Đây là phạm tội chưa đạt

Theo đó, Nguyễn Hữu Hải đã đột nhập ngân hàng định trộm tiền nhưng rồi sau đó ngủ quên, hôm sau bị bảo vệ bắt giao cho công an phường. Sau khi lấy lời khai, công an cho Hải về nhà và chuyển hồ sơ cho cấp trên nghiên cứu hướng xử lý…

Trước hết, cần phải xác định hành vi trộm cắp của Nguyễn Hữu Hải thuộc trường hợp quy định tại khoản nào của Điều 138 BLHS. Từ đó mới xác định tội phạm mà Hải thực hiện là tội phạm ít nghiêm trọng, nghiêm trọng, rất nghiêm trọng hay đặc biệt nghiêm trọng.

Agribank Chi nhánh TP Phan Thiết (Bình Thuận), nơi Hải vào định trộm nhưng lại lăn ra ngủ quên. Ảnh: PN

Căn cứ vào diễn biến sự việc và lời khai ban đầu của Hải tại Công an phường Đức Nghĩa thì mục đích của Hải vào ngân hàng là để trộm tiền nhưng không xác định là sẽ lấy bao nhiêu, điều này phản ánh đúng ý thức chủ quan của Hải. Tuy nhiên, theo lời khai của Hải thì do cá độ đá banh thua quá nhiều nên nảy sinh ý định đi trộm để kiếm tiền chung độ. Hải cho rằng ngân hàng là nơi có nhiều tiền nên vạch ra kế hoạch đột nhập vào đây để trộm. Vậy cần phải làm rõ Hải cá độ đá banh thua bao nhiêu tiền. Hơn nữa, Hải chọn ngân hàng là nơi có nhiều tiền để trộm cắp. Tuy không xác định cụ thể số tiền định trộm là bao nhiêu nhưng chắc không dưới 2 triệu đồng. Đây chỉ là suy đoán nên không phải là căn cứ xác định trách nhiệm hình sự của Hải. Nếu cơ quan điều tra không chứng minh ý định của Hải sẽ lấy bao nhiêu tiền thì cũng chỉ có thể truy cứu trách nhiệm hình sự Hải theo khoản 1 Điều 138 BLHS.

Nguyễn Hữu Hải đã đột nhập vào ngân hàng và kiếm một xó tối ẩn nấp, tức là đã thực hiện hành vi lén lút (dấu hiệu đặc trưng của tội trộm cắp tài sản); Hải cũng đã vào quầy giao dịch định mở hộc tủ để lấy tiền nhưng do hệ thống báo động của ngân hàng hú lên nên Hải chưa chiếm đoạt được. Như vậy, hành vi phạm tội của Hải ở giai đoạn phạm tội chưa đạt. Về lý luận, trường hợp này là trường hợp chưa đạt đã hoàn thành, tức là người phạm tội đã thực hiện hết hành vi khách quan của cấu thành nhưng vẫn không lấy được tài sản. Theo quy định của BLHS thì người phạm tội chưa đạt phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm chưa đạt.

Theo hướng dẫn tại Nghị quyết số 01 ngày 4-8-2000 của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao thì hành vi trộm cắp tài sản của Hải thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 138 BLHS.

Về lý luận, tội trộm cắp đúng là tội cấu thành vật chất nhưng không vì thế mà cho rằng người phạm tội chưa chiếm đoạt được tài sản thì không cấu thành tội này. Cũng như đối với các tội phạm cấu thành vật chất khác được thực hiện do cố ý, hậu quả chưa xảy ra là ngoài ý muốn của người phạm tội. Nếu cho rằng đối với tội cấu thành vật chất, hậu quả chưa xảy ra thì chưa cấu thành tội phạm thì BLHS cũng không cần quy định trường hợp chuẩn bị phạm tội và phạm tội chưa đạt làm gì!

ThS ĐINH VĂN QUẾ, nguyên Chánh tòa Hình sự TAND Tối cao