Thế nhưng việc xây dựng không phép tràn lan sẽ khiến mọi ý tưởng và phương án quy hoạch bị phá sản, khuôn mặt đô thị bị băm nát, trật tự kỷ cương bị xâm hại. Vì vậy, cưỡng chế tháo dỡ là điều cần thiết. Cảm tính, duy tình sẽ làm mất đi trật tự cần có của một đô thị hiện đại.
Về phía người dân, chắc chắn họ biết việc xây nhà không phép là sai. Để được làm ngơ, nhiều người đã chung chi cho cò và “cò” thì không phải là cơ quan có thẩm quyền để bỏ qua việc xử phạt. Sau “cò” là ai, ở cấp nào? Việc cưỡng chế chỉ mới thể hiện sự quyết liệt nhất thời chứ chưa trả lời được câu hỏi: Ai đã để hình thành những đường dây bảo kê, để cò mặc sức ra giá chung chi và để những căn nhà không phép mọc lên mỗi ngày?
Cạnh đó, sự xử lý nhân nhượng trước đây đã khiến cho nhiều người dân chủ quan rằng nếu nhà không phép mọc lên với số lượng nhiều, sẽ có ngày những khu dân cư tự phát ấy được hợp thức hóa. Cái sảy nảy cái ung, việc quản lý kém cỏi và xử lý theo đuôi đã khiến nhà không phép tràn lan.
Ở một thành phố hiện đại nhất nước nhưng trong một thập niên qua, TP.HCM đã nhiều lần chứng kiến những khu dân cư “lậu” mọc lên trước mắt chính quyền chỉ trong một thời gian ngắn: 600 căn nhà trái phép ở khu phố 4, phường Tân Thới Nhất (quận 12), khu dân cư lậu ở đường Dương Đức Hiền (phường 15, quận Tân Bình), 1.000 căn nhà xây trái phép ở Thới Tam Thôn (huyện Hóc Môn). Có thời điểm, theo thống kê của chính quyền, số lượng nhà xây trái phép ở Thới Tam Thôn gấp… 27 lần có phép.
Việc xây nhà trái phép không chỉ ở Vĩnh Lộc B và câu chuyện về nó cũng không gói gọn trong lĩnh vực quản lý xây dựng. Câu chuyện cưỡng chế hôm nay đặt ra những bài toán về hiệu quả quản lý của chính quyền cơ sở; về năng lực, trách nhiệm và cả phẩm chất cán bộ; về tình trạng quy hoạch chậm, quy hoạch thiếu khả thi; về nhu cầu nhà ở của rất nhiều người dân…
Căn nhà là tài sản lớn nhất của người dân nghèo. Vì thế, dù việc cưỡng chế tháo dỡ là cần thiết, thì câu hỏi lớn nhất mà chính quyền phải trả lời là làm sao để những người dân có nhu cầu có thể tạo dựng nơi an cư dễ dàng hơn. Làm sao để không bao giờ chúng ta bị đặt vào thế phải thể hiện sự quyết liệt lập lại kỷ cương bằng sự phá bỏ.
ĐỨC HIỂN
