Nhà văn đi đường chúng ta

Ông có ba tác phẩm làm nên tên tuổi ông: truyện Đội du kích thiếu niên Đình Bảng, bài thơ được phổ nhạc Đường chúng ta đi và tập thơ Chân dung nhà văn. Ba tác phẩm, ba mảng ghép tạo nên bức chân dung văn học của Xuân Sách.

Một bức chân dung không xuôi chiều. Ông đã dựng nên một thiên anh hùng ca của tuổi nhỏ VN yêu nước. Đội du kích thiếu niên Đình Bảng là truyện lịch sử, truyền thống, nhưng ngòi bút nhà văn đã không chỉ kể chuyện theo những sự kiện có thật, mà ông đã dựng lên những hình tượng, tả được số phận, khiến tác phẩm giàu ý nghĩa nhân văn, rung động bao tấm lòng người đọc.

Ông đã ca lên bài ca Đường chúng ta đi trong những ngày chiến tranh vẫn với mạch cảm xúc hào hùng, oanh liệt của một dân tộc biết chiến đấu và chiến thắng. Được giai điệu nhạc chắp cánh, những lời thơ dào dạt cảm xúc sử thi đó đã thật sự trở thành cảm hứng của cả một cộng đồng. Đến Chân dung nhà văn, Xuân Sách đã mô tả cuộc sống nhân sinh thông qua lăng kính của thể loại thơ "vịnh" chiếu vào chính mình và đồng nghiệp. Tưởng là thơ vui, thơ đùa, nhưng phận số văn chương của mỗi người viết dường như có mối liên quan bí ẩn, định mệnh với từng cái tên sách họ tự nghĩ ra. Và dưới một con mắt biết nhìn, biết liên tưởng, biết gắn kết những sự như ngẫu nhiên lại với nhau thì thành ra như là một tất yếu, một chuyện không đùa.

Khi ông chuyển từ Vũng Tàu ra Hà Nội chữa bệnh, tôi đến thăm thấy ông đã gầy yếu nhiều, giọng nói đã dấp dính, đứt quãng, chỉ duy đôi mắt nhìn vẫn còn như hóm hỉnh. Bây giờ ông đã ra đi. Vào những ngày lễ lớn của đất nước, tiếng thơ ông vẫn còn vang vọng. Bạn bè văn chương gặp nhau, nhắc người này người khác, thơ ông vẫn được đọc lên. Về Đình Bảng, thăm các di tích nổi tiếng, cuốn truyện của ông vẫn được nhắc đến. Vậy là nhà văn, nhà thơ Xuân Sách vẫn còn sống với cuộc đời này, đất nước này.

PHẠM XUÂN NGUYÊN - (Theo TT)