Ông Nguyễn Bá Thanh: Người kiến tạo 'thương hiệu' Đà Nẵng

Thế là một người con ưu tú của đất Quảng Nam-Đà Nẵng đã rời xa nhân dân yêu dấu để về với đất mẹ. Hay tin ông mất, hàng dài người dân đã đến nhìn ông lần cuối tại nhà riêng. Trong cái nắng chói chang ngày cuối năm, những giọt nước mắt lăn dài trên má người dân Đà Nẵng. 

Dấu ấn Nguyễn Bá Thanh

Còn nhớ cách đây hơn hai năm, khi Bộ Chính trị điều động và phân công ông Thanh (lúc đó là Bí thư Thành ủy Đà Nẵng) ra làm Trưởng Ban Nội chính Trung ương thì người dân cả nước được thắp lên niềm tin chống tham nhũng. Mọi trông ngóng dồn vào vị “thủ lĩnh” của TP sông Hàn. Khi ông để lại sâu đậm dấu ấn lột xác cho TP Đà Nẵng. Bất kỳ ở diễn đàn nào, ông Thanh cũng khẳng khái, dám làm và dám nhìn vào sự thật. 

Ông Nguyễn Bá Thanh thị sát và kiểm tra, xử lý các bức xúc của người dân TP Đà Nẵng. LÊ PHI

Cái cách ông đối thoại với cán bộ chủ chốt, hay ông truy cán bộ cấp dưới đến cùng vấn đề trong các kỳ họp HĐND đã để lại thương hiệu riêng của chính ông. Ông đã giải quyết rốt ráo những vướng mắc cho các vấn đề “quốc kế dân sinh”.

Sáng 7-9-2010, Hội trường Công an TP Đà Nẵng im phăng phắc khi Bí thư Nguyễn Bá Thanh bước vào. Ông Bí thư đã đối thoại tay đôi với từng thiếu niên hư. Ông nói: “Các em không thể sống bằng cướp giật, bằng trộm cắp bởi đó là một việc làm sai trái, là cướp mồ hôi nước mắt của người khác. Nếu sai trái và vi phạm pháp luật thì trại giam mà các em đã tham quan sẽ là nơi các em phải vào. Còn nếu các em ngoan, cố gắng tiến bộ thì phần thưởng là sự hưởng thụ như chính việc đi Bà Nà trong ngày hôm nay”. Rồi ông Thanh chia sẽ nỗi đau của ông khi phải chứng kiến cảnh con em của TP mình sa ngã và lao vào con đường tội lỗi. Vì vậy, nếu gia đình em nào có khó khăn, muốn bỏ con đường tội thì có thể làm kiến nghị để TP hỗ trợ. 

Trên lĩnh vực ngân hàng, ông Thanh từng chua xót bộc bạch : “Ở các ngân hàng nước ngoài họ tôn trọng DN xem DN là “thượng đế”, ở mình thì ngược lại. DN phải đi năn nỉ ngân hàng trối chết”, rồi ông nhận định: “Tôi rất quan tâm tới hệ thống ngân hàng. Nếu nền kinh tế có sụp đổ thì cũng chính là xuất phát từ ngân hàng mà ra”.

Ông Thanh nhặt rác trên cầu Thuận Phước sau khi người dân xả bừa bãi. LÊ PHI  

Trong một lần nói chuyện với gần 6.000 cán bộ chủ chốt, ông Thanh đã nói thẳng đến mức mất lòng. Ông “điểm huyệt” ngay vào cán bộ lãnh đạo VP UBND TP gọi những công bộc của dân ở đây là “ông trời con, ăn tuốt không trừ cái gì”. Rồi ông đá đến những khẩu hiệu chỉ nằm trên giấy : “Sợ nhất là nghị quyết không làm”; “cán bộ công chức là cá heo, cho ăn thì biểu diễn, không cho ăn thì thôi”. Hay trước lúc ông ra làm Trưởng Ban Nội chính, ông từng tuyên bố sẽ “hốt liền không nói nhiều” đối với lãnh đạo các ngân hàng sai phạm, các quan chức tham nhũng…Sau những tuyên bố ấy là các vụ án lớn được khui ra, xét xử. 

Một lần ông tâm sự về con đường quan chức như vận vào cuộc đời chính trường của chính ông. Ông tâm sự “sinh ra vốn dĩ là dân, phấn đấu dần dần thì được làm quan, làm quan rồi lại hoàn dân, hoàn dân rồi lại dần dần vào quan”.

Hay như ông từng nói với lãnh đạo trẻ của TP Đà Nẵng là những lời hứa của họ trước dân sẽ được ông giám sát ngay cả khi về hưu. “Các anh đã hứa thì phải làm. Tui ghi lại hết, sau này về hưu trở lại là dân tui sẽ đi giám sát các ông. Lúc đó ông nào hứa mà không làm, làm sai thì tui sẽ chống gậy đi kiện các ông”, lời ông như văng vẳng đâu đây. Ấy vậy mà cái ước muốn “về hưu” để chống gậy đi kiện, đi giám sát các công bộc của dân hứa mà không làm cuối cùng đành dang dở.

Đấm nhau tay đôi với lái xe

Nói về ông Nguyễn Bá Thanh, không thể không nhắc đến những đóng góp của ông cho việc bình quyền nam nữ. Ông từng lụi cụi đến thăm và đối thoại với các gia đình có chồng vũ phu.

Một cán bộ dưới quyền của ông Thanh lúc ông còn làm việc ở Sở Nông nghiệp kể lại. Trong thời gian ông Thanh làm lãnh đạo ở đây thì có một lái xe riêng. Lái xe này lấy vợ cũng làm ngay trong sở. Vốn là người tinh tường nên ông Thanh thường để ý đến không chỉ công việc mà còn cả cuộc sống của cấp dưới mình.

Ông Nguyễn Bá Thanh trao quà cho phụ nữ TP Đà Nẵng. LÊ PHI

Nhiều lần trông thấy vợ của lái xe riêng mình mặt mày thâm tím nên ông gặng hỏi. Cô vợ giấu chuyện chồng mình hay lên cơn “tam bành” nổi máu vũ phu nên trả lời lúc thì va vào cửa, lúc thì té ngã vì sợ ông Thanh đuổi việc chồng. Nhưng dù cô vợ cố dấu nhưng vẫn không thể qua được đôi mắt của ông Thanh.

Một hôm ông Thanh lại thấy cô vợ của lái xe mình nói “va vào cửa”. Ông Thanh tức tốc gọi lái xe riêng của mình lên và yêu cầu anh này đóng kín cửa phòng lại. Lái xe ngoan ngoãn làm theo và thấy ông Thanh đã cởi áo vét, xắn ống tay áo. Lái xe đang ngơ ngác thì ông Thanh, nói : “Bây giờ trong phòng ni chỉ có tui với ông, hai thằng đàn ông với nhau không lính sếp chi hết. Ông tưởng tui không biết là ông thường xuyên đánh vợ ông hả. Tui hỏi nhiều lần nhưng vợ ông giấu miết. Chừ thì ri, hai thằng đàn ông với nhau tui với ông đánh nhau một trận. Đàn ông thì phải đánh nhau với đàn ông chứ sao lại đi dánh phụ nữ. Đánh phụ nữ chỉ là thằng hèn. Tui sẵn sàng rồi. Ông mà không đánh là tui đánh ông đừng trách tui đánh trước”.

Nói rồi ông nhảy vào đấm tay đôi với lái xe của mình. Tài xế thâm tím mặt mày. Lái xe quỳ xuống lạy dài xin ông. Về sau chị vợ của anh tài xế không thấy bị cánh cửa va, hay té ngã nữa. Anh lái xe cũng không bị đuổi việc mà ông vẫn giữ lại làm việc cho mình.         

ông Thanh với vợ trong một lần thảnh thơi cùng nhau ngóng gió trên cầu Thuận Phước hướng nhìn ra biển. LÊ PHI       

 Ông Nguyễn Bá Thanh còn đặc biệt bình dị đến mức sẵn sàng sà xuống chơi cờ với người dân bên vỉa hè. Hay câu chuyện ông đi thị sát và tạt vào ăn một quán bún ốc ven đường. Ông ngồi nhấm nháp bún ốc rồi nghe bà chủ quán than vãn về thuế mà quá cao khiến cuộc sống “quang gánh bán bưng” khó khăn. Sau đó ông về điều chỉnh ngay chính sách và “răn đe” những người làm thuế tăng thuế vô lý.

Mấy hôm sau, ông tạt qua quán bún ốc thì bà bán bún ốc gật đầu nhoẻn miệng cười cảm ơn. Không chỉ vậy, người ta còn thấy một Nguyễn Bá Thanh hết mình vì người nghèo, vì trẻ em, vì các bệnh nhân. Đã rất nhiều người dân mắc bệnh hiểm nghèo túng quẫn tìm đến “đập cửa” nhà ông như phương cách cuối cùng. Và ông Thanh đã không làm cho họ thất vọng khi giúp đỡ tận tình. Những đứa trẻ bị bệnh tình nặng nề được cứu chữa. Rồi ông gây dựng cả phong trào đá bóng để quyên góp tiền từ thiện cho bệnh viện ung thư. Rồi người dân TP Đà Nẵng và cả nước trố mắt khi ông thực hiện chính sách không thu tiền giữ xe tại các bệnh viện. 

Người kiến tạo thương hiệu Đà Nẵng

Không chỉ vậy, người dân TP Đà Nẵng còn thấy ông kỹ sư nông nghiệp Nguyễn Bá Thanh ghi dấu ấn bởi những công trình hạ tầng mang thiệu hiệu Đà Nẵng với những cây cầu : Sông Hàn, Thuận Phước, Cầu Rồng, Trần Thị Lý….đẹp lung linh. Thậm chí, công trình độc đáo cầu vượt ngã ba Huế đang được đẩy nhanh tiến độ hoàn thành vào ngày 29-3-2015 cũng được ‘kiến trúc sư’ Nguyễn Bá Thanh định hình nên. Đi ở đâu ở TP Đà Nẵng cũng đều thấy hình bóng và dấu chân của ông. Dấu ấn của ông thể hiện trên từng công trình.

Ông Lê Viên Mãn (Viện trưởng Viện KHCN và phát triển Á Châu), nhận xét : “ Nói về ông Thanh thì phải nói về sự dám làm, dám chịu và quyết đoán. Ông đã đóng góp tích cực cho sự đổi thay cũng như diện mạo của TP. Cái dấu ấn về cơ sở hạ tầng, vật chất của ông đối với Đà Nẵng là rất lớn. Nhưng cái di sản ông để lại cũng trở thành thách thức lớn lao đối với người kế cận”.

ông Nguyễn Bá Thanh trao đổi với kiến trúc sư để xây dựng cây cầu Rồng độc đáo- niềm tự hào của Đà Nẵng. LÊ PHI

Có lẽ việc làm chấn động nhất của ông Thanh là buổi tối nói chuyện với cán bộ TP vào ngày 24-7-2003. Cuộc nói chuyện kéo dài suốt gần 2 tiếng rưỡi. Đây cũng là sự kiện sau khi Đà Nẵng được công nhận là đô thị loại 1. Ông Thanh đã chỉ thẳng về việc, nếu cán bộ công chức TP không đáp ứng sự trông đợi của nhân dân thì sẽ bị kỷ luật, bị chuyển công tác khác. Đồng thời sẽ đưa vào tù những cán bộ công chức tham nhũng, tranh thủ kiếm chác tiền bạc của nhân dân. Và ông đặt câu hỏi với Giám đốc Công an TP Đà Nẵng lúc đó về trạm CSGT Kim Liên. Khi ai vào làm CSGT cũng đòi lên trạm đó đứng đường. Sau đó thì anh CSGT nào cũng giàu có lên bất thường.

Tiếp đó, ông mổ xẻ vấn đề tiêu cực tại sở LĐTBXH, sở GD&ĐT. Từ đó ông công khai luôn số điện thoại của mình để khi dân thấy cán bộ tiêu cực hay gặp vấn đề bức xúc thì gọi đến ông. Sau đó ông tuyên bố cách chức ông Trần Văn Thông (Trưởng BQL các dự án xây dựng và công nghiệp dân dụng Đà Nẵng) và cảnh cáo một loạt giám đốc sở.

Và rồi, ông Nguyễn Bá Thanh để lại ấn tượng mạnh với người dân cả nước bằng chính sách “5 không” (không có hộ đói, không có người mù chữ, không có người lang thang xin ăn, không có người nghiện ma tuý trong cộng đồng, không có giết người để cướp của) và “3 có” (có nhà ở; có việc làm và có lối sống văn minh đô thị). Hiện nay, chính sách này đã gần hoàn thành và năm nay TP Đà Nẵng sẽ “thanh toán” xong “3 có” cuối cùng là- “văn hóa, văn minh đô thị”.