Tờ Japan Today dẫn nguồn tin Chính phủ Nhật Bản cho hay, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao nước này Seiji Maehara đã yêu cầu cấp dưới xem xét giảm bớt viện trợ ODA dành cho Trung Quốc, để Tokyo sớm thông qua kế hoạch này trong tháng 6 tới.
Theo lời một quan chức Bộ Ngoại giao Nhật Bản, viện trợ ODA cho Trung Quốc giờ đây đã không còn hợp lý. Trong năm 2010, Trung Quốc đã chính thức vượt qua Nhật Bản để trở thành nước có tổng sản phẩm quốc nội (GDP) đứng thứ hai thế giới. Trong khi, mục tiêu của ODA là dành cho các nước đang phát triển.
Do vậy, khoản viện trợ ODA cho Trung Quốc sẽ được cắt giảm mạnh từ năm tài khóa 2012. Tuy nhiên, các khoản viện trợ để bảo vệ môi trường và đào tạo nhân lực vẫn sẽ được duy trì.
Nhật Bản bắt đầu viện trợ cho Trung Quốc từ năm 1979 tới nay. Tính đến hết tài khóa 2009, Nhật Bản đã cho Trung Quốc vay tổng cộng 3,32 nghìn tỷ Yên, viện trợ không hoàn lại 54,4 tỷ Yên và hợp tác kỹ thuật 170,4 tỷ Yên.
Tuy nhiên, không ít quan chức Nhật Bản lo ngại, động thái này của Tokyo sẽ vấp phải sự phản đối gay gắt từ Bắc Kinh, khi chính quyền Trung Quốc vẫn chỉ xếp nước này vào nhóm "các nước đang phát triển".
Trung Quốc hiện vẫn nằm ngoài bảng xếp hạng 100 nước có thu nhập GDP bình quân đầu người cao nhất thế giới. Chính phủ Trung Quốc ước tính, hiện có trên 150 triệu người sống dưới mức nghèo khổ, nhiều hơn cả dân số Nhật Bản.
Ngoài ra, kế hoạch cắt giảm này cũng có thể càng làm dấy lên tâm lý chống Nhật trong dư luận Trung Quốc. Như vậy, các công ty Nhật Bản sẽ khó làm ăn tại Trung Quốc.
Thêm vào đó, ngay trong Bộ Ngoại giao Nhật Bản cũng có ý kiến rằng, việc Nhật Bản cắt viện trợ ODA cho Trung Quốc có thể bị hiểu nhầm, trong bối cảnh quan hệ giữa hai nước vẫn đang gặp sóng gió sau vụ va chạm tàu trên biển Hoa Đông hồi tháng 9/2010.
Năm 2012, Nhật Bản và Trung Quốc kỷ niệm 40 năm bình thường hoá quan hệ ngoại giao, đồng thời có kế hoạch thắt chặt mối quan hệ song phương dựa trên những lợi ích chiến lược chung. Trong bối cảnh này, “việc điều chỉnh để đưa ra một khung hợp tác mới giữa hai nước là rất quan trọng”.
Trợ lý thư ký báo chí của Bộ Ngoai giao Nhật Bản, Takeshi Matsunaga, cho biết, điều quan trọng trong bối cảnh hiện nay là xây dựng một cơ cấu hợp tác mới giữa Nhật Bản và Trung Quốc.
