Chuyện "lộc biển" ở Khánh Hòa

So với nhiều loài cá thịt ngon, giá cả trăm ngàn đồng một ký và còn hơn thế nữa như cá thu, cá bốp, cá mú… thì loài cá cơm bé xíu, lúc cao điểm giá chỉ vài ngàn đồng, được người dân vùng biển Khánh Hòa chọn làm đại diện mong ước đầu năm, bởi loài cá này gắn bó với sinh kế của người miệt biển và cũng là tín hiệu báo trước vụ mùa đánh bắt bội thu. "Khi xuất hành đầu năm, hầu như chủ ghe nào cũng mong kéo mẻ lưới ăm ắp cá cơm. Bên cạnh niềm tin đã thành tín ngưỡng, năm nào vùng biển xuất hiện cá cơm dày đặc là năm đó ngư dân được bội thu, bởi cá cơm là món khoái khẩu của nhiều loài cá giá trị khác như cá thu, cá mú, cá nhồng, cá cờ… Các loài cá này đi theo đàn, đổ vào ngư trường ăn cá cơm. Lúc đó, mình chỉ việc đi theo luồng cá mà bủa lưới mệt nghỉ".

Từ sáng mồng 3 Tết, nhiều bà nội trợ tề tựu về cảng cá Hòn Rớ chờ mua cá ngân.

Sau lời tâm sự ấy, anh Tùng, người đi bạn cho chủ tàu KH 96967 lúc cập cảng cá Hòn Rớ (xã Phước Đồng, TP Nha Trang) bật mí, nếu như cá cơm được người đi biển "tôn sùng" thì cá ngân với những sợi chỉ vàng trải dọc thân dưới ánh nắng óng ánh như vàng rất được các bà các chị, nhất là những người hoạt động trong lĩnh vực buôn bán ưa chuộng. Khi đi chợ đầu năm (thường là vào mồng ba Tết), nếu thấy loài cá này, bất kể lớn bé, các bà, các chị sẵn sàng trả giá cao để mua với hy vọng đầu năm mà thưởng thức loài cá này thì trong năm chuyện làm ăn, mua bán sẽ được hanh thông, tiền tài ào ào tấn tới. Bên cạnh đó, sở dĩ các bà kết mua cá ngân vì thịt loài cá này thơm, ngọt, lại lành, ai ăn cũng được.

Chị Minh Thư, ngụ địa chỉ 131/2 Phương Sài (TP Nha Trang), cho biết nếu đi chợ mà gặp cá chỉ vàng chị cũng quyết trả giá cao "mua hết cho bằng được" vừa để ăn vừa làm quà tặng người thân. "Mỗi khi được tặng cá chỉ vàng, ai cũng vui. Mà không chỉ cá ngân, cá chỉ vàng, nếu gặp cá bạc má, cá hồng (màu hồng là màu của tình yêu, hạnh phúc), cá thu (thu vào) mình cũng sẵn sàng mua vì tên gọi của các loài cá ấy cũng được người địa phương xem là biểu trưng của sự may mắn, tài lộc".

Những quan niệm liên quan đến tục đánh bắt, mua tặng cá kể trên suy cho cùng cũng thể hiện mong ước, khát vọng có được cuộc sống ấm no, đủ đầy của người dân vùng biển Khánh Hòa. Tục lệ có tính địa phương này đã góp phần tô đậm bản sắc văn hóa đặc trưng ở vùng đất có nhiều nét văn hóa dân gian độc đáo.

 
Theo N.Thành Dũng (CAND)