Bên cạnh nguyên nhân do tình hình cung-cầu thì “bệnh” thiếu thông tin thị trường là nguyên nhân sâu xa đẩy ngành cà phê Việt Nam lâm vào tình trạng như hiện nay.
Nguồn cơn mắc bệnh là do đã từ lâu Việt Nam “bỏ quên” khả năng tham gia “chiếc ghế” trong Tổ chức Cà phê thế giới (ICO). Chính lãnh đạo Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam (Vicofa) thừa nhận ngành cà phê nước ta mang tiếng sản lượng xuất khẩu đứng thứ hai thế giới nhưng một vị trí trong ban điều hành của ICO cũng chưa hề có. Trong khi đó, các nước xuất khẩu cà phê trên thế giới đều có ghế tại ICO như Ấn Độ, Brazil, Colombia, Indonesia. Nếu không có người thường trực thì không có tiếng nói, không có thông tin thị trường, dự báo thị trường. Hoặc có thông tin thì chủ yếu là thông tin chậm hơn các nước khác, thậm chí thiếu chính xác. Do vậy, xét về hiệu quả hỗ trợ bảo vệ được ngành cà phê trong nước vô cùng thấp, hầu như không có.
Thiếu thông tin thị trường khiến các doanh nghiệp (DN) xuất khẩu cà phê nước ta khó tận dụng được cơ hội kinh doanh, thậm chí chấp nhận thua đối thủ nước ngoài. Điều này lý giải tại sao nghịch lý DN và nông dân đua nhau bán cà phê khi giá còn thấp. Lúc giá thị trường thế giới lên cao cả DN lẫn nông dân lại không còn sản phẩm để bán. Từ hạn chế dự báo giá cà phê, thiếu thông tin thị trường, các DN xuất khẩu cà phê nước ta chỉ còn phụ thuộc thông tin vào các sàn giao dịch quốc tế. Nơi đây lại đầy cạm bẫy thông tin của các nhà đầu cơ thế giới.
Thực tế hiện nay vẫn có nhiều nguồn dự báo thị trường cà phê như các báo cáo từ địa phương của DN, dự báo của Bộ NN&PTNT… Tuy nhiên, hầu hết những nguồn tin này đều chậm hơn so với diễn biến trên thị trường. Nguyên nhân là thiếu thông tin thế giới từ ICO nên dự báo đều quanh quẩn thông tin trong nước.
Một chuyên gia cho rằng các DN cà phê cần rút ra khỏi các sàn giao dịch thế giới, chủ động đưa ra giá với nhà nhập khẩu. Mỗi DN cần xây dựng những trung tâm thông tin dự báo thị trường cho riêng mình chứ đừng trông đợi vào ai, vì… vô vọng.
QUANG HUY
