Sáng 8-10, Ban chỉ đạo TP.HCM thực hiện thí điểm về hòa giải, đối thoại tại TAND tổ chức tổng kết thí điểm về đổi mới, tăng cường hòa giải, đối thoại trong giải quyết các tranh chấp dân sự, khiếu kiện hành chính tại TAND hai cấp thuộc TP.HCM.
Theo báo cáo, sau chín tháng thí điểm, TP.HCM là một trong bốn địa phương đạt tỉ lệ hòa giải cao nhất. Trung tâm Hòa giải, đối thoại tại TAND TP.HCM và chín tòa quận, huyện thụ lý 9.991 đơn. Sau khi giải quyết, các trung tâm hòa giải thành gần 5.200 vụ việc. Trong đó 2.571 đơn không hòa giải, đối thoại do đương sự không đồng ý tham gia.
Ông Trần Thế Lưu, Trưởng ban Nội chính Thành ủy TP.HCM, trao bằng khen cho các tập thể, cá nhân xuất sắc. Ảnh: HY
TAND TP.HCM cho biết tỉ lệ hòa giải, đối thoại thành đối với tranh chấp dân sự, kinh doanh thương mại và hành chính còn thấp. Các vụ việc dân sự có tính chất phức tạp ngày càng tăng, tranh chấp gay gắt làm vụ án kéo dài. Tương tự, phần lớn vụ việc kinh doanh thương mại là tranh chấp hợp đồng tín dụng và hợp đồng dịch vụ. Đa số bị đơn là pháp nhân không còn hoạt động tại địa phương nhưng chưa tuyên bố giải thể, phá sản. Vì vậy, cơ quan hòa giải khó triệu tập được bị đơn, người có quyền và nghĩa vụ liên quan. Bên cạnh đó, tài sản thế chấp ở nhiều địa phương chờ kết quả ủy thác mới tiếp tục giải quyết. Trong khi, đây là loại vụ việc có thời hạn giải quyết ngắn (hai tháng nên việc giải quyết còn gặp nhiều khó khăn). Đây là những nguyên nhân làm tỉ lệ hòa giải thành trong vụ việc dân sự, kinh doanh thương mại thấp.
Trong quá trình thí điểm đối thoại trong khiếu kiện hành chính, TAND TP.HCM nhận thấy người bị kiện (lãnh đạo cơ quan nhà nước) hay thực hiện ủy quyền không đúng thời hạn. Do đó, phần lớn đơn hết hạn hai tháng vẫn chưa đủ điều kiện đưa ra đối thoại. Các trung tâm chuyển lại tòa án giải quyết theo luật định. Cạnh đó, khi tiến hành hòa giải, các quy định về yêu cầu người có quyền và nghĩa vụ liên quan tham gia hòa giải hay biện pháp thu thập tài liệu, chứng cứ chưa có quy định cụ thể.
Đối với các tranh chấp khác, nếu các đương sự thỏa thuận được với nhau và yêu cầu công nhận kết quả hòa giải thành ngoài tòa án thì quyết định công nhận của tòa án phải đảm bảo việc thi hành án, nếu các bên không tự thực hiện được. Trong khi đó, khi tiến hành hòa giải thì các quy định về việc yêu cầu những người có quyền, nghĩa vụ liên quan tham gia hòa giải hay biện pháp thu thập tài liệu, chứng cứ chưa có quy định cụ thể.
Phát biểu chỉ đạo hội nghị, ông Bùi Ngọc Hòa, Phó Chánh án TAND Tối cao, biểu dương những nỗ lực của đội ngũ làm công tác đối thoại, hòa giải trên địa bàn TP.HCM. Theo lãnh đạo này, TP.HCM đạt nhiều kết quả quan trọng trong quá trình thực hiện thí điểm. Nhờ 10 trung tâm đối thoại, hòa giải mà TAND hai cấp TP.HCM không phải thụ lý, giải quyết gần 5.200 tranh chấp. Từ đó, phó chánh án TAND Tối cao mong tòa án các cấp, chính quyền địa phương, những người làm công tác đối thoại, hòa giải tiếp tục cố gắng, phát huy thành quả và khắc phục những khó khăn, hạn chế.
Trưởng ban Nội chính Thành ủy TP.HCM - ông Trần Thế Lưu nhìn nhận đa phần khiếu kiện hành chính có nguyên nhân từ phía chính quyền. Vì thế, cơ quan chức năng phải giải quyết rốt ráo cho người dân. Từ đó, ông Lưu đề nghị chánh án TAND TP.HCM tập hợp, báo cáo những vụ khiếu kiện hành chính tồn đọng; cũng như vướng mắc trong xử lý án hành chính. Ban Nội chính Thành ủy TP.HCM sẽ có trách nhiệm làm việc, bàn bạc với cá nhân, đơn vị có thẩm quyền để giải quyết những vụ án tồn đọng một cách nhanh nhất.
Cũng nhân dịp này, TAND Tối cao trao tặng bằng khen cho hai tập thể và ba cá nhân có thành tích xuất sắc trong thời gian TP.HCM thí điểm về đổi mới, tăng cường hòa giải, đối thoại. Đồng thời, UBND TP.HCM cũng trao tặng bằng khen cho ba tập thể và chín cá nhân.
