Sáng 30-10, PGS-TS Trần Đắc Phu, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, xác nhận trường hợp bé gái bốn tháng tuổi ở Đắk Lắk là trường hợp đầu tiên mắc dị tật đầu nhỏ bẩm sinh do virus Zika tại Việt Nam. Như vậy, Việt Nam là quốc gia thứ hai trong khu vực Đông Nam Á ghi nhận trẻ sinh ra bị chứng đầu nhỏ do virus Zika. Trước đó, Thái Lan xác nhận hai trẻ sơ sinh nước này bị chứng đầu nhỏ liên quan đến virus Zika.
Tất cả xét nghiệm đều dương tính với Zika
Trước đó, vào tháng 10-2016, sau khi Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương tiến hành năm xét nghiệm các mẫu máu của người mẹ và bé đều cho kết quả dương tính với virus Zika, Bộ Y tế tiếp tục gửi các mẫu bệnh phẩm đến xét nghiệm tại phòng xét nghiệm của ĐH Nagasaki, Nhật Bản. Kết quả xét nghiệm kháng thể cũng khẳng định cháu bé nhiễm virus Zika.
Theo điều tra dịch tễ, người mẹ 23 tuổi, trú huyện Krông Búk, Đắk Lắk, khi mang thai được ba tháng đã bị sốt, phát ban. Tuy nhiên, người này chỉ đi khám, uống thuốc mà không phát hiện gì. Khi sinh ra, em bé có triệu chứng đầu nhỏ khác những đứa trẻ bình thường. Em bé có các biểu hiện điển hình của chứng đầu nhỏ liên quan đến virus Zika: Vòng đầu nhỏ hơn hẳn bình thường, trán phẳng.
Sau khi xem xét cụ thể các bệnh cảnh lâm sàng và yếu tố dịch, ngay lập tức ngày 14-10, Bộ Y tế đã nâng mức cảnh báo dịch bệnh do virus Zika lên cấp 3.
PGS-TS Trần Đắc Phu cho biết có nhiều nguyên nhân gây dị tật đầu nhỏ ở thai nhi (do bà mẹ khi mang thai nhiễm virus sởi, rubella, một số do vi khuẩn, nhiễm độc hóa chất…). Các nguyên nhân này đều được loại trừ trong quá trình tìm kiếm nguyên nhân gây dị tật với trường hợp bé gái ở Đắk Lắk.
Em bé đầu tiên mắc hội chứng đầu nhỏ do virus Zika tại Việt Nam. Ảnh: ĐD
Tỉ lệ đầu nhỏ chỉ chiếm 1%-10%
Đến nay cả nước đã ghi nhận chín trường hợp nhiễm virus Zika, trong đó TP.HCM nhiều nhất với năm ca, các tỉnh Phú Yên, Khánh Hòa, Bình Dương, Long An mỗi nơi một bệnh nhân. Ngày 18-10, TP.HCM cũng đã ban hành quyết định công bố dịch bệnh virus Zika quy mô xã, phường trên toàn địa bàn thành phố.
TS Phu lưu ý do Việt Nam cũng đã xác nhận lưu hành virus Zika nên các bà mẹ mang thai từ ba tháng trở xuống thời điểm này không nên đến các vùng dịch nếu không thật sự cần thiết. “Tuy nhiên, không phải bất kỳ trường hợp thai phụ nào nhiễm virus Zika cũng đều gây ra hội chứng đầu nhỏ cho thai nhi vì tỉ lệ mắc hội chứng này rất thấp, chỉ chiếm 1%-10%” - ông Phu trấn an.
TS Phu khuyến cáo bệnh do virus Zika thường có biểu hiện lâm sàng nhẹ nhưng có thể gây hậu quả trầm trọng nếu nhiễm bệnh trong những tháng đầu thai kỳ. Do đó, đối với các phụ nữ mang thai, trong giai đoạn đầu thai kỳ nếu phát hiện các dấu hiệu như nóng sốt, phát ban nên đến bệnh viện để tư vấn, kiểm tra và được kiểm soát trong suốt thai kỳ.
Còn theo TS Lê Văn Duyệt, Trưởng phòng Chẩn đoán phân tử BV Bệnh nhiệt đới Trung ương, virus Zika cũng giống những loại virus khác như cúm, sốt xuất huyết... Khi bị mắc virus Zika, trong khoảng từ bảy ngày trở lên, những biểu hiện như sốt, phát ban, đau mỏi sẽ giảm dần và biến mất.
Sau đó, chị em phụ nữ muốn có con có thể hoàn toàn yên tâm con không bị ảnh hưởng. Virus Zika chỉ có thể ảnh hưởng đến thai nhi khi bà mẹ đang mang thai mắc virus Zika. “Chính vì vậy, người dân không nên quá lo lắng khi mắc virus Zika bởi cho đến nay vẫn chưa có nghiên cứu khoa học nào khẳng định chúng là nguyên nhân chính gây bệnh teo não ở trẻ nhỏ” - ông Duyệt nói.
Hiện nay Bộ Y tế chưa khuyến cáo hạn chế đi lại giữa các vùng dịch.
Theo Bộ Y tế, hiện cả nước đã có sáu cơ sở đủ điều kiện xét nghiệm virus Zika cho phụ nữ mang thai bao gồm Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Viện Pasteur TP.HCM, Viện Pasteur Nha Trang, Viện Vệ sinh dịch tễ Tây Nguyên, BV Bệnh nhiệt đới Trung ương và BV Bệnh nhiệt đới TP.HCM.
| Bệnh nhân nghi nhiễm Zika được xét nghiệm miễn phí 30 bệnh viện tầm soát virus Zika tại khu vực TP.HCM gồm BV Bệnh nhiệt đới, Nguyễn Tri Phương, Nhân dân Gia Định, Đa khoa Xuyên Á, Đa khoa khu vực Thủ Đức, Đa khoa khu vực Hóc Môn, Đa khoa khu vực Củ Chi và 23 bệnh viện quận, huyện (trừ huyện Hóc Môn). Theo Trung tâm Y tế dự phòng TP.HCM, khi phát hiện bản thân hoặc người nhà có triệu chứng nên đến một trong 30 điểm giám sát của thành phố để khám trong vòng năm ngày đầu tiên kể từ ngày khởi phát. Trường hợp nghi ngờ bệnh do virus Zika là khi có phát ban và ít nhất hai trong bốn triệu chứng gồm sốt thường dưới 38 độ, viêm kết mạc hoặc xung huyết kết mạc, đau khớp hoặc phù quanh khớp, đau cơ. Các mẫu máu từ bệnh viện được chuyển tới Viện Pasteur TP.HCM xét nghiệm virus Zika, Chikungunya và Dengue. Việc tầm soát này được triển khai đến hết ngày 31-12-2016. Tại khu vực phía Bắc và các địa phương khác, theo Cục Y tế dự phòng, bệnh nhân đến khám nếu nghi ngờ nhiễm virus Zika nhân viên y tế chỉ định đi xét nghiệm sẽ được thực hiện miễn phí. ________________________________ Theo Tổ chức Y tế Thế giới, dị tật teo nhỏ não (đầu nhỏ) có đặc trưng bởi phần đầu nhỏ bất thường do não phát triển lệch lạc hoặc ngừng phát triển. Biểu hiện bệnh có thể xuất hiện ở thai nhi khi vẫn còn trong bụng mẹ hoặc sau khi trẻ ra đời được vài năm. Trẻ mắc phải hội chứng này não bộ sẽ phát triển không bình thường và kết quả là trẻ khi sinh ra có đầu nhỏ bất thường. Dị tật này đến nay được Tổ chức Y tế Thế giới đánh giá là không thể chữa được. Hiện tại vẫn chưa có vaccine phòng chống virus Zika cũng như thuốc đặc trị. |
