Từ đường Lê Thế Tiết (thị trấn Lao Bảo) đi khoảng 2km về hướng tây bắc là đến nhà tù Lao Bảo. Khu di tích này nằm khiêm tốn giữa những rừng cây âm u, rậm rạp.
Thời gian gần đây, nhiều du khách cảm thấy ngán ngẩm khi đặt chân đến địa điểm này vì trước khu di tích, khoảng đất rộng chừng 2ha, ngổn ngang trâu bò của những hộ dân thả rong tại đây. Số trâu bò với số lượng lên đến hàng nghìn con “bủa vây” khu di tích.
Những vũng nước cho trâu bò tắm cộng với lượng phân trâu bò thải ra làm cho khu di tích nhà tù Lao Bảo thêm nhếch nhác, lộn xộn. Ông Lê Quân Miện, Trưởng Ban quản lý khu di tích, cho biết: Đây là số trâu bò lậu của dân làng Tân Kim, Duy Tân, do không có địa điểm chăn thả nên họ “làm liều”!”.
Theo ông Miện, nhiều lần Ban quản lý đã kiến nghị lên UBND thị trấn Lao Bảo, mong được can thiệp nhưng vẫn chưa thấy giải quyết.
Bước vào khu di tích, cảnh đập vào mặt du khách là khu nhà lao A và B đã sập đổ hoàn toàn. Đây là hai trong số những nhà lao còn sót lại cho đến bây giờ. Ông Miện cho hay, từ năm 1968, hai dãy nhà lao này đã xuống cấp và đến nay có nguy cơ bị “xoá sổ”!
Những khu nhà lao C, D, H, E cũng cùng chung số phận, cỏ mọc um tùm, chỉ trơ ra những khối bê tông, cốt thép… của những buồng giam xưa. Các dãy nhà lao sụp đổ khiến khu di tích gần như mất hết dấu tích.
Chưa hết ở khu vực tượng đài cũng không được quan tâm đúng mực. Phía sau tượng đài, cảnh trâu bò “công phá” hàng rào, cỏ mọc um tùm, làm cho khung cảnh thêm nhếch nhác. Phòng trưng bày dưới chân tượng đài, các hạng mục, chi tiết cũng hết sức thô sơ.
Ông Miện cho biết: “Do di tích không tiến hành thu vé cho nên kinh phí rất hạn hẹp. Đến nay, chưa có kinh phí để xây dựng hệ thống hàng rào, đặc biệt là khu vực trước mặt di tích nên trâu bò của những hộ dân thả rong cũng đành chịu!”.
Điều đặc biệt, toàn bộ khu di tích là 10 ha nhưng có hơn 2 ha đất trước mặt khu di tích bị người dân chiếm dụng từ hơn chục năm nay. Nhiều du khách đặt câu hỏi về một di tích cấp quốc gia nhưng đang xuống cấp nghiêm trọng vẫn chưa được quan tâm đúng mực.
Theo Duy Phiên - Quách Long (Dân trí)
