Bất chấp Trung Quốc, Mỹ diễn tập sát đảo nhân tạo

Tờ Wall Street Journal dẫn lời quan chức giấu tên của Mỹ hôm 24-5 (giờ địa phương) cho biết tàu khu trục có trang bị tên lửa dẫn đường USS Dewey của hải quân Mỹ đã tiến hành hoạt động tuần tra ở biển Đông và đi vào phạm vi 12 hải lý của đá Vành Khăn, thuộc chủ quyền Việt Nam, bị Trung Quốc (TQ) chiếm đóng và xây dựng phi pháp.

Động thái bất ngờ

Đây là lần đầu tiên trong nhiệm kỳ Tổng thống Donald Trump, Mỹ cho tiến hành một sứ mệnh tuần tra “tự do hàng hải” thách thức trực tiếp các tuyên bố chủ quyền phi lý của TQ trên biển Đông. Kể từ khi nhậm chức đến nay, dù bản thân ông Trump và các quan chức chính phủ Mỹ có các phát ngôn cứng rắn về vấn đề biển Đông, các hành động trên thực tế vẫn rất hiếm hoi.

Tờ The New York Times đầu tháng 5 từng tiết lộ Bộ chỉ huy Thái Bình Dương (PACOM) đã ba lần bị Lầu Năm Góc từ chối tiến hành các cuộc tuần tra tương tự. Hoạt động tuần tra tự do hàng hải gần nhất của Mỹ tại khu vực là vào tháng 10-2016, dưới nhiệm kỳ của Tổng thống Barack Obama. Tàu khu trục USS Decatur tiến gần quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam mà TQ đang chiếm đóng trái phép, tuy nhiên không đi vào phạm vi 12 hải lý.

Tàu khu trục lớp Arleigh Burke USS Dewey của Mỹ có trang bị tên lửa dẫn đường. Ảnh: HẢI QUÂN MỸ

Vì yên ắng trong thời gian khá lâu, việc USS Dewey đi vào phạm vi 12 hải lý của một đảo nhân tạo do TQ xây dựng phi pháp trên biển Đông đã gây ra nhiều bất ngờ lớn. Thậm chí theo tiết lộ của một quan chức Lầu Năm Góc có liên quan, tàu khu trục Mỹ khi đi qua đá Vành Khăn còn thản nhiên diễn tập một tình huống cứu hộ thủy thủ đoàn bị rơi xuống biển, tờ The New York Times cho biết. Theo vị quan chức trên, hoạt động diễn tập là nhằm công khai thách thức tuyên bố chủ quyền của TQ và chứng tỏ hải quân Mỹ sẵn sàng hoạt động ở bất kỳ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép.

Phát ngôn viên Lầu Năm Góc Jamie Davis đã từ chối xác nhận về hoạt động này, khẳng định các tóm tắt hoạt động tuần tra “tự do hàng hải” sẽ chỉ được công khai trong báo cáo thường niên của Lầu Năm Góc. Tuy nhiên, ông Davis vẫn lưu ý rằng: “Chương trình hoạt động tự do hàng hải của Mỹ nhằm thách thức các tuyên bố chủ quyền phi lý, đảm bảo quyền lợi và tự do hàng không và hàng hải cho tất cả quốc gia theo luật pháp quốc tế”.

Bắc Kinh nổi giận

TQ đã lập tức lớn tiếng chỉ trích công khai hoạt động của USS Dewey gần đá Vành Khăn. Phát biểu trong buổi họp báo tại Bắc Kinh ngày 25-5, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng TQ Nhậm Quốc Cường cho biết Bắc Kinh phản đối Mỹ tuần tra đảm bảo tự do hàng hải ở biển Đông, khẳng định động thái này không có ích cho hòa bình và ổn định ở biển Đông. Ông Nhậm cho hay TQ đã đưa ra phản ứng với phía Mỹ về vấn đề này. Theo thông báo của Bộ Quốc phòng TQ ngày 25-5 thì nước này đã điều động hai tàu hộ vệ tên lửa Liuzhou và Luzhou “tiến hành nhận dạng, kiểm tra, cảnh cáo và trục xuất” tàu USS Dewey.

Cũng trong ngày 25-5, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao TQ Lục Khảng còn yêu cầu Mỹ “sửa sai” và chấm dứt hoạt động tuần tra ở biển Đông, theo Reuters. Ông Lục cho rằng Mỹ điều tàu chiến đến giữa lúc tình hình biển Đông “đang lắng dịu” nhờ vào nỗ lực của Bắc Kinh và ASEAN, cáo buộc “những gì Mỹ làm đe dọa tiến trình đối thoại giữa các bên”. Ông Lục Khảng cũng đồng thời cho rằng hoạt động của tàu chiến Mỹ “đã xâm phạm chủ quyền và an ninh của TQ và như thế có thể gây ra những đụng độ trên biển hoặc trên không”.

Theo trang tin Stars & Stripes, dựa trên các hình ảnh được công bố trên trang mạng chính thức của hải quân Mỹ, tàu khu trục lớp Arleigh Burke USS Dewey thực chất đã bắt đầu hoạt động tuần tra trên biển Đông sớm nhất là từ ngày 5-5. USS Dewey thuộc đội tàu khu trục 1, biên chế trong nhóm tàu sân bay tấn công 1 (CSG - 1) với “át chủ bài” là siêu tàu sân bay hạt nhân lớp Nimitz USS Carl Vinson đã tuần tra biển Đông tháng 2 vừa qua trước khi được điều động đến bán đảo Triều Tiên vào đầu tháng 5.

____________________________

Mỹ sẽ tiếp tục các hoạt động tự do hàng hải thường kỳ. Hoạt động này đã được thực hiện liên tục trong quá khứ và sẽ được tiếp diễn trong tương lai.

Phát ngôn viên Lầu Năm Góc JAMIE DAVIS

Đừng bỏ lỡ

Đọc thêm