Cách trung tâm TP Hà Nội Khoảng 7 km về phía Bắc, Lệ Mật là một làng quê thuộc phường Việt Hưng, quận Long Biên (Hà Nội). Hằng năm, vào ngày 23-3 âm lịch, đông đúc du khách thập phương lại đổ về dự hội làng.
Chuyện kể rằng vào thế kỷ XI, con gái vua Lý Nhân Tông dong thuyền chơi trên dòng sông Thiên Đức (sông Đuống ngày nay) chẳng may bị thủy quái có hình thù con rắn bắt giữ, ăn thịt.
Các quan quân không đủ sức đánh trả thì có một người con trai họ Hoàng làm nghề đánh cá xả thân cứu nguy cho công chúa. Kể rằng trận thủy chiếc diễn ra ác liệt, con quái vật bị chàng trai chặt đầu bằng một lưỡi gươm.
Có công lớn, chàng trai được thưởng vàng bạc, công danh. Nhưng người này đã từ chối tất cả. Chàng chỉ xin được phép đưa dân làng Lệ Mật và những làng xung quanh đó sang khai khẩn vùng đất phía Tây kinh thành Thăng Long làm trang trại.
Để ghi nhớ công trạng của chàng, dân làng Lệ Mật đã tôn vinh chàng là Thành Hoàng Làng. Hằng năm dân của 13 làng trại lại trở về nhớ tới công đức của vị tổ họ Hoàng.
Từ sáng sớm 23-3 đại diện con cháu 13 trại phía Tây thành Thăng Long xưa đã đội 13 mâm lễ vật mang từ kinh đô về đình làng Lệ Mật.
Phần lễ của hội bao gồm lễ rước nước từ giếng làng, rước cá chép vào đình Thánh, rước cổ lễ của 13 trại về dâng thần.
Phần hội đặc sắc nhất là múa Giảo Long (múa rắn). Tái hiện lại đoạn con rắn tượng trựng cho loài thủy quái đã bị chàng trai chém gục. Người xem vô cùng thích thú.
Những điệu nhảy rộn ràng
Đây cũng là dịp để con cháu trong làng gặp gỡ, ôn lại lịch sử dựng làng đầy gian nan từ xa xưa.
