Số liệu thống kê của Bộ NN&PTNT cho thấy chỉ trong vòng năm tháng đầu năm nay, nước ta đã chi 400 triệu USD (khoảng 8.800 tỉ đồng) để nhập khẩu thuốc trừ sâu và nguyên liệu. Con số này tăng đến 41% so với cùng kỳ năm ngoái.
Đáng chú ý là nguồn nhập khẩu thuốc trừ sâu và nguyên liệu trong những tháng đầu năm chủ yếu từ Trung Quốc khi chiếm hơn 53% tổng giá trị của mặt hàng này. Trong khi việc nhập khẩu từ nhiều thị trường khác giảm mạnh.
Ông Hoàng Trung, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (BVTV) thuộc Bộ NN&PTNT, thông tin mỗi năm Việt Nam chi khoảng 500 triệu USD để nhập khẩu nguyên liệu và thuốc trừ sâu từ Trung Quốc. Ngoài thị trường Trung Quốc, Việt Nam còn nhập khẩu nguyên liệu và thuốc trừ sâu tại nhiều thị trường như Đức, Malaysia, Thái Lan… Sở dĩ Việt Nam phải nhập nhiều thuốc BVTV nhất là từ Trung Quốc vì doanh nghiệp nước ta không đủ năng lực, trình độ để sản xuất các loại thuốc này.
Ông Trung nhấn mạnh: “Dù có nhập từ nước nào thì khi sử dụng ở Việt Nam, các loại thuốc đều phải đảm bảo chất lượng và yêu cầu của Việt Nam và mặt hàng này được kiểm soát đặc biệt 100% lô hàng”.
Tuy nhiên, TS Võ Mai, Phó Chủ tịch Hội Làm vườn Việt Nam, nhận định ngoài con số nhập khẩu chính ngạch thì lượng thuốc trừ sâu từ Trung Quốc được tuồn vào thị trường nội địa cũng rất lớn thông qua đường không chính ngạch. Đây là mối lo lớn nhất khiến Việt Nam vẫn nằm trong tốp những quốc gia sử dụng thuốc BVTV nhiều và khó kiểm soát.
Đồng quan điểm, GS Võ Tòng Xuân, chuyên gia nông nghiệp, cảnh báo nếu không có biện pháp kiểm soát nhập khẩu chặt chẽ thì ngành nông nghiệp Việt Nam sẽ bị nhiễm độc nặng nề, ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe con người, môi trường và làm mất uy tín hàng nông sản nước ta.
“Dù Cục BVTV đã có quy định thuốc nào được cho phép, sử dụng trên cây gì khi nhập khẩu vào Việt Nam nhưng “có cũng như không”. Lý do là các đơn vị nhập khẩu tìm đủ cách lách để nhập nhiều vào Việt Nam. Ví dụ một loại thuốc khi vào Việt Nam buộc phải dùng cho cây lúa, cây bắp nhưng nông dân trồng rau vẫn sử dụng loại thuốc này do không ai quản lý được. Đây là lý do thuốc trừ sâu của Trung Quốc vẫn luồn lách tìm đường nhập khẩu vào Việt Nam” - GS Xuân dẫn chứng.
Từ thực tế này, GS Võ Tòng Xuân kiến nghị cơ quan chức năng cần xử phạt thật nặng những đại lý buôn bán thuốc BVTV có chất cấm, không rõ nguồn gốc. Bên cạnh đó không hạn chế nhập từ Trung Quốc được nhưng cần có chính sách khuyến khích nhập thuốc sinh học có lợi cho môi trường.
