Đây là quan điểm của phần lớn các đại biểu tham gia cuộc hội thảo Xử lý nợ xấu nhìn từ góc độ chính sách và pháp luật do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) và Báo Đại biểu Nhân dân tổ chức, chiều 23-5.
Hội thảo diễn ra trong bối cảnh, Chính phủ đang trình QH dự thảo Nghị quyết về xử lý nợ xấu thông qua tại kì họp thứ 3, QH khóa XIV. Hội thảo có sự tham gia của lãnh đạo Ủy ban Kinh tế, một số NH, chuyên gia kinh tế và ĐBQH.
Nợ xấu đe dọa hệ thống tài chính
ĐBQH Nguyễn Đức Kiên, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế QH nhìn nhận số lượng nợ xấu lớn đang đe dọa nghiêm trọng không chỉ với hệ thông tài chính mà còn toàn bộ hệ thống an ninh tiền tệ quốc gia. Trong bối cảnh này, chúng ta buộc phải có những quyết định rất đặc thù. Do đó việc xây dựng một Nghị quyết về vấn đề nợ xấu là điều cấp bách. Nghị quyết dự kiến có hiệu lực từ ngày 1-7-2017 và kết thúc vào 1-7-2022, tùy theo QH quyết định.
Ông Nguyễn Đức Kiên, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế QH tại hội thảo. Ảnh: TP
Theo ông Kiên, điểm chú ý trong dự thảo Nghị quyết này là không phân biệt nợ xấu của ngân hàng nhà nước hay ngân hàng cổ phần. Nghị quyết này chỉ xử lý số nợ xấu đến ngày 31-12-2016; với các nợ xấu hình thành từ năm 2017, các ngân hàng phải thực hiện theo Luật các TCTD hiện hành và cần thiết sẽ phải sửa đổi một số điều trong Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật TCTD mà QH sẽ xem xét bỏ phiếu thông qua vào kì họp thứ 4, QH khóa XIV.
“Nghị quyết này không dùng xử lý các khoản nợ xấu phát sinh sau ngay 1-1-2017 và không xóa trách nhiệm đối với các sai phạm của TCTD tính đến thời điểm 31-12-2016. Quan điểm của Ủy ban Kinh tế QH là không dùng tiền ngân sách để xử lý nợ và mọi việc phải tuân thủ Hiến pháp. Nghị quyết không kéo dài tránh tình trạng ỉ lại ở các NH và Nghị quyết ra là có hiệu lực ngay. Tinh thần Nghị quyết là đảm bảo theo nguyên tắc thị trường. Không loại trừ trách nhiệm hình sự các cá nhân sai phạm, gây ra nợ xấu”- Ông Kiên lưu ý.
Không ưu ái NH, không chạy tội gây ra nợ xấu
TS Nguyễn Đức Hưởng, Chuyên gia ngân hàng cho rằng nếu để nợ xấu như hiện nay không thể tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế. Hiện nay, 100% nợ xấu, ngành NH tự đã xử lý được 53% nợ xấu, số còn lại đang vướng mắc đến tài sản đảm bảo với người vay nợ. Nếu có Nghị quyết khơi thông trong bối cảnh bất động sản đang hồi phục như hiện nay thì nợ xấu sẽ được san phẳng.
Ông Hưởng cho rằng, hiện nay có nhiều ý kiến lo ngại về vấn đề này có phải ra nghị quyết để ưu ái NH và chạy tội cho người gây ra nợ xấu. “Tôi khẳng định không có chuyện này vì Nghị quyết xử lý cho cả nền kinh tế chứ không riêng hệ thống NH. NHNN đã chỉ đạo rất nghiêm trong quá trình xử lý nợ xấu nếu phát hiện sai trái sẽ xử lý nghiêm minh theo pháp luật.
Việc ra Nghị quyết này là quá muộn bởi nợ xấu đang đóng băng 6 năm nay. Muộn còn hơn không, việc ra Nghị quyết hơi gấp nhưng lại tạo thuận lợi cho việc xử lý tài sản bất động sản khi giá trị bất động sản đang tăng trở lại. Nghị quyết ra thời điểm này sẽ phá tan cục máu đông bất động sản để có vốn cho nền kinh tế”- Vị này nhấn mạnh.
TS Nguyễn Đức Hưởng. Ảnh: TP
Đồng quan điểm, TS Võ Trí Thành, Chuyên gia kinh tế cho rằng, việc xử lý nợ xấu của các NH hiện nay chưa đủ thực chất, nợ xấu còn nghiêm trọng, gây hệ lụy cho nền kinh tế. Bên cạnh đó, nếu nợ xấu xử lý chậm sẽ làm cho phí tổn phát sinh càng cao, như thế phí tổn cho nền kinh tế càng lớn. Nợ xấu có thể dẫn đến mất ổn định kinh tế vĩ mô, khủng hoảng tài chính, lòng tin của nền tài chính càng yếu, tác động đến môi trường kinh doanh chung,…
Theo ông Thành, việc kéo dài xử lý nợ xấu sẽ khiến càng ngân hàng phải tăng tích trích lập dự phòng rủi ro xử lý nợ xấu, khiến cho khả năng sinh lời của ngân hàng thấp, khiến cho việc giảm lãi suất như mong muốn.
Việc ban hàng Nghị quyết về xử lý nợ xấu không phải là sự ưu ái cho ngân hàng mà ưu ái cần thiết cho nền kinh tế. Vấn đề ở đây là quyền hạn, cách làm quyết liệt hơn đi đôi với giải trình, giám minh bạch. Đặc biệt, người gây ra tội phải chịu trác nhiệm trước pháp luật một cách tường minh, chứ không có sự bao che, dung túng bất kì ai ở đây.
Thu hồi tài sản đảm bảo ra sao?
Một điểm mới khác được ông Kiên nêu ra là Nghị quyết này rút gọn quy trình xử lý tài sản đảm bảo của nợ xấu. Hiện nay quy trình này diễn ra nhiều bước và Nghị quyết này đưa ra phương án xử lý gồm hai bước. Đó là các khoản nợ xấu có tài sản đảm bảo đăng kí giao dịch đảm bảo sẽ thực hiện theo thỏa thuận giữa TCTD và người vay nợ; Nếu có tranh chấp, TCTD có quyền kiện ra tòa và tòa sẽ xử theo quy trình rút gọn và có hiệu lực ngay. Nghị quyết cũng đưa ra quy trình thủ tục trình tự thi hành án dân sự khi người vay cố tình chây ì không chịu thực hiện cam kết hợp đồng dân sự.
TS Lê Xuân Nghĩa, Chuyên gia kinh tế cũng cho rằng bản thân các NH không đủ quyền lực để thu hồi nợ, thù hồi tài sản đảm bảo hoặc mua bán nợ theo thị trường mà không xung đột với các đạo luật khác.
Những vướng mắc này đang khiến cho quá trình xử lý chậm chạp, không hiệu quả, ảnh hướng đến việc giảm lãi suất và khả năng tiếp cận vốn của các doanh nghiệp nhỏ. Do đó, cơ quan nhà nước cần một quyết tâm chính trị lớn xây dựng một hành lang pháp lý riêng làm nền tảng cho các NH xử lý nhanh nợ xấu.
