng khiếu nại lên Cục Sở hữu trí tuệ đề nghị hủy bỏ hiệu lực các văn bằng độc quyền kiểu dáng công nghiệp của Trường Sanh nhưng không được chấp nhận. Dù Nhã Quán một mực nói không biết gì về bản thỏa thuận trên nhưng theo kết quả giám định của Viện khoa học hình sự thì văn bản đó có chữ ký, con dấu của Nhã Quán.

Hơn nữa, Nhã Quán không chứng minh được ai là người tạo ra kiểu dáng và công ty đã đầu tư kinh phí, phương tiện vật chất gì cho tác giả dưới hình thức giao việc, thuê việc hay thỏa thuận nào khác để tạo ra các kiểu dáng đó. Việc Nhã Quán cho rằng tình hình nhân sự công ty xáo trộn, dẫn đến việc quản lý không tốt, làm mất tài liệu là không thể chấp nhận. Cách giải thích này không thể miễn trừ nghĩa vụ chứng minh của Nhã Quán. Do đó, Nhã Quán phải chịu hậu quả của việc này theo Điều 79 Bộ luật Tố tụng dân sự.

Ngoài ra, Ý Thiên hiện đang là chủ sở hữu các kiểu áo quan thông qua việc chuyển nhượng hợp pháp với Trường Sanh. Khi Ý Thiên yêu cầu Nhã Quán ngưng sản xuất các kiểu dáng mà Ý Thiên sở hữu, Nhã Quán không thực hiện mà vẫn tiếp tục sản xuất hàng loạt, bị cơ quan quản lý thị trường nhiều lần xử phạt, thu giữ hàng hóa. Việc làm trên đã gây thiệt hại không nhỏ cho Ý Thiên.

Từ các phân tích trên, TAND tỉnh Bình Dương đã bác yêu cầu khởi kiện của Nhã Quán, buộc công ty này phải bồi thường 440 triệu đồng thiệt hại về cả vật chất lẫn tinh thần cho Ý Thiên.

Sau phiên xử, Nhã Quán đã kháng cáo. Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin về diễn biến vụ kiện.