Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải cho hay thách thức lớn khi thực hiện các công trình đầu tư lưới điện là thường xuyên bị chậm và chưa đáp ứng được nhu cầu trong phát triển. Trong khi đó, huy động vốn trong phát triển ngành điện chiếm khoảng trên 10% tổng đầu tư toàn xã hội.
Có cạnh tranh mới minh bạch
Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải cho rằng trong thời gian tới mục tiêu của ngành điện vẫn phải là đi trước một bước, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, bảo vệ môi trường, phát triển bền vững và góp phần hỗ trợ cho các ngành kinh tế khác phát triển. Mục tiêu hết sức đơn giản như vậy nhưng nó đòi hỏi một nỗ lực rất cao của ngành điện.
“Mỗi năm chúng ta vẫn phải cần 5.000 MW điện để đáp ứng cho bằng bình quân sử dụng điện của khu vực là trên 3.000 kWh/người và khi Việt Nam phát triển hơn nữa thì phải đạt được 5.000-7.000 kWh/người. Đây là bước đường dài mà chúng ta phải có các giải pháp mới đáp ứng được” - Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải nói.
Phó Thủ tướng cho rằng cần phải thực hiện thị trường hóa giá điện. “Hiện nay chúng ta đang từng bước để thực hiện vấn đề này. Có làm được như vậy chúng ta mới đạt được yêu cầu về đầu tư, tức là thu hút được các nhà đầu tư vào ngành điện để bảo đảm họ cũng phải có lợi, có hiệu quả. Mặt khác, chúng ta phải xây dựng một hệ thống định giá thị trường, bảo đảm tính cạnh tranh minh bạch. Người tiêu dùng điện sẽ yêu cầu Chính phủ phải xây dựng hệ thống đó. Người ta sẽ chấp nhận một giá điện được xây dựng trên cơ sở cạnh tranh và minh bạch như vậy” - phó thủ tướng cho hay.
Hội nghị diễn ra tại TP Đà Nẵng. Ảnh: LÊ PHI
Theo phó thủ tướng, tới đây Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) sẽ phải giảm tỉ lệ chi phối phát điện xuống để kêu gọi các thành phần kinh tế khác đầu tư vào. “Thị trường phát điện hiện nay chúng ta vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu cạnh tranh hiệu quả và minh bạch. Vì vậy chúng ta phải thực hiện vấn đề này và đưa thị trường cạnh tranh vào ngành điện theo đúng lộ trình đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Năm 2016 dự kiến đưa thị trường bán buôn điện cạnh tranh” - phó thủ tướng cho biết.
Cũng theo Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải, thời gian tới Chính phủ sẽ từng bước cổ phần hóa các công ty phát điện của EVN, Tập đoàn Than Khoáng sản, Tập đoàn Dầu khí… “Đấy chính là quá trình chúng ta xây dựng một thị trường phát điện cạnh tranh hơn, hiệu quả hơn. Khi đưa thị trường bán buôn vào thì dự kiến đến năm 2020 chúng ta sẽ có thị trường bán buôn hoạt động thông suốt, lúc đó chúng ta phải tính tới việc đưa các công ty phân phối ra khỏi EVN và bắt đầu bước vào cạnh tranh và cổ phần hóa. Chúng ta đều biết chậm cải cách ngành điện thì ảnh hưởng đến phát triển kinh tế-xã hội” - phó thủ tướng phân tích.
Mỗi năm cần 6 tỉ USD
Ông Lê Tuấn Phong (Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Năng lượng, Bộ Công Thương) cho hay hiện nguồn than trong nước chỉ khai thác được 50 triệu tấn/năm và phải nhập khoảng 600.000 tấn than/năm. Đến năm 2025 sẽ phải nhập 44 triệu tấn và năm 2030 là 78 triệu tấn/năm. Trong khi đó, thời gian tới Việt Nam sẽ có điện hạt nhân. Từ nay đến năm 2030 hai nhà máy điện hạt nhân ở Ninh Thuận sẽ cho sản lượng khoảng trên 1.000 MW.
Dự án thủy điện Sông Nam-Sông Bắc tại Đà Nẵng sau nhiều năm không triển khai. Ảnh: LÊ PHI
“Tuy nhiên, theo dự báo thì trong những năm tới Việt Nam sẽ phải xem xét nhập khẩu điện từ các nước và kết nối điện trong khối ASEAN. Trong đó, chủ yếu sẽ nhập khẩu điện từ Trung Quốc và Lào. Trong quy hoạch ngành điện thì chúng ta cũng sẽ thực hiện một số dự án thủy điện từ Lào để nhập khẩu về Việt Nam” - ông Phong nói.
Cũng theo ông Phong, để đầu tư cho ngành điện đến năm 2020 cần phải có 30 tỉ USD, trung bình 6 tỉ USD cho mỗi năm để phát triển nguồn điện. Trong khi đó, hiện còn 17 xã trên toàn quốc chưa có điện.
“Trong chương trình điện nông thôn 2016-2020, chúng ta sẽ đưa điện về 17 xã với 1,1 triệu dân này và cần phải có 1,6 tỉ USD để điện hóa nông thôn. Trong đó sẽ có khoảng 21.300 hộ dân được cung cấp điện tái tạo, tương đương 70 triệu USD” - ông Lê Tuấn Phong, Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Năng lượng, Bộ Công Thương, thông tin.
Với việc cần số tiền cực lớn phục vụ cho ngành điện, ông Phong nói rằng để làm được các điều trên thì rất cần sự ủng hộ của các nhà tài trợ quốc tế để hoàn thành các mục tiêu trên.
