“Vấn đề thu hồi đất vừa qua còn tùy tiện, cần phải chấn chỉnh, quy định chặt chẽ hơn trong sửa đổi Luật Đất đai (LĐĐ) lần này” - Bộ trưởng TN&MT Nguyễn Minh Quang khẳng định như vậy khi tham dự buổi thảo luận tổ về dự thảo LĐĐ sửa đổi của đoàn đại biểu (ĐB) QH TP.HCM chiều 6-11.
Bỏ quên quyền của “ông chủ”?
ĐB Trương Trọng Nghĩa cho rằng tư tưởng hiến pháp “đất đai thuộc sở hữu toàn dân” không sai nhưng khi thể chế hóa thành các điều luật và thi hành thì lại có nhiều vấn đề. Dự thảo sửa đổi LĐĐ lần này vẫn chưa thoát khỏi tư duy cũ khi quy định đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước làm đại diện chủ sở hữu. Nhưng dự thảo mới chỉ quy định quyền hạn của người đại diện sở hữu mà thiếu quy định quyền của “ông chủ - sở hữu toàn dân”. “Ông chủ” - người dân lúc này trở thành người sử dụng, tức có ít quyền hơn chủ sở hữu. Còn tương quan giữa “ông chủ” và “đại diện ông chủ” biến thành quan hệ xin - cho, lúc nào “thích thì ổng cho và lúc nào cần thì ổng thu hồi lại”...
Thu hồi đất xây dựng khu đô thị mới quận 2, TP.HCM. Ảnh: HTD
“Do đó, để khắc phục tình trạng lạm quyền của cơ quan nhà nước các cấp trong quản lý sử dụng đất đai thời gian qua thì nên có quy định vài điều về quyền của nhân dân - quyền của “ông chủ” đối với đất đai để kiểm soát quyền của Nhà nước - người đại diện sở hữu toàn dân. Phải quy định những nguyên tắc để ông đại diện này không được phép xâm phạm trái pháp luật những quyền của các “ông chủ”” - ĐB Nghĩa đề xuất.
Quan điểm này được Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang ủng hộ mạnh mẽ: “Hiện nay chúng ta vẫn còn nặng về quyền của Nhà nước nhưng đúng là người dân cũng phải có quyền gì đấy đối với Nhà nước. Luật phải quy định người dân có quyền giám sát, đảm bảo công khai minh bạch đối với quyết định của cơ quan chính quyền...”.
Phát triển kinh tế thì vô cùng
Nhiều ĐB cũng bày tỏ lo ngại về quy định cho phép thu hồi đất phục vụ phát triển kinh tế sẽ dễ bị lạm dụng phát sinh tiêu cực. Theo ĐB Nghĩa, dự thảo quy định thu hồi đất để sử dụng vào mục đích phát triển kinh tế nhưng mục đích phát triển kinh tế thì vô cùng. Đó cũng chính là nguyên nhân mười mấy năm qua chúng ta đã thu hồi rất nhiều đất đai cho khu công nghiệp, sân golf, resort... nhưng không ít trong số đó bị bỏ hoang gây lãng phí lớn.
Bà Lê Thị Nga - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp QH cũng cho rằng con đường thu hồi đất để phát triển kinh tế-xã hội và theo kế hoạch sử dụng đất là không khả thi, dễ phát sinh kế hoạch treo, tiếp tục lãng phí. “Nhà nước chỉ nên thu hồi đất phục vụ quốc phòng, an ninh và lợi ích công cộng. Còn các trường hợp khác nên để nhà đầu tư và người dân thỏa thuận sẽ hợp lý hơn” - bà Nga nói.
ĐB Trần Du Lịch (TP.HCM) nêu quan điểm: “Tôi phản đối chuyện Nhà nước giao dự án rồi nhà đầu tư đi bồi thường. Nhà cửa người dân có quyền sở hữu hợp pháp, tại sao Nhà nước có quyền giao cho nhà đầu tư làm dự án? Theo tôi, tốt nhất nên theo phương án như Singapore, nghĩa là không nên giao đất cho DN nào hết. Chính quyền lập dự án, đầu tư hạ tầng, đấu giá, thu chênh lệch địa tô, còn DN chỉ là nhà đầu tư bất động sản cấp 2”.
ĐB Nguyễn Minh Hoàng (Bạc Liêu) cũng kiến nghị nếu sử dụng đất vào mục đích kinh tế thì nên trưng mua và cần có cơ chế chia sẻ với dân, đừng để giá đất tăng hàng chục lần, dân bị thiệt mà nhà đầu tư hưởng lợi.
NHÓM PV
