UBND TP.HCM vừa có văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ về phương án tháo gỡ vướng mắc trong việc thực hiện dự án giải quyết ngập do triều khu vực TP.HCM có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu giai đoạn 1 (dự án cống ngăn triều 10.000 tỉ đồng).
Dự án phát sinh thuộc tiêu chí quan trọng quốc gia
Theo UBND TP.HCM, dự án cống ngăn triều 10.000 tỉ đồng được thực hiện theo dạng hợp đồng BT và các phụ lục hợp đồng đã ký kết. TP.HCM đã thanh toán cho nhà đầu tư bằng quỹ đất tương đương 16% giá trị dự án (khoảng 1.588 tỉ đồng). Phần thanh toán bằng tiền tương đương 84% giá trị dự án. Thời gian thanh toán bằng tiền đến tháng 5-2026, mức lãi suất là 3%.
Các khó khăn, vướng mắc trong dự án cống ngăn triều 10.000 tỉ đồng là chưa xác định rõ thẩm quyền và trình tự thực hiện đối với dự án đang trong quá trình thực hiện có sự thay đổi. Trong khi đó, các nội dung thay đổi dẫn đến dự án thuộc tiêu chí dự án quan trọng quốc gia.
Trong trường hợp này, dự án cống ngăn triều trong quá trình thực hiện có khả năng phát sinh dẫn đến tổng mức đầu tư vượt trên 10.000 tỉ đồng.
Trong đó, nguồn vốn sử dụng được dùng để thanh toán cho nhà đầu tư sau khi dự án hoàn thành không phải để thực hiện dự án trong giai đoạn đầu tư xây dựng bao gồm: Vốn ngân sách nhà nước bằng tiền là dưới 10.000 tỉ đồng và phần vốn còn lại là thanh toán bằng giá trị quyền sử dụng đất, phát sinh vấn đề thuộc tiêu chí dự án quan trọng quốc gia được quy định tại Điều 7 của Luật Đầu tư công và Điều 12 Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư.
Hiện nay, thẩm quyền và trình tự thủ tục chưa được Nghị định hướng dẫn cụ thể. TP.HCM sẽ đề xuất phương án thực hiện và báo cáo Chính phủ trong quá trình thực hiện thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư của dự án cống ngăn triều 10.000 tỉ đồng.
UBND TP.HCM cũng nêu rõ hiện dự án còn gặp vướng mắc trong việc huy động nguồn vốn thi công hoàn thành công trình xuất phát từ việc Ngân hàng BIDV không đủ cơ sở để ký Phụ lục hợp đồng tín dụng với Công ty TNHH Trung Nam BT 1547 để trình Ngân hàng Nhà nước Việt Nam thực hiện gia hạn thời gian giải ngân tái cấp vốn.
Như vậy, do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã tiến hành thu nợ tái cấp vốn đối với BIDV khoảng 3.560 tỉ đồng nên trong trường hợp dù được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam gia hạn thời gian giải ngân khoản vay tái cấp vốn, Ngân hàng BIDV vẫn không thể tiếp tục giải ngân cho nhà đầu tư do dự án chưa được thanh toán.
UBND TP.HCM cũng đã kiến nghị Tổ Công tác Chính phủ thống nhất phương án và xem xét trình Chính phủ ban hành Nghị quyết để chấp thuận cho TP.HCM thực hiện phương án ủy thác từ Ngân sách TP cho Công ty Đầu tư Tài chính Nhà nước TP để (Công ty HFIC) cho nhà đầu tư doanh nghiệp dự án vay thực hiện hoàn thành công trình.
Đại diện Bộ Tài chính có ý kiến cho rằng phương án kiến nghị của TP.HCM là chưa phù hợp do Luật Ngân sách nhà nước năm 2015 không có quy định về việc sử dụng vốn ngân sách địa phương để ủy thác cho quỹ đầu tư phát triển địa phương (trong trường hợp này là Công ty HFIC) để quỹ này cho nhà đầu tư vay thực hiện dự án.
Đồng thời, Văn phòng Chính phủ, Tổ công tác Chính phủ thống nhất không có căn cứ pháp lý để tiếp tục ban hành một Nghị quyết mới của Chính phủ nhằm tháo gỡ những vướng mắc hiện nay của dự án như đề nghị của UBND TP. Do đó, hiện nay chưa có cơ sở để huy động nguồn vốn ủy thác để nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án tiếp tục thi công, hoàn thành công trình.
Cần phải điều chỉnh dự án cống ngăn triều 10.000 tỉ đồng
Liên quan đến các vướng mắc cụ thể này, TP.HCM sẽ báo cáo xin ý kiến của các Bộ ngành để có được phương án thực hiện khả thi và có tính pháp lý cao nhất.
Xét tính chất đặc thù của dự án, trên cơ sở đồng thuận của nhà đầu tư, Ngân hàng BIDV tại cuộc họp tháng 9-2024, UBND TP.HCM đề xuất phương án tháo gỡ vướng mắc như sau: Do tổng mức đầu tư dự án đã có sự thay đổi, thời gian thực hiện dự án đã hết, việc ký kết hợp đồng và thực hiện có một số thiếu sót. Vì vậy, để đảm bảo cơ sở pháp lý, cần triển khai thực hiện thủ tục điều chỉnh dự án.
Tuy nhiên, theo UBND TPHCM thực tế, thủ tục điều chỉnh tổng thể dự án rất phức tạp, do quy định của pháp luật, mất nhiều thời gian và cần thương thảo thống nhất với Ngân hàng BIDV và nhà đầu tư về cách tính lãi vay. Do đó, TP.HCM đề xuất thực hiện điều chỉnh điều khoản về thanh toán trong hợp đồng song song với việc điều chỉnh tổng thể dự án.
Cụ thể như sau: Thực hiện đồng thời thủ tục điều chỉnh thời gian thực hiện dự án để làm cơ sở ký kết Phụ lục Hợp đồng BT thay đổi phương án thanh toán.
Sau khi điều chỉnh Phụ lục Hợp đồng BT thì dự án cơ bản khắc phục các thiếu sót nêu tại Điều 1 Nghị quyết số 40/NQ-CP ngày 01-4-2021. Đây chính là cơ sở để TP có thể bắt đầu thực hiện việc thanh toán bằng quỹ đất là các khu đất đã xác định trong Hợp đồng BT theo quy định hiện hành. Từ đó, giải quyết được nguồn vốn cho nhà đầu tư thực hiện hoàn thành công trình và giảm bớt chi phí phát sinh lãi vay trong thời gian chờ hoàn tất thủ tục điều chỉnh dự án.
