Bắc Kinh hoan nghênh
Tờ Guardian ngày 7-12 đưa tin sau một vài ngày “tăng nhiệt” trong quan hệ Mỹ-Trung, đặc biệt liên quan đến vấn đề Đài Loan, Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đã quyết định đề bạt Thống đốc bang Iowa Terry Branstad trở thành đại sứ Mỹ tại Trung Quốc cho chính quyền mới của ông.
“Với kinh nghiệm nhiều thập niên và mối quan hệ lâu năm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cùng các lãnh đạo Trung Quốc khác, Thống đốc Branstad chính là lựa chọn lý tưởng cho vai trò đại sứ Mỹ tại Trung Quốc” -ông Trump tuyên bố.
Thông tin trên được công bố chưa đầy một tuần sau khi ông Trump khiến Trung Quốc “nổi đóa” khi nhận cuộc điện đàm từ lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn bởi Bắc Kinh luôn xem Đài Loan là một phần lãnh thổ của Trung Quốc. Bắc Kinh ngay lập tức đã hoan nghênh việc bổ nhiệm ông Branstad.
Thống đốc bang Iowa Terry Branstad (phải) đã biết Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình từ năm 1985. Ảnh: AP
“Thống đốc Branstad là một người bạn lâu năm của nhân dân Trung Quốc. Chúng tôi hoan nghênh việc ông ấy giữ một vai trò lớn lao như vậy trong việc thúc đẩy những tiến triển trong quan hệ Trung-Mỹ” - người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng tuyên bố.
"Bạn lâu năm" của ông Tập
Ông Branstad lần đầu tiên biết đến ông Tập Cận Bình là vào năm 1985, thời điểm khi ông Tập có chuyến thăm bang Iowa trong vai trò một quan chức chính phủ dẫn đầu phái đoàn nghiên cứu nông nghiệp của Trung Quốc.
Thời điểm đó, ông Branstad đã là thống đốc bang Iowa. Ông Branstad và ông Tập đã giữ liên lạc kể từ lúc đó. Đến năm 2011, ông Branstad đến thăm Bắc Kinh và có cuộc gặp với ông Tập khi đó đang là phó chủ tịch nước Trung Quốc. Một năm sau đó, ông Tập thực hiện chuyến thăm thứ hai tới bang Iowa.
“Trong khoảng thời gian bạn bè 30 năm của chúng tôi, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và tôi đã hình thành sự tôn trọng và ngưỡng mộ dành cho nhau, cho người dân và nền văn hóa hai nước” - ông Branstad bày tỏ.
Vị thống đốc bang Iowa nhấn mạnh: “Việc đảm bảo hai nền kinh tế lớn nhất thế giới duy trì một mối quan hệ mang tính chất hợp tác là cần thiết hơn bao giờ hết. Tổng thống đắc cử Trump hiểu được mối quan hệ đặc biệt của tôi với Trung Quốc và yêu cầu tôi thực hiện vai trò mà tôi chưa bao giờ xem xét trước đây”.
Được biết các sản phẩm nông nghiệp xuất sang thị trường Trung Quốc đã mang về cho bang Iowa hàng tỉ USD mỗi năm. Tháng trước, ông Branstad còn được Bắc Kinh ủng hộ việc đẩy mạnh xuất khẩu thịt bò và thịt heo của bang Iowa sang Trung Quốc. Tuy nhiên, theo Guardian, ông Branstad có ít kinh nghiệm trong lĩnh vực đối ngoại.
Ông Tập Cận Bình trong chuyến thăm bang Iowa vào năm 2012. Ảnh: REUTERS
GS Downing Thomas, Phó Giám đốc Chương trình đào tạo quốc tế thuộc ĐH Iowa, người từng hộ tống ông Branstad trong một chuyến đi đến Trung Quốc vào năm 2013, cho biết: “Trước hết, có thể thấy rằng ông ấy có các mối quan hệ tốt đẹp và có thể tận dụng các mối quan hệ đó. Việc bổ nhiệm ông Branstad là một cơ hội để bắt đầu các mối hợp tác tốt đẹp”.
Trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin AP, Bộ trưởng Nông nghiệp Mỹ Tom Vilsack, người cũng từng là Thống đốc bang Iowa, cho biết: “Chúng ta đều biết rằng ông ấy là người ủng hộ mạnh mẽ đối với vấn đề thương mại. Ông ấy rõ ràng có quan hệ với các quan chức Trung Quốc. Ông ấy có cá tính kiên quyết. Bạn phải thật kiên quyết khi làm việc với người Trung Quốc”.
Ông Branstad trước đây từng lên tiếng ủng hộ Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Theo ông, hiệp định thương mại này sẽ mang lại lợi ích cho nền nông nghiệp bang Iowa. Tuy nhiên, ông Trump một mực phản đối TPP vì cho rằng hiệp định này gây ảnh hưởng đến công ăn việc làm của người dân Mỹ.
Báo Trung Quốc còn nghi ngại
Bình luận về thông tin trên, Thời Báo Hoàn Cầu cho rằng việc bổ nhiệm ông Brandstad làm đại sứ Mỹ tại Trung Quốc cho thấy “một hướng đi khác trong ước muốn của ông Trump về việc duy trì liên lạc và tình hữu nghị với Trung Quốc”.
Tờ Thời Báo Hoàn Cầu đánh giá đây là một “động thái tích cực” của ông Trump. Tuy nhiên, tờ báo nhấn mạnh: “Trung Quốc cũng cần chuẩn bị cho các kịch bản xấu nhất và sẵn sàng đón nhận những điều tốt đẹp”. Tờ báo nổi tiếng "diều hâu" cũng kêu gọi chính phủ Trung Quốc tăng chi tiêu quân sự trong năm 2017 trong bối cảnh ông Trump chủ trương tăng quy mô lực lượng hải quân Mỹ.
Trong khi đó, trong một bài xã luận được đăng ngày 8-12, tờ China Daily cũng cảnh báo quan hệ Mỹ-Trung đang bước vào một thời kỳ mơ hồ chưa từng có. “Các động thái khiêu khích của Tổng thống đắc cử Trump không thể bị xem nhẹ dù cách lãnh đạo của ông ấy cho thấy sự hấp tấp” - tờ báo lập luận.
Trong suốt chiến dịch tranh cử của mình, ông Trump nhiều lần cáo buộc Trung Quốc thao túng tiền tệ, đánh thuế không công bằng các hàng hóa xuất khẩu Mỹ và quân sự hóa biển Đông. Ông Trump còn tuyên bố sẽ áp 45% thuế lên hàng hóa Trung Quốc. Đáp lại, giới chức Trung Quốc kêu gọi ông Trump phải tuân theo các quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).
