Tại cuộc hội thảo do Viện Nghiên cứu chiến lược và quốc tế Albert del Rosario tổ chức tại ĐH De La Salle ở Manila, ông Antonio Carpio nhấn mạnh phán quyết của Tòa Trọng tài công bố ngày 12-7 đã vận dụng Điều 194 của Công ước LHQ về Luật Biển (UNCLOS) để kết luận Trung Quốc phá hoại môi trường biển. Đây là một trong sáu vấn đề Philippines kiện trước Tòa Trọng tài thường trực.
Ông giải thích đây là lần đầu tiên Tòa Trọng tài thường trực áp dụng điều luật của UNCLOS về yêu cầu các nước bảo vệ môi trường biển. Ông gợi ý Philippines có thể học bài học kinh nghiệm trong vụ Nicaragua kiện Mỹ, chính phủ Philippines có thể vận dụng phán quyết trọng tài để khởi động vụ kiện mới nhằm bắt buộc Trung Quốc phải trả giá cho hành động gây thiệt hại cho môi trường biển không thể hồi phục.
Cùng ngày 11-8, tại cuộc họp báo sau hội đàm ở TP Davao (Philippines), Bộ trưởng Ngoại giao nước chủ nhà Perfecto Yasay Jr. và người đồng cấp Nhật Fumio Kishida (ảnh) đã kêu gọi Trung Quốc tôn trọng luật pháp quốc tế và an ninh hàng hải trong vùng biển tranh chấp.
Báo Philippine Star đưa tin ông Fumio Kishida tuyên bố trật tự hàng hải được thiết lập căn cứ nguyên tắc luật pháp là điều cần thiết cho an ninh khu vực. Ông kêu gọi cộng đồng quốc tế phải hợp tác và tiếp tục thực hiện các giải pháp hòa bình để giải quyết tranh chấp thay vì sử dụng vũ lực hay dọa nạt.
Ông Perfecto Yasay Jr. ghi nhận: “Về vấn đề này, chúng ta có cùng kinh nghiệm trên biển Hoa Đông và biển Đông đối với một số hành động sử dụng sức mạnh của đe nẹt và khiêu khích để khẳng định yêu sách chủ quyền”. Ông đánh giá Nhật là một trong những nước đầu tiên tuyên bố ủng hộ Philippines giải quyết tranh chấp bằng cách tôn trọng luật pháp quốc tế.
Bộ trưởng Ngoại giao Nhật đến thăm Philippines trong ba ngày, từ ngày 10-8. Hai bộ trưởng tuyên bố hai nước sẵn sàng củng cố hợp tác trong các lĩnh vực chung như văn hóa, kinh tế, quản lý thảm họa, an ninh quốc tế.
Ông Fumio Kishida khẳng định Nhật tiếp tục hỗ trợ cải thiện năng lực bảo vệ an ninh hàng hải cho Philippines. Ngày 18-8, Philippines sẽ nhận một trong 10 tàu đa chức năng được đóng bằng tiền viện trợ ODA của Nhật. Ngoài ra, Philippines cũng mong muốn Nhật giúp cải thiện cơ sở hạ tầng và nông nghiệp ở Mindanao.
