TP Wonsan là một địa điểm dã ngoại lý tưởng đối với các gia đình Triều Tiên. Sở hữu một bãi biển tuyệt đẹp, TP duyên hải của Triều Tiên đang được đầu tư biến thành trung tâm du lịch trị giá hàng tỉ USD. Đây cũng là nơi nhà lãnh đạo Kim Jong-un thường đến nghỉ dưỡng vào mỗi mùa hè. Thế nhưng cũng chính từ các bãi biển ở ngoại ô Wonsan, nhà lãnh đạo Triều Tiên đã cho phóng thử gần 40 quả tên lửa các loại để chứng minh sức mạnh quốc gia.
Giấc mơ Wonsan
Các kế hoạch phát triển TP Wonsan đã được Bình Nhưỡng đề ra từ năm 2014, theo điều tra của hãng tin Reuters. Nhà lãnh đạo Kim Jong-un chọn Wonsan phần lớn vì lợi thế du lịch của TP vùng duyên hải: Hơn 140 di tích lịch sử, 10 bãi biển đẹp, 680 điểm tiếp đón khách du lịch, bốn suối nước nóng và trữ lượng gần 3,3 triệu tấn bùn khoáng, nhiều khu nghỉ dưỡng. Du lịch là một trong những ngành mà Triều Tiên còn có hy vọng thu ngoại tệ sau hàng loạt lệnh trừng phạt kinh tế của Liên Hiệp Quốc. Ông Kim Jong-un cũng đã cho xây dựng một khu giải trí trượt tuyết và một sân bay mới tại đây.
Dự án “Vùng du lịch đặc biệt Wonsan” rộng gần 400 km2 được chính phủ Bình Nhưỡng kêu gọi tổng giá trị đầu tư nước ngoài gần 1,5 tỉ USD. Ông Kim Jong-un đặt ra tham vọng xây dựng một khu trung tâm mua sắm 7,3 triệu USD, một dự án phát triển trung tâm Wonsan 197 triệu USD và một sân golf trị giá hơn 123 triệu USD để biến Wonsan thành một “thiên đường du lịch” của Triều Tiên. Đầu năm 2017, nhà lãnh đạo 34 tuổi đã cử 16 quan chức sang Tây Ban Nha để học hỏi và đưa ra sáng kiến phát triển Wonsan, phát ngôn viên của Đại sứ quán Triều Tiên tại Tây Ban Nha và nhiều khu giải trí cao cấp tại nước này xác nhận với hãng tin Reuters.
Triều Tiên đặt mục tiêu ngắn hạn là thu hút gần một triệu du khách đến thăm đất nước này mỗi năm, sau đó tăng lên 5-10 triệu du khách trong tương lai gần. Trong khi đó, theo Viện Hải dương Triều Tiên (KMI), ngành du lịch hiện chỉ mới đóng góp 44 triệu USD hằng năm cho CHDCND Triều Tiên (gần 0,8% GDP). Hết 80% lượng du khách là người Trung Quốc, số còn lại là người Nga và du khách phương Tây, trung tâm cố vấn chính sách KMI cho biết.
Nhà tư vấn kinh doanh người Canada Michael Spavor, hiện làm việc cho Trung tâm trao đổi văn hóa Paektu - nghiên cứu về kinh tế Triều Tiên, vào năm 2013 từng có cơ hội được ngồi đàm đạo và uống trà với ông Kim Jong-un trên du thuyền ngoài cảng Wonsan. Ông kể lại rằng nhà lãnh đạo trẻ tuổi Triều Tiên đã nói rất nhiều về mong muốn đầu tư và phát triển toàn bộ TP, thu hút thêm khách du lịch quốc tế và thương nhân đến Wonsan.
TP Wonsan là sự kết hợp của hai mảng mà Triều Tiên nỗ lực phát triển song song dưới thời ông Kim Jong-un: Quân sự và kinh tế. Ảnh: REUTERS
Nhà tư vấn kinh tế Michael Spavor (phải) vào năm 2013 từng được ông Kim Jong-un (trái) trao đổi về kế hoạch phát triển Wonsan. Ảnh: REUTERS
Wonsan còn là một địa điểm mang nhiều ý nghĩa chính trị đối với ông Kim Jong-un. Ảnh: REUTERS
Thế nhưng “thiên đường du lịch” Wonsan trong mắt những người theo dõi căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên lại chẳng khác gì một thùng thuốc súng. Mới tháng 4 vừa qua, bãi biển gần sân bay mới của Wonsan đã được ông Kim Jong-un chọn làm địa điểm diễn tập pháo binh lớn nhất từ trước đến nay của Triều Tiên. Đài truyền hình nước này cho biết đã có “300 khẩu pháo tự hành hạng nặng” đồng loạt nã đạn vào mục tiêu giả lập là một hòn đảo nhỏ cách bờ biển gần 3 km, biến hòn đảo này thành “bụi mặt trăng”.
Trước đó chỉ một tháng, Bộ chỉ huy Thái Bình Dương của Mỹ đã phát hiện Triều Tiên cho phóng thử tên lửa đạn đạo tầm trung Musudan tại vùng Kalma, phía Đông Wonsan. Vụ phóng được cho là thất bại vì tên lửa phát nổ “chỉ vài giây” sau khi rời bệ phóng, theo các quan chức quân sự Mỹ. Đến tháng 5, từ khu vực gần sân bay Wonsan, Bình Nhưỡng lại cho phóng thử thành công tên lửa có trang bị thiết bị dẫn đường thế hệ mới. Tên lửa loại Scud đã bay được gần sáu phút trước khi rơi xuống biển Nhật Bản, hãng tin AP cho biết. Chưa đầy một tháng sau, thêm bốn tên lửa chống hạm được Triều Tiên cho phóng tập từ bờ biển Wonsan ra vùng biển phía Đông bán đảo Triều Tiên để thể hiện sức mạnh của quân đội nước này, trong bối cảnh có đến ba tàu sân bay Mỹ hoạt động trong khu vực.
TP Wonsan với hơn 360.000 dân là sự kết hợp của hai mảng đối lập: Chiến tranh và hòa bình. Chuyên gia về kinh tế Triều Tiên Lim Eul-chul, ĐH Kyungnam (Hàn Quốc), nhận định: “Đối với người ngoài, việc ông Kim Jong-un cho phóng tên lửa tại nơi mà ông muốn thúc đẩy phát triển kinh tế nhìn có vẻ điên rồ. Nhưng đó chính là cách thức mà ông ấy phát triển đất nước”. Wonsan chính là biểu tượng về nỗ lực của ông Kim Jong-un tìm cách cân bằng giữa yếu tố sống còn của quốc gia: Thị trường và quân đội.
Tìm điểm cân bằng
Nhà lãnh đạo trẻ tuổi của Triều Tiên buộc phải tiếp tục đẩy mạnh phát triển chương trình tên lửa và hạt nhân để đảm bảo sự sống còn của đất nước. Như nhiều chuyên gia phân tích, Bình Nhưỡng nhìn nhận năng lực răn đe hạt nhân là điều duy nhất ngăn chặn Mỹ và các đồng minh sử dụng biện pháp quân sự nhắm vào Triều Tiên. Rủi ro một TP của Mỹ hoặc căn cứ quân sự của nước này bị hủy diệt vì vũ khí hạt nhân là quá thảm khốc để Mỹ phát động chiến tranh Triều Tiên một lần nữa. Nhà lãnh đạo Triều Tiên cũng hy vọng chi phí bảo trì các khí tài hạt nhân sẽ đỡ tốn kém hơn việc đổ tiền vào vũ khí quy ước, vốn không bao giờ đủ để đương đầu với một siêu cường quân sự như Mỹ.
Thế nhưng Triều Tiên cũng cần tìm ra một điểm cân bằng phát triển với chìa khóa là Wonsan. Cựu phó đại sứ Triều Tiên tại London Thae Yong Ho, đã đào tẩu khỏi nhiệm sở vào năm 2016, tiết lộ với hãng tin Reuters rằng Bình Nhưỡng đang nỗ lực kiểm soát thị trường tự do. Ông Kim Jong-un cần những dự án như tại Wonsan để phục vụ xã hội, phát triển nền kinh tế dân sự để duy trì sự ủng hộ của người dân. Khi mới bắt đầu nắm quyền lãnh đạo Triều Tiên, ông Kim Jong-un đã mạnh mẽ tuyên bố đã đến lúc “cho phép nhân dân sống mà không phải thắt lưng buộc bụng”. Vào năm 2013, ông đã phát đi tín hiệu thay đổi mô hình phát triển của Triều Tiên từ kinh tế quân sự sang mô hình “Byungjin”, nghĩa là phát triển song song kinh tế và chương trình hạt nhân. Tại hội nghị Ban Chấp hành Trung ương đảng Lao động Triều Tiên vào hôm 7-10, ông Kim một lần nữa nhấn mạnh mô hình này để phát triển đất nước.
Những quan điểm như “đóng cửa” nền kinh tế, không giao lưu hợp tác với đối tác nước ngoài dường như đã lỗi thời tại Triều Tiên. BBC nhận định rằng 50% doanh thu Triều Tiên là từ giao lưu thương mại với các đối tác quốc tế.
| Ý nghĩa chính trị TP Wonsan cũng có rất nhiều ý nghĩa chính trị đối với nhà lãnh đạo Triều Tiên. Đây là nơi ông Kim Nhật Thành cùng quân đội Liên Xô đổ bộ tiếp nhận lại phía Bắc bán đảo Triều Tiên từ tay phát xít Nhật. Đến nay tại TP này vẫn còn tượng đài của hai nhà lãnh đạo Triều Tiên là Kim Nhật Thành và ông Kim Jong-il. Việc giúp Wonsan “hóa rồng” sẽ mang ý nghĩa to lớn về mặt chính trị cho ông Kim Jong-un như một sự kế thừa và phát triển di sản của ông cha. Kim Young-hui, trưởng nhóm nghiên cứu về Triều Tiên tại Ngân hàng Phát triển Hàn Quốc, nhận định: “Ông Kim có những động cơ chính trị rất lớn để phát triển Wonsan”. Không những vậy, có nhiều đồn đoán rằng Wonsan chính là nơi sinh thành của nhà lãnh đạo Triều Tiên. |
