Bí ẩn cái chết của Berezovsky

Hai ngày sau khi tìm thấy tỉ phú Nga Boris Berezovsky nằm chết trên sàn phòng tắm, ngày 25-3 (giờ địa phương), cảnh sát Anh công bố kết quả giải phẫu tử thi của các bác sĩ với kết luận Berezovsky có thể đã treo cổ tự tử.

Tự tử hay bị siết cổ?

Thực ra kết luận của các bác sĩ Bộ Nội vụ Anh vẫn còn rất mơ hồ bởi không có chứng cứ Boris Berezovsky treo cổ tự tử. Berezovsky không để lại thư tuyệt mệnh. Tại hiện trường không có dây thừng. Thi thể Berezovsky cũng không treo lủng lẳng.

Vệ sĩ của Berezovsky khai đã để ông một mình trong nhà từ 10 giờ sáng đến 3 giờ chiều hôm 23-3 để lo một số việc ông giao. Khi quay lại, vệ sĩ thấy điện thoại của ông có vài cuộc gọi nhỡ và ông nằm chết trong nhà tắm. Lúc đó ông vẫn mặc quần áo chỉnh tề và không có máu trong phòng tắm.

Cảnh sát Anh không tìm thấy dấu vết xô xát trên tử thi Berezovsky. Các chuyên gia hóa chất và sinh học khám xét nhà cũng không tìm thấy chất phóng xạ nào. Vài người bạn của Berezovsky tin rằng ông tự tử do mất mát lớn về tài sản và địa vị. Berezovsky đã mắc chứng trầm cảm nặng kể từ khi thua kiện trong vụ tranh chấp với đối tác Roman Abramovich. Sau vụ kiện, tài sản của ông đã bị đóng băng.

Trước khi chết hai tuần, Berezovsky đã nói chuyện với một người bạn qua điện thoại. Berezovsky nói không được khỏe, đang uống thuốc, rất chán nản và cuộc đời của ông coi như đã hết.

Báo Komsomolskaya Pravda (Nga) giật tít trên trang nhất: "Berezovsky đã biến cái chết thành điều bí ẩn". Ảnh: DAILY MAIL

Dù vậy theo báo The Guardian (Anh), vợ cũ của Berezovsky và bạn bè đã nhìn thấy các dấu vết ở vùng cổ của Berezovsky và một chiếc khăn choàng cổ tại hiện trường, dấu hiệu cho thấy Berezovsky đã bị siết cổ chết. Ông Nikolai Glushkov, bạn thân của Berezovsky, nói Berezovsky đã bị siết cổ đến chết và điều này có thể tự ông gây ra hoặc được ai đó giúp đỡ. Ông không tin đó là hành động tự tử.

Bị Anh sát hại?

Chánh thanh tra Kevin Brown, sĩ quan điều tra cấp cao tại vùng Thames Valley, cho hay không có bằng chứng cho thấy cái chết của Boris Berezovsky liên quan đến bên thứ ba.

Tuy nhiên, nhà chính trị Nga Sergei Markov cho rằng Berezovsky có thể bị cơ quan an ninh Anh sát hại, cụ thể là cơ quan tình báo Anh MI6 và MI5. Báo The Sun (Anh) dẫn lời Sergei Markov nói cơ quan tình báo Anh đã đầu độc Berezovsky do sợ Berezovsky tiết lộ thông tin mật. Theo Sergei Markov, Berezovsky có thể bị giết bởi ông này biết quá nhiều về âm mưu của phương Tây và ông đang có kế hoạch sử dụng các thông tin này làm công cụ trao đổi để được quay trở về Nga.

Báo Daily Mail (Anh) ngày 26-3 dẫn lời Sergei Markov như sau: “Tôi không thể nói không với giả thuyết Berezovsky bị ám sát bởi những người lo sợ ông đứng về phía Tổng thống Nga Putin”. Sergei Markov cho rằng với các dịch vụ bí mật hiện đại như ngày nay, có nhiều cách để tạo ra cơn đau tim hay đột quỵ.

Theo báo Telegraph (Anh) ngày 26-3, 24 tiếng trước khi chết, Berezovsky có nói với một phóng viên Nga rằng ông muốn quay trở lại Nga. Dựa vào thông tin này, Sergei Markov khẳng định rõ ràng Berezovsky đã sẵn sàng tiết lộ tất cả thông tin mật của các nước phương Tây trong âm mưu lật đổ Tổng thống Nga Vladimir Putin cho cơ quan tình báo Nga và chính vì lý do này mà Berezovsky đã bị sát hại.

Tạp chí Forbes (Mỹ) ngày 26-3 dẫn lời nguyên phóng viên báo The Guardian Luke Harding khẳng định Berezovsky đã bị cơ quan tình báo Nga ám sát và sẽ không ai tìm thấy chứng cứ Berezovsky bị sát hại.

Báo Izvestia (Nga) dẫn tuyên bố của ông Vladimir Zhirinovsky, Chủ tịch đảng Dân chủ tự do Nga, cho rằng trong cái chết của Berezovsky có bàn tay của cơ quan phản gián Anh MI5: “Có thể họ đã thúc đẩy cái chết của ông ấy... Mọi cơ quan tình báo đều áp dụng chiến thuật này”.

Con người hai mặt

Sau cái chết của Boris Berezovsky, báo chí Nga đã mô tả ông với hai luồng quan điểm khác nhau.

Báo Komsomolskaya Pravda gọi Berezovsky là người thông minh và nhà toán học tài ba. Trong khi đó, báo Moskovsky Komsomolets mô tả Berezovsky là “con nhện khổng lồ” luôn gây trở ngại cho các quan chức cấp cao và là người tài năng trong vai trò của “thần ác” vào những năm 1990. Báo Novaya Gazeta mô tả Berezovsky như một “bàn cờ” mà Berezovsky là người chơi duy nhất.

Trang tin Marketwatch (Mỹ) ngày 26-3 (giờ địa phương) nhận định cái chết của Berezovsky là vụ án bị nghi ngờ thứ ba trong vòng năm năm qua liên quan đến các doanh nhân thời Liên Xô cũ.

Tháng 11-2012, nhà tài phiệt Alexander Perepilichnyy 44 tuổi ngã gục trong khi đang chạy bộ vì lên cơn đau tim. Alexander Perepilichnyy là một trong những nhân vật then chốt trong một vụ án Magnitski (tố cáo tham nhũng và chết trong tù ở Moscow).

Năm 2008, ông Badri Patarkatsishvili, một đối tác kinh doanh của Berezovsky, cũng đã thiệt mạng hết sức khó hiểu.

Báo RT (Nga) dẫn lời TS Daragh McDowell ở ĐH Oxford (Anh) nhận định cái chết của Berezovsky hoàn toàn có khả năng trở thành lời cảnh báo trong mối quan hệ Anh-Nga.

Ông Daragh McDowell nói trước đây, việc tị nạn chính trị của Berezovsky tại Anh và những lời lẽ chống lại Tổng thống Putin của Berezovsky đã gây ảnh hưởng không ít đến quan hệ ngoại giao Anh-Nga. Ông nhận định quan hệ này phụ thuộc vào phản ứng của các nhà hoạch định chính sách của Nga và Anh trước cái chết của Berezovsky.

Trong khi đó, điện Kremlin đã bác bỏ thông tin cho rằng Tổng thống Putin đã thảo luận với Thủ tướng Anh David Cameron về cái chết của Berezovsky một ngày trước khi tìm thấy thi thể của Berezovsky.

Mang bí ẩn xuống mồ

Báo chí Nga đặt ra nhiều nghi vấn về cái chết của Boris Berezovsky ở Anh theo kiểu học thuyết âm mưu.

Kênh truyền hình quốc gia Perviy Kanal đã dẫn phát biểu của Andrei Lugovoi, nguyên nhân viên tình báo Cơ quan An ninh liên bang Nga (người bị cảnh sát Anh nghi ngờ dùng polonium-210 đầu độc đồng nghiệp Alexander Litvinenko).

Andrei Lugovoi nhận định về cái chết của Berezovsky như sau: “Khi những người như ông ấy bị ám sát, phải hiểu rằng luôn luôn có lý do nào đó... Gây ồn ào để lên án Nga chăng? Điều này cũng lạ vì đâu có lợi ích chính trị nào đâu”.
Nghị sĩ Vyacheslav Nikonov còn đưa ra giả thiết giật gân hơn. Ông cho rằng Berezovsky không chết mà cái chết này chỉ là dàn cảnh. Ông đánh giá Berezovsky là con người có đầu óc quỷ quái nên không thể tin nổi Berezovsky lại chết theo kiểu tầm thường như thế.

Báo Le Monde (Pháp) nhận định Berezovsky chết đi đã mang theo xuống mồ rất nhiều bí mật thời hậu Xô viết, trong đó có các vụ ám sát, ăn cắp của công và hậu trường cuộc chiến chống quân ly khai Chechnya.

DUY KHANG - H.DUY