Cơn khát kỹ năng sống: Những khoảng trống trong nhà trường

Ngành giáo dục đã chuyển động, dạy kỹ năng sống nhưng chỉ là lắp ghép, không có chương trình, thiếu người chuyên trách.

Trong số báo Chủ nhật (29-4) chúng tôi đã thông tin về tình trạng bùng phát những dịch vụ giáo dục kỹ năng sống (KNS). Nguyên nhân sự bùng phát này là cơn khát KNS của xã hội đáng được báo động. Hiện tượng này không mới, theo ThS Đỗ Thị Hải, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu môi trường và các vấn đề xã hội, những vấn đề báo động trong giới HS-SV hiện nay tất cả bắt nguồn từ sự thiếu hụt về KNS. Trong vòng một năm (tháng 5-2007 đến 5-2008), riêng BV Trưng Vương
(TP.HCM) tiếp nhận 310 ca tự tử dưới 16 tuổi. Ngay từ năm học 2009-2010, Bộ GD&ĐT đã đưa KNS vào chương trình học bằng phương châm “xây dựng trường học tích cực, HS thân thiện”. Nhưng việc dạy và học chỉ là lồng ghép, lấp khoảng trống một cách không bài bản.

Thấp thoáng mô hình sinh động

Thực tế, việc dạy KNS tại TP.HCM cũng lóe lên vài điểm sáng, vài mô hình nhà trường giáo dục KNS như: Trường Mầm non (MN) 4 (quận 3) kết hợp với Công ty Dịch vụ Du lịch toàn quốc cho HS khối chồi và lá đi tham quan một trang trại rau ở quận 12. Các bé đã được học chăm sóc và thu hoạch rau, bảo vệ môi trường, làm quen thiên nhiên, giao lưu…. Sắp tới, trường sẽ tiếp tục kết hợp với công ty này cho các bé tham gia một khóa vui chơi và học KNS tại Trung tâm Giáo trí hướng nghiệp Kizciti ở quận 4. Trường MN Sơn Ca 1 tổ chức một buổi tiệc buffet cho HS MN và giáo viên quan sát đánh giá kỹ năng. Các cháu lần đầu tham dự sẽ lấy một loại thức ăn rất nhiều và ăn không hết, rồi lại lấy món khác, thường chăm chú ăn hơn là vừa ăn vừa nói chuyện với bạn. Các cháu chen lấn chọn thức ăn và chưa có thói quen xếp hàng. Qua buổi tiệc, giáo viên dạy cho các cháu khắc phục các thói quen xấu nêu trên.

Những buổi học ngoại khóa giúp cho HS nhiều kỹ năng thực hành xã hội và kiến thức. Trong ảnh: HS Trường Tiểu học Lương Định Của học về luật giao thông.

Từ ngày 12-6 đến hết tháng 7, Trung tâm KNS Desert Flower của Trường Tiểu học Lương Định Của (quận 3) sẽ tổ chức nhiều chương trình KNS cho HS tiểu học. Các em sẽ được học tại trường do chính các thầy cô của trường đảm trách với nhiều nội dung như vượt qua khó khăn, sống tự lập, cách giao tiếp ứng xử, lòng yêu thương… Tùy theo nội dung, các em sẽ có những chuyến đi thực tế để trải nghiệm thêm.

Chương trình loạn, lồng ghép lúng túng

Tuy nhiên, ở nhiều trường khác, việc dạy KNS trong nhà trường còn rất lúng túng. Cô Lê Thị Hạnh Dung, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Lê Đình Chinh, nhìn thẳng vấn đề: Bộ chưa có chương trình cho môn KNS. Cách phổ biến ở các trường hiện nay là dạy lồng ghép KNS cho HS vào các môn học khác. Vài trường THPT lại mua những bộ sách Đắc nhân tâm, Hạt giống tâm hồn để dạy tích hợp vào trong những khoảng thời gian trống. Không có một quy chuẩn lồng ghép nào nên việc dạy chưa đánh giá được hiệu quả hay không.

Bà Nguyễn Thị Cẩm Tú, Hiệu trưởng Trường THCS Ngô Tất Tố - Phú Nhuận, nhận xét: “Hiện tượng HS đánh nhau, chửi thề, có thái độ thờ ơ vô cảm trước mọi chuyện, hiện tượng trầm cảm, stress, tự tử, hủy hoại đời mình… xảy ra liên tiếp là lời cảnh báo cho sự xem nhẹ giáo dục KNS. Đơn giản các em chưa bao giờ được dạy cách đương đầu với những khó khăn của cuộc sống như cha mẹ ly hôn, gia đình phá sản, kết quả học tập kém… Các em cũng chưa được dạy để hiểu thế nào là giá trị của cuộc sống nên sẵn sàng đánh nhau, chửi bậy, sa đà vào các tệ nạn xã hội và nhiều khi ngay cả mạng sống của mình cũng bị chính các em từ bỏ một cách không thương tiếc”. Thầy Dương Thái Sơn, Phó Hiệu trưởng Trường Tiểu học Đặng Văn Ngữ (Phú Nhuận), chia sẻ: Dạy KNS là giúp HS làm chủ suy nghĩ, cảm xúc và hành động của mình và các em biết vận dụng vào trong cuộc sống. Thực tế trong trường hiện nay có khoảng cách giữa nhận thức và hành vi, có nhận thức đúng chưa chắc HS đã có hành vi đúng. Đơn cử, HS biết chắc là không học bài, không tập trung trong giờ học là không đúng, không mạnh dạn, tự tin là bất lợi lớn khi ra ngoài xã hội… nhưng các em vẫn làm, vẫn không thực hiện được là do các em thiếu KNS”.

QUỐC VIỆT

Kỳ tới: Kẽ hở từ sự ôm ấp của gia đình