Thi hành án hình sự: Ngổn ngang vướng mắc

Theo đó, nhiều bất cập, vướng mắc cả về quy định lẫn thực tiễn áp dụng đã được VKSND TP chỉ ra…

Theo VKSND TP.HCM, liên quan đến hoạt động thi hành án hình sự, nhiều cơ quan có trách nhiệm vẫn còn để xảy ra thiếu sót, vi phạm.

Chậm trễ, quá hạn luật định

Cụ thể, hiện tòa các cấp ở TP còn chậm chuyển giao bản án và quyết định thi hành án cho VKS cùng cấp, người bị kết án, nhà tạm giữ, trại tạm giam quản lý người bị kết án, cơ quan thi hành án hình sự và chính quyền địa phương nơi cư trú của người bị kết án. Tòa còn chậm tổng hợp hình phạt cho người bị kết án có nhiều bản án đã có hiệu lực pháp luật; có những trường hợp hết thời gian hoãn thi hành án nhưng tòa chậm ra quyết định thi hành án. Chưa kể nhiều bản án, quyết định thi hành án có sai sót cần phải đính chính; quyết định thi hành án hình sự không nêu căn cứ của Luật Thi hành án hình sự…

Bên cạnh đó, nhiều trường hợp người chấp hành án tại địa phương đi khỏi nơi cư trú hoặc bỏ trốn nhưng UBND không thông báo kịp thời đến công an cùng cấp. Có trường hợp hết thời gian thử thách nhưng UBND chậm thông báo đề nghị cấp giấy chứng nhận chấp hành xong án phạt hoặc không có biện pháp giáo dục, hướng dẫn người chấp hành án. Có trường hợp UBND giao cho cảnh sát khu vực trực tiếp giám sát người chấp hành án tại địa phương, trong khi theo luật, công an chỉ có trách nhiệm tham mưu, còn UBND phải phân công cán bộ chuyên trách thực hiện việc giám sát, giáo dục người chấp hành án...

Lĩnh vực thi hành án hình sự còn gặp một số vướng mắc do quy định chung chung, lại thiếu hướng dẫn. Ảnh: HTD

Nhiều tồn tại khác cũng được VKS TP đề cập như: Quyết định áp giải người được tạm đình chỉ đi thi hành án thường quá thời hạn luật định. Việc trưng cầu giám định pháp y sau khi hết thời hạn tạm đình chỉ thi hành án do bệnh nặng cũng như việc ra quyết định truy nã các trường hợp được hoãn, được tạm đình chỉ thi hành án mà bỏ trốn còn chậm trễ. Theo VKSND TP, những tồn tại này có nguyên nhân là do Công an TP đã thành lập cơ quan thi hành án hình sự nhưng chưa phân định rõ nhiệm vụ, thẩm quyền nên chưa đáp ứng hiệu quả các yêu cầu của TAND TP.

Ngoài ra, việc cấp giấy chứng nhận chấp hành xong án treo, án phạt cải tạo không giam giữ… cũng chưa thực hiện được, ảnh hưởng đến quyền lợi của người đã chấp hành án do nhiều cơ quan thi hành án hình sự cấp huyện chưa có con dấu, chưa bổ nhiệm các chức danh lãnh đạo.

Quy định chung chung, thiếu hướng dẫn

Ngoài các vi phạm, thiếu sót nói trên, lĩnh vực thi hành án hình sự còn gặp một số vướng mắc do quy định chung chung, lại thiếu hướng dẫn.

Chẳng hạn, Luật Thi hành án hình sự quy định về thủ tục để xét hoãn chấp hành hình phạt tù chưa cụ thể, thời gian chờ kết quả giám định pháp y và kết quả xác minh tại địa phương thường kéo dài, dẫn tới việc giải quyết án của các tòa không đảm bảo đúng thời hạn quy định.

Mặt khác, hiện Luật Thi hành án hình sự có quy định khi tiếp nhận hồ sơ thi hành án do tòa giao, công an triệu tập đối tượng đến viết cam kết. Tuy nhiên, trường hợp đối tượng không có mặt tại địa phương, không rõ đi đâu, sau khi hết thời gian chấp hành án, đối tượng trở về sinh sống thì không biết giải quyết sao vì vẫn chưa có hướng dẫn. Ngoài ra, hiện cũng chưa có quy định thống nhất về việc cơ quan, đơn vị nào chịu trách nhiệm xác nhận đơn xin hoãn chấp hành án phạt tù…

Từ đó, VKSND TP đề xuất các cơ quan có thẩm quyền cần ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện Luật Thi hành án hình sự của từng ngành công an, kiểm sát, tòa án và liên ngành. Sau khi có hướng dẫn thì cần triển khai kịp thời đến VKS các địa phương để phối hợp thực hiện.

PHƯƠNG LOAN