Như Pháp Luật TP.HCM từng thông tin, ngày 4-8-2014, chị Phạm Tuyết Mai (công nhân Nhà máy xử lý rác thải TP Cà Mau) nhặt được năm lượng vàng tại bãi rác của nhà máy. Sau đó, Công an TP Cà Mau giữ số vàng này và đăng trên báo giấy Cà Mau để thông báo tìm chủ sở hữu. Sau hơn một năm không ai đến nhận, cơ quan công an đang làm thủ tục cho chị Mai nhận vàng thì chị Nguyễn Thị Bích Ngân (ngụ phường 8, TP Cà Mau) xuất hiện, nói số vàng đó là của mình.
Tòa trả đơn kiện
Cơ quan công an xác minh số vàng đó đúng là của chị Ngân đánh mất. Cụ thể, trước khi chị Mai nhặt được vàng, chị Ngân đã trình báo việc bị mất trộm năm lượng vàng với công an. Chị lý giải không thường xuyên theo dõi báo giấy Cà Mau nên không biết việc cơ quan công an thông báo tìm chủ sở hữu để đến làm việc đúng thời hạn.
Giữa chị Mai và chị Ngân phát sinh tranh chấp. Chị Mai cho rằng đã hết thời gian thông báo theo luật định (một năm) nên quyền sở hữu vàng thuộc về người nhặt được, tức là chị. Trong khi đó, chị Ngân nói vàng của chị nên chị phải được nhận lại, chị chỉ đồng ý cho chị Mai 10 triệu đồng. Chị Mai không chịu.
Theo chị Mai, sau đó trưởng Công an TP Cà Mau nhiều lần có văn bản trả lời hai bên rằng vụ tranh chấp là dân sự nên đề nghị đưa ra tòa án giải quyết. Tuy nhiên, ngày 16-3-2016, chị lại nhận được thông báo của trưởng Công an TP Cà Mau với nội dung cơ quan công an đã trả toàn bộ số vàng cho chị Ngân và chị Ngân gửi lại cho chị Mai 10 triệu đồng (hiện cơ quan công an đang giữ hộ). Theo thông báo này, dù đã quá một năm tìm chủ sở hữu, chị Ngân mới đến chứng minh nhưng quyền sở hữu của chị Ngân với số vàng không bị chấm dứt. Ngoài ra, khi cơ quan công an đăng tin trên báo giấy Cà Mau, chị Ngân không thường xuyên theo dõi nên không biết, đây là nguyên nhân khách quan.
Chị Mai trình bày việc bị tòa trả đơn kiện hành chính. Ảnh: T.VŨ
Cho rằng cơ quan công an giải quyết như trên là sai, chị Mai khởi kiện hành vi hành chính đối với trưởng Công an TP Cà Mau. Ngày 19-4 vừa qua, TAND TP Cà Mau đã ra thông báo trả lại đơn kiện cho chị với lý do việc trả vàng trên là hoạt động nghiệp vụ của công an, không thuộc thẩm quyền giải quyết của tòa.
Tòa phải thụ lý, giải quyết
Từ vụ việc trên đặt ra vấn đề pháp lý: Trường hợp này chị Mai khởi kiện được hành vi hành chính của trưởng Công an TP Cà Mau được không? Tòa từ chối thụ lý, giải quyết với lý do việc trả vàng là hoạt động nghiệp vụ của công an, không thuộc thẩm quyền giải quyết của tòa liệu có đúng Luật Tố tụng hành chính và các văn bản hướng dẫn?
Ông Phạm Công Hùng (nguyên Thẩm phán Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại TP.HCM) cho biết: Theo khoản 2 Điều 1 Nghị quyết 02/2011 của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao (hướng dẫn thi hành một số quy định của Luật Tố tụng hành chính), hành vi hành chính thuộc đối tượng khởi kiện là hành vi của cơ quan hành chính nhà nước, cơ quan, tổ chức khác hoặc của người có thẩm quyền trong cơ quan, tổ chức đó thực hiện hoặc không thực hiện nhiệm vụ, công vụ theo quy định của pháp luật. Theo khoản 1 Điều 28 Luật Tố tụng hành chính thì chỉ có hai loại hành vi hành chính không thuộc thẩm quyền giải quyết của tòa là: Hành vi thuộc phạm vi bí mật nhà nước trong các lĩnh vực quốc phòng, an ninh, ngoại giao theo danh mục do Chính phủ quy định và các hành vi mang tính nội bộ của cơ quan, tổ chức.
Đối chiếu với vụ việc trên, trưởng Công an TP Cà Mau đã thực hiện một hành vi hành chính (trả vàng) để quyết định một vấn đề thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan mình. Vì thế không thể loại trừ hành vi này ra khỏi đối tượng khởi kiện hành chính theo luật. Nó cũng giống việc cơ quan công an đi kiểm tra các cơ sở kinh doanh, sau đó không xử phạt hoặc xử phạt sai chủ cơ sở về một vi phạm nào đó và bị kiện. Nó không phải là hành vi giải quyết một vấn đề nào đó liên quan đến quy trình tố tụng hình sự. Do đó việc tòa lập luận rằng đây là hoạt động nghiệp vụ của công an, không thuộc thẩm quyền giải quyết của tòa là không đúng.
“Chị Mai hoàn toàn có quyền khởi kiện và TAND TP Cà Mau phải thụ lý vì hành vi hành chính của trưởng Công an TP Cà Mau đã ảnh hưởng đến quyền lợi của chị. Tất nhiên, việc chấp nhận yêu cầu khởi kiện hay không là do tòa quyết định nhưng trước hết tòa phải thụ lý, giải quyết. Hiện chị Mai có quyền khiếu nại việc trả lại đơn kiện này tới chánh án TAND TP Cà Mau và chánh án TAND tỉnh Cà Mau” - ông Hùng khẳng định.
| Tòa từng từ chối giải quyết vàng của ai Theo Đại úy Nguyễn Thu Thủy (người thụ lý vụ việc), ban đầu Công an TP Cà Mau xác định tranh chấp giữa chị Mai và chị Ngân là dân sự nên đã chuyển hồ sơ cho TAND cùng cấp giải quyết. Tuy nhiên, ngày 5-11-2015, tòa có văn bản phản hồi rằng đó không phải vụ việc dân sự nên không thuộc thẩm quyền của tòa. Từ đó, ngày 15-3-2016, cơ quan công an mới lập biên bản trả vàng cho chị Ngân. Đại úy Thủy cho biết thêm là cơ quan công an chỉ lập biên bản trả vàng cho chị Ngân chứ không ban hành quyết định. Bởi lẽ hồ sơ thể hiện trước khi chị Mai nhặt được vàng, chị Ngân trình báo công an về việc bị mất trộm số vàng này. Khi công an tạm giữ vàng, mời chị Ngân đến làm việc thì chị lại nói là do sơ ý bị thất lạc, không bị mất trộm. Do đó, cơ quan công an không khởi tố vụ án hình sự đối với thông tin trình báo mất trộm tài sản của chị Ngân mà chỉ tiến hành giao trả vàng nên không cần ra quyết định trả. Cạnh đó, Đại úy Thủy cũng thừa nhận là cơ quan công an có sơ suất là chỉ đăng tin trên báo Cà Mau dưới hình thức báo giấy mà không đăng rộng rãi nên chị Ngân không biết để tới cơ quan công an làm việc đúng thời hạn. Kiện hành vi hành chính Trước hết phải khẳng định việc cơ quan công an mời chị Ngân đến lập biên bản trả vàng mà không ra quyết định trả vàng là không sai. Pháp luật không có quy định nào ràng buộc cơ quan công an phải trả vàng bằng một quyết định trong trường hợp này. Bởi thực chất đây là tài sản công an giữ hộ chứ không theo diện tịch thu hay thu giữ nên khi trả không cần phải ra quyết định. Như vậy, nếu có phát sinh vụ kiện hành chính đối với trưởng Công an TP Cà Mau thì đây là vụ kiện hành vi hành chính. TS LÊ MINH HÙNG, Trưởng bộ môn |
