Việc làm trên đang khiến Washington lúng túng và đặt ra nhiều vấn đề cho tính nghiêm túc của các hoạt động tình báo, vốn là lĩnh vực đặc quyền của các chính phủ.
Dưới vỏ bọc là một chương trình chính thức về thu thập thông tin tình báo về xã hội Afghanistan, Michael D. Furlong, một quan chức thuộc Bộ Quốc phòng Mỹ, đã dùng kinh phí được cấp để thiết lập tại Afghanistan và Pakistan một mạng lưới tình báo tư nhân tham gia vào việc tìm kiếm và trừ khử những nghi can khủng bố. Tiết lộ trên của The New York Times đã được các đại diện của quân đội Mỹ và giới doanh nghiệp tại Afghanistan và Mỹ xác nhận.
Để tuyển dụng các cựu nhân viên tình báo CIA và các lực lượng đặc biệt khác vào làm việc cho công ty tư nhân này, Michael D. Furlong đã thông qua các công ty chuyên cung ứng dịch vụ an ninh. Robert Young Pelton, một người được Furlong thuê tìm kiếm thông tin, cho rằng Furlong đã vượt quá chức năng nhiệm vụ của mình. "Chúng tôi cung cấp thông tin để giúp họ hiểu hơn về tình hình tại Afghanistan, nhưng chúng lại được sử dụng vào mục đích giết người" - Pelton giải thích.
Việc quân đội Mỹ thuê người khác làm công tác thu thập thông tin tình báo là bất hợp pháp. Hơn nữa, tại Pakistan, việc bí mật thuê các công ty an ninh tư nhân có nguy cơ bị coi là một cách để lách luật của nước này vì chính quyền Islamabad cấm sự hiện diện của quân đội Mỹ tại Pakistan. Hiện người ta chưa biết liệu Michael Furlong có nhận được sự chấp thuận của các quan chức quản lý cấp trên không hay tự ông ta tiến hành kế hoạch này. Đại tá Kathleen Cook, phát ngôn viên Bộ Chỉ huy chiến lược quân đội Mỹ, cấp trên trực tiếp quản lý Michael Furlong hiện từ chối mọi câu hỏi của báo giới.
Theo các sĩ quan quân đội Mỹ, Michael Furlong, một cựu sĩ quan không quân, hiện làm việc cho Bộ Quốc phòng tại căn cứ không quân tại Lackland, San Antonio (bang Texas). Furlong rất có kinh nghiệm trong các "chiến dịch tâm lý" - thuật ngữ dùng để ám chỉ việc khai thác thông tin trong thời chiến. Và hiện người ta cũng không biết chính xác Furlong đã bắt đầu dự án trên từ khi nào, nhưng một số quan chức Bộ Quốc phòng Mỹ cho hay có thể dự án này được Furlong xúc tiến vào mùa hè năm 2009.
Theo Robert Pelton, một người được Washington tuyển dụng để thu thập thông tin về xã hội Afghanistan, công việc của anh đã bị Furlong sử dụng sai mục đích. Nhiều triệu USD đã được Chính phủ Mỹ cấp cho Furlong để quản lý một trang web, sau đó Furlong sẽ trả tiền cho những ai cung cấp các nguồn tin tình báo có kiểm định lên trang web này. Tuy nhiên, theo lời Pelton thì những đồng nghiệp của anh tại Afghanistan nhận thấy rằng những tin tức mà họ bán cho Furlong lại được dùng để chuẩn bị cho các cuộc tấn công của Mỹ vào khu vực phía nam của Waziristan, Pakistan.
Furlong cùng với những người khác đã mời thầu International Media Ventures, một công ty về truyền thông chiến lược do các cựu nhân viên của các lực lượng đặc biệt Mỹ điều hành, và American International Security Corporation, một công ty có trụ sở tại Boston do Mike Taylor, cũng là một cựu sĩ quan quân đội Mỹ, điều hành. Theo Mike Taylor thì công ty của ông đã tuyển giúp cho Furlong một cựu nhân viên tình báo kỳ cựu của CIA có tên Duane Clarridge, biệt danh Dewey.
Giữa năm 2008, quân đội Mỹ giao cho Michael Furlong thực hiện một chương trình thu thập thông tin về văn hóa chính trị và bộ tộc của Afghanistan thông qua các dịch vụ an ninh tư nhân. Một phần ngân quỹ được cấp cho dự án này và 22 triệu USD đã được rót vào tài khoản của International Media Ventures.
Theo Chuẩn đô đốc Gregory Smith, phát ngôn viên Lực lượng NATO tại Afghanistan (ISAF), quân đội Mỹ đã sử dụng 9 quân nhân hợp đồng được thuê từ International Media Ventures vào việc giám sát, thu thập và phân tích thông tin.
Còn những nhân viên khác của International Media có mặt tại Afghanistan thì giới chức Mỹ không biết họ làm gì. Mùa hè 2009, Furlong cho biết nhờ có Claridge mà quân đội Mỹ đã giải cứu được binh sĩ Bowe Bergdahl, bị bắt cóc tại Afghanistan ngày 30/6/2009. Từ tháng 12/2008 đến giữa tháng 6/2009, Taylor và Duane Clarridge còn được thuê để giải cứu David Rohde, phóng viên của tờ New York Times bị bắt cóc tại Afghanistan.
Chính vào năm 2008, ý tưởng thiết lập một chương trình thông tin chính phủ của Furlong được ra đời theo sáng kiến của Eason Jordan, Giám đốc thông tin kênh truyền hình CNN và Robert Pelton. Ba người này sau đó đã tiếp cận tướng David McKiernan, người sau này trở thành Chỉ huy trưởng quân đội Mỹ tại Afghanistan. Dự án của họ nhằm thiết lập một hệ thống thu thập thông tin tại Afghanistan và Pakistan giúp cho quân đội Mỹ và những khách hàng cá nhân có nhu cầu.
Để tăng tính thuyết phục, nhóm người này đưa ra một mô hình đã được áp dụng thành công tại Iraq, Iraq Slogger, theo đó người Iraq phụ trách việc soạn thảo các bài viết cho một trang web. Eason Jordan đã đề nghị thiết kế một trang web tương tự cho Afghanistan và Pakistan, để xin tài trợ của quân đội Mỹ. Trang web có tên Afpax. Michael Furlong đã có mặt cùng với Eason Jordan trong khi người này trình bày dự án với tướng McKiernan. Sau khi thuyết phục được viên tướng này, Michael Furlong cam kết rằng ông sẽ tìm được nguồn tài trợ. Tuy nhiên, mỗi khi Eason Jordan đòi được rót vốn, Furlong đều trả lời rằng tiền đã được sử dụng vào những chiến dịch khác và rằng dự án trên ngày càng tỏ ra ít đem lại lợi ích hơn.
Chuẩn đô đốc Smith, phụ trách thông tin chiến lược của quân đội Mỹ tại Afghanistan tuyên bố phản đối việc tài trợ cho Afpax ngay khi ông đặt chân đến Kabul, tháng 6/2009, do lo sợ những hoạt động như thế rất giống với hoạt động tình báo. CIA cũng phản đối việc này, nhưng Furlong nhấn mạnh bằng mọi giá ông sẽ thực hiện dự án. Sự việc sau đó diễn tiến theo chiều hướng phức tạp rất nhiều.
Khi dự án Afpax bị khước từ, Furlong tìm cách sử dụng số tiền còn lại vào các hoạt động khác. Nhưng vấn đề là 15 triệu USD trước đó đã không cánh mà bay. "Tôi hoàn toàn không biết số tiền đó đã được chuyển đi đâu"- Chuẩn đô đốc Smith khẳng định.
Theo các nguồn tin chính thức, các hoạt động của Furlong đến nay đã bị đình chỉ và Bộ Quốc phòng Mỹ đang mở cuộc điều tra về nhiều hoạt động phạm pháp và nhất là các hợp đồng gian lận của nhân vật này. Những lời cáo buộc trên được đưa ra sau khi tình báo Mỹ tiến hành điều tra nhiều sự vụ tương tự trước đó tại Iraq.
"Mặc dù việc làm trên của Michael Furlong không ảnh hưởng gì tới các chiến dịch tình báo chính thống của Mỹ, nhưng việc sử dụng những tay lính đánh thuê trong vai trò của các James Bond tại một khu vực chiến sự thật chẳng phải là ý hay" - một quan chức giấu tên của Bộ Quốc phòng Mỹ, nhận định.
Theo Nguyễn Bão (CAND)
