Đã đến lúc cần thừa nhận tiền ảo là tài sản

Tổng Giám đốc Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) Christine Lagarde mới đây nhấn mạnh rằng đã đến lúc các ngân hàng trung ương và cơ quan giám sát trên thế giới suy nghĩ nghiêm túc về tiền ảo. Bà Lagarde cũng không loại trừ khả năng đến lúc IMF có thể phát triển một loại tiền ảo riêng.

Tương tự, báo chí dẫn lời Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết đang cân nhắc việc Nga sẽ phát hành một loại tiền kỹ thuật số (tiền ảo) riêng có tên CryptoRuble. Nga sẽ phát hành tiền ảo vì nhận định nếu nước này không làm thì các nước sẽ làm và thực tế nhiều nước đã thừa nhận tiền ảo. Ví dụ Mỹ, Nhật, Thụy Điển… cho phép giao dịch bitcoin.

Trong khi đó, tại Việt Nam (VN), việc công nhận, quản lý tiền ảo vẫn còn bỏ ngỏ.

Đủ kiểu đầu tư tiền ảo

Khảo sát thực tế cho thấy thị trường tiền ảo tại VN đang rất nóng, số lượng người tham gia mới tăng lên từng ngày. Ông Phan Dũng Khánh, chuyên gia tài chính, nhận định hiện nay người Việt đầu tư tiền ảo dưới nhiều hình thức. Có người đầu tư máy để đào tiền ảo, có người tìm kiếm những loại máy có cấu hình mạnh để cung cấp cho dân cày tiền ảo...

Đáng chú ý, gần đây khi cơn sốt tiền ảo bắt đầu rộ lên ở VN thì cũng là lúc các sàn đầu tư tiền ảo theo hình thức ủy thác mọc lên như nấm sau mưa.

Những sàn này mời gọi nhà đầu tư với mức lợi nhuận “siêu khủng”. Chẳng hạn trên website http://trungvanhoang.com quảng cáo đầu tư 1.000 USD nhưng thu lời đến 25.000 USD chỉ sau ba tháng. Tương tự, trên https://sonzim.com kêu gọi nhà đầu tư bỏ vốn để góp cổ phần, sau đó sẽ được nhận lãi bằng USD trung bình mỗi tháng 40%-45%.

Tiền ảo bitcoin đã được sử dụng để thanh toán các dịch vụ tại một số nước như Mỹ, Thụy Điển, Đan Mạch, Nhật Bản… Ảnh: INTERNET

Giải thích thêm về hình thức đầu tư đang lôi cuốn rất nhiều người dân này, anh Lê Huy, một nhà đầu tư tiền ảo, cho rằng với hình thức đầu tư ủy thác, nhà đầu tư không cần mua trâu đào tiền ảo mà ủy thác toàn bộ số tiền mình muốn đầu tư cho một cá nhân hay công ty quản lý. Công ty này có trách nhiệm đưa ra các quyết định đầu tư và quản lý danh mục đầu tư của khách hàng. Phần lợi nhuận và rủi ro sẽ phụ thuộc vào hợp đồng giữa hai bên.

Trong đó có công ty cam kết chi trả lợi nhuận 7%-15%/tháng, thậm chí nhận ủy thác vốn từ khách hàng và cam kết sinh lời 200%-1.000% chỉ trong thời gian 5-30 ngày. Ngoài mức lợi nhuận nhận được, nhà đầu tư còn có cơ hội nhận hoa hồng 2%-7% nhờ vào phát triển mạng lưới.

“Thực tế có khách hàng thu về lợi nhuận đúng như cam kết nhưng cũng có không ít công ty đã biến mất hoàn toàn sau khi huy động hàng tỉ đồng từ khách hàng. Do pháp luật không cho phép nên những người tham gia khi mất trắng chẳng biết kêu ai. Với việc huy động vốn của khách hàng dựa trên nền tảng của niềm tin, việc ủy thác đầu tư tiền ảo cũng được xem là một hình thức biến tướng của kinh doanh đa cấp” - anh Huy cho biết.

Nghiên cứu kinh nghiệm một số nước Thủ tướng Chính phủ mới đây đã phê duyệt đề án Hoàn thiện khung pháp lý để quản lý, xử lý đối với các loại tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo. Thủ tướng cũng yêu cầu các cơ quan chức năng nghiên cứu kinh nghiệm tại một số nước (Mỹ, EU, Nhật Bản...) về pháp luật và thực tiễn liên quan đến tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo. Tổ chức các hội thảo, tọa đàm với các chuyên gia trong nước, quốc tế về tài sản ảo, tiền ảo để nhận diện, làm rõ vai trò của tài sản ảo, tiền ảo và đề xuất hướng hoàn thiện pháp luật VN trong các lĩnh vực này. Tuy nhiên, mới đây nhất, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục tái khẳng định việc phát hành, cung ứng và sử dụng tiền ảo nói chung và bitcoin, litecoin nói riêng làm tiền tệ hoặc phương tiện thanh toán là hành vi bị cấm.

Lo bong bóng tiền ảo nổ tung

Vì sao đã có không ít vụ sập sàn tiền ảo trên thế giới và nhiều người tham gia đã mất trắng nhưng số người tham gia chơi tiền ảo vẫn không ngừng gia tăng? Chuyên gia tài chính Phan Dũng Khánh lý giải: Nguyên nhân chính là trong tám năm qua, kể từ khi tiền ảo bitcoin được giao dịch phiên đầu tiên vào năm 2009, đến nay tiền ảo đã tăng giá lên hàng ngàn lần. Chính vì mức độ tăng khủng khiếp, ngoài sức tưởng tượng như vậy nên mới thu hút người chơi một cách điên cuồng.

Tuy vậy, ông Khánh cũng cảnh báo không loại trừ khả năng sẽ xảy ra bong bóng tiền ảo trong thời gian tới. Bởi chẳng có thứ gì trên thế giới này có thể tăng nóng mãi mãi được. Giá tiền ảo có thể tăng vọt nhưng cũng có thể lao dốc đột ngột bất cứ lúc nào và nếu điều này xảy ra thì tác hại sẽ rất khủng khiếp.

Từ nhận định này, ông Khánh cho rằng cần có khuôn khổ pháp lý để quản lý các hoạt động khai thác, mua bán tiền ảo. Chẳng hạn, có thể công nhận tiền ảo bitcoin như một thứ tài sản. Khi nhà đầu tư giao dịch đối với loại tài sản này thì sẽ bị đánh thuế ở mức cao. Điều này không chỉ tăng thu cho ngân sách mà còn bảo vệ người dân và giới đầu tư tiền ảo tránh được hàng loạt rủi ro như vỡ bong bóng hay mất thanh khoản, bị hack tài khoản tiền ảo.

Tán đồng quan điểm này, nhiều chuyên gia tài chính cho rằng nếu cấm đoán thì các giao dịch tiền ảo thay vì công khai sẽ đi vào hệ thống ngầm, khi đó lại càng khó khăn hơn trong việc quản lý. Trao đổi với báo chí, ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch Công ty Chứng khoán SSI, đề nghị VN cần sớm có khung pháp lý thừa nhận tiền ảo là một loại hàng hóa và bắt buộc giao dịch qua sàn giao dịch tập trung để Nhà nước giám sát và thu thuế, cũng như kiểm soát các nhóm tội phạm lừa đảo lợi dụng sự hiếu kỳ, cũng như nhu cầu đầu tư thật của người dân.