Chỉ riêng ở Tây Á và Trung Á, trong khi Afghanistan ngổn ngang, Iraq bị tàn phá thì Pakistan đang trên bờ vực hỗn loạn.
Nhìn lại quãng đời của Bin Laden (bị tiêu diệt ngày 2-5 ở Pakistan), nhiều nhà phân tích chính trị nhận xét Bin Laden đã thành công một phần trong cuộc chiến chống Mỹ. Trùm khủng bố này đã nhiều lần nói: “Cách duy nhất để Mỹ rời khỏi thế giới Hồi giáo là dụ vào nhiều cuộc chiến nhỏ nhưng tốn kém để cuối cùng chúng phải vỡ nợ”.
Trong thập niên 1990, Bin Laden nỗ lực gầy dựng phong trào chống Mỹ nhưng kết quả không mấy thành công. Thậm chí trước sự kiện ngày 11-9-2001, phong trào thánh chiến Hồi giáo đã bị chia rẽ và tỏ ra không ủng hộ Bin Laden. Trên tạp chíIn These Times(Mỹ) ngày 5-9, Giáo sư ngôn ngữ học Noam Chomsky nhận định: Mỹ đã làm toại nguyện Bin Laden bằng cách lập tức tấn công Afghanistan sau sự kiện ngày 11-9-2001. Sau đó, quân đội Mỹ đã vô tình bơm sức sống cho phong trào thánh chiến (jihad) bằng những chính sách bất cập trong khu vực.
Nhà sử học Anh Anatol Lieven (một trong những chuyên gia hàng đầu về Pakistan) ghi nhận cuộc chiến tại Afghanistan đang làm mất ổn định và cực đoan hóa Pakistan. Theo ông, người Pakistan bây giờ trở nên đồng cảm với phe Taliban. Lý do không phải vì họ thích Taliban nhưng vì “Taliban được coi như là lực lượng kháng chiến hợp pháp chống lại quân xâm lược ngoại quốc”, tương tự như các tổ chức Hồi giáo thánh chiến chống quân đội Liên Xô những năm 1980.
Không chỉ dân thường, tướng tá của Pakistan cũng phẫn nộ với Mỹ bởi Mỹ coi họ như quân cờ trong cuộc chiến chống Taliban. Thêm nữa, máy bay không người lái của Mỹ thường xuyên thả bom tại vùng giáp giới Afghanistan làm nhiều dân thường Pakistan thiệt mạng, từ đó căng thẳng leo thang.
Theo Giáo sư Noam Chomsky, hiện nay quân đội là bộ phận duy nhất để giữ ổn định Pakistan. Bằng cách gây sức ép đòi hỏi quân đội Pakistan tham gia chiến dịch quân sự của Mỹ vào các vùng bộ tộc tự trị, Mỹ đã gây ra xích mích và chia rẽ trong quân đội Pakistan. Kết quả là hiện nay, khả năng xảy ra thảm họa chính trị tại Pakistan cao hơn bao giờ hết. Và nguy cơ khủng hoảng chính trị tại Pakistan sẽ rất bất lợi cho Mỹ cũng như thế giới, đồng thời biến những nỗ lực của Mỹ tại Afghanistan thành công cốc. Đáng sợ hơn nữa là Pakistan sở hữu một lượng lớn vũ khí hạt nhân. Số vũ khí này rất có thể rơi vào tay các phần tử cực đoan nếu nội chiến xảy ra.
Sự kiện khủng bố ngày 11-9-2001 ở Mỹ là một tội ác chống nhân loại. Tuy nhiên, Mỹ và đồng minh có thể đã không làm trầm trọng thêm vấn đề nếu như họ coi sự kiện ấy là tội ác cần xét xử thay vì lời tuyên chiến từ phía Afghanistan hoặc Iraq.
QUANG MINH (Mỹ)
