Vụ OceanBank: Nguyễn Xuân Sơn lãnh án tử hình

Sáng 29-9, TAND TP Hà Nội đã tuyên phạt cựu TGĐ OceanBank, cựu chủ tịch Tập đoàn Dầu khí PVN Nguyễn Xuân Sơn án tử hình về tội tham ô tài sản, tù chung thân về tội lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản, 17 năm tù về tội cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng. Tổng hợp hình phạt chung là tử hình.

HĐXX cũng phạt cựu chủ tịch OceanBank Hà Văn Thắm tù chung thân về tội tham ô tài sản, 20 năm tù về tội lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản, 19 năm tù về tội cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng, 18 năm tù về tội vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng. Tổng hợp hình phạt chung là tù chung thân.

Tạo nhóm lợi ích, trục lợi, tiếp tay tham nhũng

Về hành vi chi lãi ngoài vượt trần, HĐXX nhận định toàn bộ số tiền lãi ngoài hơn 1.576 tỉ đồng đã bị Thắm và nhóm bị cáo OceanBank chi trái quy định của NHNN, không thu hồi được. Hành vi của các bị cáo còn tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh, làm rối loạn thị trường tài chính, là nguy cơ tăng lạm phát, gây tổn hại đến việc thực hiện các chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia...

Hệ lụy là OceanBank không kiểm soát được nguồn vốn, việc thu chi, cho vay và đầu tư dàn trải, dẫn đến những khoản nợ khó đòi, nợ xấu, thất thoát vốn, thua lỗ lũy kế hằng năm. NHNN phải đưa OceanBank vào diện kiểm soát đặc biệt, cuối cùng phải mua lại OceanBank với giá 0 đồng và gánh toàn bộ trách nhiệm, nghĩa vụ của OceanBank, làm tăng thêm gánh nặng cho ngân sách.

“OceanBank còn chi lãi suất ngoài hợp đồng cho các tổ chức kinh tế, đa phần là các tổ chức kinh tế của Nhà nước nhưng thực chất là chi cho lãnh đạo của những tổ chức này. Điều này đặt ra các nhóm lợi ích, lợi dụng tài sản chung để trục lợi cá nhân, tiếp tay cho tham nhũng” - HĐXX nhấn mạnh.

Các bị cáo đang nghe tòa tuyên án. Ảnh: Đ.MINH

HĐXX nhận định Thắm với tư cách là chủ tịch OceanBank đã ra chủ trương, chỉ đạo việc chi lãi ngoài trên toàn hệ thống nên phải chịu trách nhiệm chính về số tiền thiệt hại này.

Với các bị cáo là lãnh đạo các phòng, ban Hội sở OceanBank, HĐXX nhận định hậu quả họ gây ra là nghiêm trọng nên cần áp dụng hình phạt tù.

Với 34 bị cáo là cựu giám đốc OceanBank các chi nhánh có hành vi phạm tội nghiêm trọng, hậu quả để lại nặng nề. Hiện nay chính sách hình sự chưa thay đổi, không thể miễn trách nhiệm hình sự đối với họ. Tuy nhiên, HĐXX cũng xem xét việc họ là đồng phạm nhưng có vai trò thứ yếu, không có tình tiết tăng nặng, có nhiều tình tiết giảm nhẹ như đều làm công ăn lương, làm theo chỉ đạo, không được hưởng lợi, nhân thân tốt... Đặc biệt, nhiều bị cáo đã vay mượn, bán nhà cửa để khắc phục hậu quả... Từ đó, HĐXX quyết định áp dụng mức thấp nhất của khung hình phạt, chuyển sang tù treo hoặc hình phạt cải tạo không giam giữ.

Tòa tuyên các bị cáo nguyên là lãnh đạo các phòng, ban tại hội sở OceanBank, 34 giám đốc các chi nhánh OceanBank không phải chịu trách nhiệm dân sự về số tiền thiệt hại do việc chi lãi ngoài. Với những bị cáo nguyên là lãnh đạo các chi nhánh OceanBank đã nộp tiền khắc phục hậu quả, HĐXX tuyên trả lại.

Sau khi khấu trừ một số khoản như khách hàng nộp lại, chưa chi thì số tiền thiệt hại từ việc chi lãi ngoài còn 990 tỉ đồng. Hà Văn Thắm, Nguyễn Xuân Sơn, Nguyễn Minh Thu, Nguyễn Thị Minh Phương phải liên đới bồi thường số tiền này cho Ngân hàng Đại Dương mới. Do hành vi của Phương đã được tạm đình chỉ, chờ xử lý sau nên các bị cáo phải chia nhau gánh khoản bồi thường của Phương. Cụ thể, Thắm phải bồi thường 847 tỉ đồng, Sơn 200 tỉ đồng, Thu 50 tỉ đồng.

Cặp bài trùng Sơn-Thắm

Với hành vi tham ô 49 tỉ đồng và lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt 197 tỉ đồng của Nguyễn Xuân Sơn và đồng phạm, chứng cứ cho thấy không chỉ các tổng công ty của PVN mà các công ty thành viên của PVN, các công ty liên doanh, liên kết đã gửi một lượng tiền lớn vào OceanBank. Tính riêng PVN, thời điểm cao nhất đã gửi gần 30.000 tỉ đồng vào OceanBank.

“Sơn có quyền quản lý phần vốn góp và phần lãi phát sinh từ nguồn vốn này tại OceanBank, là người có ảnh hưởng chi phối lớn, quyết định đến nguồn tiền gửi của PVN và các công ty thành viên của PVN vào OceanBank” - HĐXX nhận định.

OceanBank dùng 1.576 tỉ đồng để chi lãi ngoài, trong đó có 246 tỉ đồng chi cho Sơn. HĐXX cho rằng có đủ căn cứ xác định từ năm 2011 đến tháng 6-2014, Sơn đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn buộc Thắm phải chi tiền. HĐXX nhận thấy việc đưa nhận tiền của Thắm-Sơn cùng lúc đã xâm phạm hai khách thể được pháp luật bảo vệ.

Thứ nhất, trong số tiền Sơn chiếm đoạt có ít nhất 49 tỉ đồng là tiền Nhà nước mà Sơn là người đại diện có trách nhiệm quản lý. Hành vi chiếm đoạt 49 tỉ đồng của Sơn đã cấu thành tội tham ô tài sản. “Vì lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm, Thắm vẫn đưa tiền để Sơn chiếm đoạt. Hành vi của Thắm là đồng phạm giúp sức cho Sơn tham ô, chiếm đoạt số tiền này” - HĐXX đánh giá vai trò của Thắm.

Về số tiền 197 tỉ đồng, Sơn đã lạm dụng chức vụ, quyền hạn yêu cầu Thắm phải chi và chiếm đoạt số tiền này. Đây là tiền của OceanBank. Thắm hiểu rất rõ ảnh hưởng của Sơn đối với sự tồn tại của OceanBank nên đã chỉ đạo nhân viên đưa tiền cho Sơn. Thắm là đồng phạm giúp sức cho Sơn trong hành vi lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản của Sơn.

Tại tòa, Sơn khai đã đưa phần lớn số tiền nói trên cho Ninh Văn Quỳnh, ngoài ra còn chi đối ngoại, từ thiện... Tuy nhiên, ngoài 20 tỉ đồng được Quỳnh xác nhận, Sơn không nêu và không chứng minh được các khoản chi khác. Tuy nhiên, HĐXX cho rằng có xác định được hay không việc bị cáo sử dụng số tiền đã chiếm đoạt như thế nào không có ý nghĩa trong việc định tội.

Sơn là người khởi xướng, chiếm hưởng toàn bộ hơn 300 tỉ đồng (69 tỉ đồng của Công ty BSC, 49 tỉ đồng tham ô, 197 tỉ đồng từ OceanBank). Tại tòa, Sơn chưa khai báo thành khẩn nhằm che giấu hành vi của mình và các đồng phạm khác. Thắm là đồng phạm giúp sức, phần nào khai báo thành khẩn nên áp dụng hình phạt tù có thời hạn đối với bị cáo về hành vi tham ô, chiếm đoạt tài sản là thỏa đáng.

HĐXX buộc Sơn hoàn lại số tiền 69 tỉ đồng của Công ty BSC để sung công; buộc Sơn hoàn trả số tiền 197 tỉ đồng cho OceanBank. Số tiền 49 tỉ đồng Sơn tham ô, HĐXX buộc Sơn bồi thường cho PVN.