Năm 1987, TAND tỉnh Long An xử buộc chồng bà Trần Thị Phùng (ngụ phường 5, thị xã Tân An, Long An) trả cho nguyên đơn một số tiền tương đương 23,3 tấn gạo.
Buộc tháo dỡ nhà để phát mại đất
Tháng 6-1989, để cưỡng chế thi hành án, chánh án TAND thị xã Tân An ra quyết định kê biên căn nhà lá 70 m2 do vợ chồng bà Phùng xây dựng trên 192 m2 đất thuê của người khác. Đến năm 1990 (sau thời điểm vợ chồng bà Phùng bị kê biên nhà), mẹ bà Phùng đã mua lại số đất này (phân thành hai lô) rồi chuyển nhượng cho bà Phùng. Ngay sau đó, bà Phùng đã được UBND tỉnh Long An ra quyết định giao quyền sử dụng đất.
Giữa năm 1992, TAND thị xã Tân An đăng báo cho biết sẽ phát mại căn nhà trên để thi hành án. Nhưng cùng thời điểm này, chấp hành viên lại yêu cầu vợ chồng bà Phùng tháo dỡ nhà để phát mại hai lô đất. Bà Phùng liền nộp đơn khiếu nại với lý do số đất đó là tài sản riêng của bà. TAND thị xã Tân An nhận đơn nhưng không giải quyết và đã cho phát mại đất. Ba tháng sau, do không ai mua và người được thi hành án cũng không chịu nhận đất nên chấp hành viên đã bán hai lô đất cho hai người khác.
Căn cứ vào hợp đồng phát mại hai lô đất do TAND thị xã chuyển sang, Sở Xây dựng tỉnh đã đề nghị UBND tỉnh công nhận quyền sử dụng đất cho bên mua. UBND tỉnh chỉ mới phê “duyệt y” trên tờ trình chứ chưa có quyết định thu hồi đất và giao cho người mua quyền sử dụng đất theo quy định lúc bấy giờ. Do vậy, ngoài việc vẫn tiếp tục sử dụng nhà, đất trên thực tế thì bà Phùng vẫn đứng tên làm chủ đất trong sổ địa chính của phường và đóng thuế từ đó đến nay. Đến năm 1997, hai người mua mới đến phường đăng ký nộp thuế đất đối với phần đất của mình.
Quyết định của ủy ban trái án tòa
Năm 2001, khi UBND phường 5 làm thủ tục cho vợ chồng bà Phùng nhận tiền đền bù do một lô đất bị giải tỏa trắng, một lô đất bị giải tỏa một phần để địa phương làm đường thì bên mua phát đơn khiếu nại. Vụ việc còn chưa ngã ngũ thì hai năm sau, UBND thị xã Tân An ra quyết định phạt vợ chồng bà Phùng năm triệu đồng do có hành vi xây dựng nhà trên phần đất lấn chiếm và buộc tháo dỡ nhà.
Không đồng ý, vợ chồng bà Phùng đã khởi kiện quyết định xử phạt, đồng thời khiếu nại việc phát mại đất. Theo kết luận vào tháng 2-2004 của VKSND tỉnh Long An, chấp hành viên đã vi phạm nghiêm trọng các quy định về trình tự, thủ tục thi hành án. Cụ thể là kê biên nhà, thông báo bán nhà nhưng lại buộc người phải thi hành án tháo dỡ nhà để bán đất trong khi pháp luật lúc đó không cho đấu giá, phát mại quyền sử dụng đất... Sau đó, VKSND tỉnh chuyển toàn bộ hồ sơ sang Sở Tư pháp tỉnh kèm đề nghị “kiểm điểm vai trò, trách nhiệm của chấp hành viên, lãnh đạo TAND thị xã Tân An và có hướng giải quyết dứt điểm khiếu nại của bà Phùng”. Kế tiếp, bản án hành chính phúc thẩm tháng 4-2004 của TAND tỉnh tuyên hủy quyết định xử phạt của UBND thị xã, công nhận vợ chồng bà Phùng được quyền sử dụng đất hợp pháp.
Cứ tưởng vụ việc đã giải quyết xong nhưng lại phát sinh tình tiết mới. Sau đó, một người mua đã được cấp giấy đỏ nên UBND thị xã ra quyết định buộc vợ chồng bà Phùng phải thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả do vi phạm hành chính gây ra bằng cách tháo dỡ nhà để trả lại đất cho người bị lấn chiếm. Tháng 4-2005, khi phát hiện quyết định này được ban hành sai thẩm quyền, UBND thị xã đã thu hồi và giao cho UBND phường ra quyết định với nội dung tương tự.
Chưa có cơ quan nào đứng ra giải quyết
Do vợ chồng bà Phùng không thực hiện quyết định xử lý trên nên một người mua đất đã kiện vợ chồng bà Phùng ra tòa. Cả hai cấp sơ thẩm và phúc thẩm đều công nhận người mua đất được quyền sử dụng diện tích đất tranh chấp theo giấy đỏ đã được cấp. Vợ chồng bà Phùng bị buộc tháo dỡ nhà để giao trả đất cho người mua.
Cho rằng những việc không hay nêu trên xuất phát từ chỗ chấp hành viên đã thi hành án sai, vợ chồng bà Phùng gửi đơn khiếu nại đến nhiều nơi nhưng đến nay vẫn chưa có cơ quan nào đứng ra giải quyết.
Theo Phòng Thi hành án tỉnh Long An (tên cũ), vào năm 1993, TAND thị xã Tân An không bàn giao hồ sơ thi hành án của gia đình bà Phùng đến cơ quan thi hành án thị xã nên phòng không đủ căn cứ để giải quyết theo thẩm quyền. Trước mắt, phòng chỉ tổ chức họp kiểm điểm nguyên chấp hành viên trực tiếp tổ chức thi hành bản án trên. Gần đây nhất, tháng 6-2009, đại diện TAND thị xã Tân An lại cho biết “đã chuyển hồ sơ sang Đội thi hành án thị xã (tên cũ - PV) và tòa không còn lưu giữ gì cả”.
Trao đổi với phóng viên, ông Đỗ Văn Minh, Phó Trưởng Thi hành án dân sự tỉnh Long An, cho biết: “Chúng tôi sẽ xem xét lại vụ việc để phân định thẩm quyền xử lý. Bởi lẽ chấp hành viên đã thi hành bản án trên tuy đang làm việc tại Thi hành án dân sự tỉnh nhưng các sai phạm liên quan lại phát sinh từ thời điểm công tác thi hành án còn trực thuộc tòa án...”.
| Luật sư Phạm Quốc Hưng, Đoàn luật sư TP.HCM: Thi hành án phải khắc phục hậu quả Theo Bộ luật Dân sự, cơ quan thi hành án là một pháp nhân phải chịu trách nhiệm dân sự về việc thực hiện quyền, nghĩa vụ dân sự do người đại diện xác lập, thực hiện nhân danh pháp nhân. Cần lưu ý việc chuyển giao công tác thi hành án dân sự từ tòa án sang cơ quan thi hành án cũng đồng nghĩa với việc chuyển giao toàn bộ quyền và nghĩa vụ, hồ sơ cũng như nhân lực của pháp nhân đó. Dù vụ việc phát sinh từ thời điểm công tác thi hành án còn thuộc tòa án nhưng nay thi hành án dân sự thị xã và sau nữa là tỉnh phải chịu trách nhiệm giải quyết các quyền lợi liên quan cho người phải thi hành án. |
TRÙNG KHÁNH
