Quỹ BHXH đầu tư vào các dự án trọng điểm?

“Quỹ bảo hiểm xã hội (BHXH) là nguồn để dành của người lao động (NLĐ), được quản lý, sử dụng trên nguyên tắc đảm bảo không thất thoát, công khai, minh bạch. Tuy nhiên, chúng ta nên sử dụng nguồn quỹ này để đầu tư sinh lời” - đây là quan điểm của đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của QH, khi trao đổi với Pháp Luật TP.HCM.

. Phóng viên: Nhiều người lo lắng không biết quỹ BHXH đang được quản lý, sử dụng ra sao, thưa ông?

+ ĐB Bùi Sỹ Lợi: Theo quy định hiện hành, quỹ BHXH được quản lý theo mô hình tập trung ở trung ương. Tất cả địa phương hằng tháng phải nộp tiền quỹ về tài khoản trung ương. Quỹ do Hội đồng quản lý BHXH quản lý toàn bộ từ chính sách cơ chế, sử dụng nguồn quỹ. Hội đồng này do bộ trưởng Tài chính làm chủ tịch với sự tham gia của đại diện các cơ quan liên quan, đại diện NLĐ, người sử dụng lao động… và hoạt động theo quy chế do Thủ tướng quy định.

Nguồn quỹ chi thế nào, sử dụng, đầu tư vào đâu là do chủ tịch hội đồng quỹ quyết định và báo cáo Chính phủ các phương án sử dụng. Tính đến hết năm 2015, số dư đầu tư quỹ đã đạt hơn 400.000 tỉ đồng, tăng trên 60.000 tỉ đồng so với năm 2014.

Vấn đề đặt ra là phải quản lý số tiền này không thất thoát, lãng phí, không xảy ra mất mát do đầu tư. Khi QH khóa XIII thông qua Luật BHXH, có rất nhiều ý kiến đề nghị nên cho phép quỹ BHXH đầu tư vào các dự án trọng điểm quốc gia, đem lại lợi nhuận cao hơn. Tuy nhiên, QH không đồng ý vì điều đó rủi ro cao, có thể dẫn tới mất quỹ của NLĐ. Cuối cùng QH quyết định chỉ cho quỹ BHXH đầu tư vào các ngân hàng thương mại nhà nước, ngân hàng cổ phần có hiệu quả hoạt động kinh doanh tốt, có năng lực tài chính thông qua hình thức cho vay hưởng lãi suất. Cùng đó, quỹ sẽ cho Nhà nước vay theo dạng mua trái phiếu chính phủ.

Theo đại biểu Bùi Sỹ Lợi, việc quản lý quỹ BHXH hoàn toàn chặt chẽ, không có chuyện vỡ quỹ.  Trong ảnh: Người lao động  đang làm thủ tục BHXH.  Ảnh: HTD

Như vậy, việc quản lý quỹ này hoàn toàn chặt chẽ, không có chuyện vỡ quỹ. Nguồn quỹ này sẽ dành để chi trả cho NLĐ khi về hưu. Hiện nay, việc chi trả lương hưu thông qua hai nguồn: Ngân sách nhà nước chi trả 100% cho những người về hưu trước năm 1995. Còn với những người hưởng lương hưu sau năm 1995 (đủ 20 năm công tác) sẽ do quỹ BHXH chi trả.

. Tại sao chúng ta không đầu tư nguồn quỹ vào các lĩnh vực khác để sinh lời cao hơn?

+ Đúng là việc chỉ cho Nhà nước vay qua trái phiếu chính phủ cũng như cho các ngân hàng vay sẽ sinh lời ít do lãi suất thấp (5%-8%/năm). Tôi nghĩ chúng ta nên đầu tư vào các dự án quy mô nhà nước như thủy điện. Năm 2012, Thủ tướng quyết định thí điểm cho EVN vay đầu tư thủy điện Lai Châu 6.000 tỉ đồng từ quỹ BHXH, thông qua Ngân hàng Công Thương Việt Nam, lãi suất thu được cao hơn lãi suất cho các ngân hàng thương mại vay (gần 10% so với 7%/năm). Tuy nhiên, đây mới chỉ dừng lại ở thí điểm, chưa cho phép đầu tư rộng rãi.

Để đưa quỹ BHXH đầu tư vào các dự án trọng điểm, Chính phủ cần trình phương án đầu tư để QH quyết định. Chính phủ nên tổng kết thí điểm cho vay thủy điện Lai Châu, xem kết quả, hiệu quả thế nào, khả năng thu hồi vốn, sinh lời bao nhiêu. Nếu kết quả tốt, chúng ta tiếp tục thí điểm đầu tư thêm các dự án dài hạn khác như BOT đường bộ,… để có lãi suất cao hơn. Từ đó, chúng ta có chi phí chi trả cho công tác quản lý quỹ, bộ máy quản lý BHXH.

. Đối với kênh đầu tư khác như chứng khoán, bất động sản thì sao, thưa ông?

+ Tuyệt đối không được đầu tư quỹ vào chứng khoán, bất động sản vì đây là những kênh đầu tư tiềm ẩn nhiều rủi ro, mạo hiểm. Nếu đầu tư, khi thất thoát NLĐ sẽ bị vỡ quỹ BHXH.

Để tạo sự an tâm cho NLĐ, hội đồng quản lý cần công khai, minh bạch việc sử dụng quỹ với nguyên tắc bảo toàn vốn. Việc giám sát quỹ nên thông qua hình thức cấp thẻ an sinh xã hội để NLĐ biết số tiền đóng góp, tỉ lệ sinh lời cũng như mức điều chỉnh tỉ lệ đóng góp ra sao để khi về hưu, mức lương của họ không thấp hơn đời sống thực tế.

. Xin cám ơn ông.