Rối vì sau tuyên án, tòa bổ sung 2 chữ 'liên đới'

Cục Thi hành án dân sự (THADS) TP Cần Thơ đang thi hành một vụ án khá lạ vì nội dung sửa đổi, bổ sung bản án làm thay đổi phần nào bản chất so với nội dung bản án phúc thẩm có hiệu lực pháp luật.
Tuyên án xong, tòa bổ sung hai chữ “liên đới”
Năm 2015, TAND quận Cái Răng, TP Cần Thơ thụ lý vụ tranh chấp di sản thừa kế giữa nguyên đơn là bà Nguyễn Thị Vinh, bà Nguyễn Thị Bê và bị đơn là vợ chồng bà Nguyễn Ngọc Điệp, Lê Văn Chương. Tòa xác định có 16 cá nhân, tổ chức là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan, trong đó có ông Lê Phước Đạt (con trai bà Điệp, ông Chương). 
Bản án sơ thẩm của TAND quận Cái Răng đã tuyên buộc ông Chương, bà Điệp, ông Đạt (do ông Đạt được chia đất thừa kế từ cha mẹ) chịu trách nhiệm chia giá trị di sản thừa kế cho bà Vinh và bà Bê mỗi người trên 1,3 tỉ đồng. Các trường hợp có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan khác, tòa tuyên cho ổn định trên đất đã có quyền sử dụng.

Ông Lê Phước Đạt trên phần đất bị kê biên để thi hành án. Ảnh: D.GIAO

Nguyên đơn, bị đơn đều có kháng cáo. Phía nguyên đơn yêu cầu bà Điệp, ông Chương và ông Đạt chịu trách nhiệm liên đới nhưng sau đó rút lại yêu cầu này nên tòa phúc thẩm không xem xét. Bản án phúc thẩm (số 72/2016/DSPT) của TAND TP Cần Thơ đã tuyên sửa một phần bản án sơ thẩm, trong đó có việc cho ông Đạt ổn định quyền sử dụng trên phần đất đang sử dụng. Đồng thời tòa vẫn tuyên buộc như án sơ thẩm là ông Chương, bà Điệp và ông Đạt chịu trách nhiệm chia giá trị di sản cho bà Vinh, bà Bê mỗi người trên 1,3 tỉ đồng. 
Sau đó, ngày 2-11-2016, Cơ quan THADS TP Cần Thơ có công văn đề nghị tòa giải thích bản án. Ngày 7-11-2016, thẩm phán chủ tọa phiên tòa phúc thẩm thay mặt HĐXX phúc thẩm ban hành quyết định (số 40/QĐPT) sửa đổi, bổ sung Bản án phúc thẩm số 72/2016/DSPT. Quyết định số 40/QĐPT sửa cả nội dung bản án có hiệu lực pháp luật từ chịu trách nhiệm chia giá trị di sản thành chịu trách nhiệm liên đới chia giá trị di sản.
“Việc HĐXX bổ sung là sai pháp luật” 
Ngoài việc gửi đơn yêu cầu giám đốc thẩm, ông Lê Phước Đạt (người liên quan) có khiếu nại Quyết định số 40/QĐPT. 
Ngày 14-12-2016, chánh án TAND TP Cần Thơ có văn bản gửi TAND Cấp cao tại TP.HCM kiến nghị kháng nghị giám đốc thẩm đối với Quyết định số 40/QĐPT do đã vi phạm Điều 268 BLTTDS. 
Văn bản nêu: “Xét việc HĐXX phúc thẩm thực hiện sửa, bổ sung bản án với nội dung nêu trên là không đúng theo quy định của pháp luật. Bởi lẽ khoản 1 Điều 268 BLTTDS 2015 quy định sau khi tuyên án xong thì không được sửa chữa, bổ sung bản án, trừ trường hợp phát hiện lỗi rõ ràng về chính tả, số liệu do nhầm lẫn hoặc tính toán sai. Trong khi đó, Quyết định số 40/QĐPT đã “bổ sung” làm thay đổi nội dung quyết định của Bản án số 72/2016/DSPT theo hướng bất lợi cho bị đơn và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là ông Lê Phước Đạt. Như vậy, việc HĐXX phúc thẩm ban hành quyết định sửa chữa bổ sung bản án phúc thẩm là có sai lầm trong việc áp dụng pháp luật dẫn đến việc ra quyết định không đúng gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của đương sự”.
Ngoài ra, kiến nghị kháng nghị còn chỉ ra việc nguyên đơn rút kháng cáo nhưng HĐXX phúc thẩm vẫn xem xét trách nhiệm liên đới của ông Chương, bà Điệp và ông Đạt là vượt quá thẩm quyền xét xử phúc thẩm.
Giám đốc thẩm không đề cập phần bổ sung
Ngày 14-3-2017, TAND Cấp cao tại TP.HCM có thông báo cho rằng không có căn cứ để kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm đối với Quyết định số 40/QĐPT của TAND TP Cần Thơ. 
Tuy nhiên, trong một diễn biến liên quan, từ đơn đề nghị giám đốc thẩm của bà Điệp và ông Đạt, ngày 6-11-2018, VKSND Cấp cao tại TP.HCM lại có quyết định kháng nghị giám đốc thẩm đối với Bản án phúc thẩm số 72. Đến ngày 4-3-2019, TAND Cấp cao tại TP.HCM có quyết định giám đốc thẩm bác kháng nghị của VKS, tuyên giữ nguyên Bản án phúc thẩm số 72 của TAND TP Cần Thơ.
Điều oái oăm là quyết định giám đốc thẩm không đề cập đến Quyết định số 40/QĐPT về việc sửa chữa, bổ sung bản án của tòa phúc thẩm. 
Sau đó, ngày 11-6-2019, Cục THADS TP Cần Thơ ra quyết định tiếp tục THA và thông báo THA đến các đương sự. Đến thời điểm này, cơ quan THA đã thực hiện các bước kiểm kê, đo đạc… tài sản của người bị THA.
Tuy nhiên, khi ra quyết định THA, Cục THADS TP Cần Thơ căn cứ vào quyết định giám đốc thẩm và Bản án phúc thẩm số 72 và cả Quyết định số 40, tức vẫn buộc ba đương sự “chịu trách nhiệm liên đới” chia giá trị di sản thừa kế cho hai nguyên đơn.

Tôi muốn THA đối với bản án có hiệu lực pháp luật ngay nhưng cơ quan THADS lại cứ buộc tôi phải chịu trách nhiệm liên đới theo Quyết định số 40 trong khi Quyết định giám đốc thẩm số 43 và Bản án phúc thẩm 72 không nêu tôi phải chịu trách nhiệm liên đới. Hiện cơ quan THADS buộc tôi phải chịu trách nhiệm liên đới và sẽ cưỡng chế tài sản, vậy có đúng không?

Ông LÊ PHƯỚC ĐẠT, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan 

Giải thích của tòa và chấp hành viên
Chánh án TAND TP Cần Thơ Thái Quang Hải cho biết: “TAND TP Cần Thơ đã làm hết trách nhiệm của mình. Điều này thể hiện ở việc trước đó, khi phát hiện dấu hiệu vi phạm trong việc ban hành Quyết định 40, chánh án TAND TP lúc bấy giờ đã có văn bản kiến nghị TAND Cấp cao tại TP.HCM kháng nghị giám đốc thẩm đối với Quyết định 40 này. Vụ tranh chấp đã được TAND Cấp cao ra quyết định giám đốc thẩm và đã có hiệu lực. Theo tôi, trong quá trình THA theo quyết định giám đốc thẩm, nếu có gặp vấn đề gì thì cơ quan THA phải có văn bản hỏi, đề nghị TAND Cấp cao giải thích cho rõ”. 
Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, ông Đỗ Tuấn Hùng, chấp hành viên (Cục THADS TP Cần Thơ), cho biết: “Quyết định giám đốc thẩm tuyên bác kháng nghị và giữ nguyên bản án phúc thẩm, không đề cập đến Quyết định 40 cũng gây khó khăn cho cơ quan THA. Vì bản án phúc thẩm là buộc các đương sự chia giá trị tài sản…, còn Quyết định 40 sửa chữa thành liên đới. Do đó, ngày 30-10-2020, cơ quan THA đã có buổi họp liên ngành với đại diện TAND TP là ông Phạm Lâm Đồng, Phó Chánh án TAND TP, lấy ý kiến trong trường hợp này cơ quan THA tiến hành THA theo quyết định giám đốc thẩm giữ nguyên bản án phúc thẩm là có bao gồm Quyết định 40 hay không, tức là buộc đương sự “chia” hay là “liên đới chia”. 
Tại buổi họp, phó chánh án TAND TP Cần Thơ có giải thích cho ý kiến Quyết định 40 sửa đổi, bổ sung bản án là bộ phận không thể tách rời của bản án. Từ cơ sở này, chúng tôi đã tiến hành THA bản án phúc thẩm kèm theo quyết định sửa đổi, bổ sung là “liên đới chia”. 
PV hỏi ý kiến tại cuộc họp liên ngành có giá trị như “giải thích bản án” giám đốc thẩm hay không và cơ quan THA đã có văn bản đề nghị TAND Cấp cao giải thích hay chưa. Ông Hùng thừa nhận đến thời điểm này, cơ quan THA TP Cần Thơ chưa có bất kỳ văn bản nào đề nghị TAND Cấp cao giải thích.

 Khác nhau giữa liên đới và không liên đới

Việc sửa chữa, bổ sung bản án như trong vụ này là không đúng với quy định tại Điều 268 BLTTDS. 

Tuy nhiên, việc sửa từ “chịu trách nhiệm” thành “chịu trách nhiệm liên đới” trong trường hợp này có mục đích để việc THA được thuận lợi hơn và bảo đảm quyền lợi của bà Vinh, bà Bê.

Bởi nếu tuyên “chịu trách nhiệm” một cách chung chung thì có thể hiểu cơ quan THA phải làm việc với cả ba người là bà Điệp, ông Chương và ông Đạt để yêu cầu họ cùng thực hiện nghĩa vụ với bà Vinh, bà Bê.

Còn nếu tuyên “chịu trách nhiệm liên đới” thì được hiểu cơ quan THA chỉ cần yêu cầu một trong ba người thực hiện toàn bộ nghĩa vụ. Ai có tiền, tài sản để thi hành thì “nắm” người đó. Người trả toàn bộ có quyền yêu cầu những người có nghĩa vụ còn lại hoàn trả phần mà người đó đã trả thay.

Việc cơ quan THA có văn bản đề nghị tòa giải thích là phù hợp với quy định tại Điều 179 Luật THADS, tránh việc THA kéo dài.

TS NGUYỄN VĂN TIẾN, Phó Trưởng khoa Luật dân sự - Trường ĐH Luật TP.HCM

HOA THI ghi

Đừng bỏ lỡ

Đọc thêm