“Sát thủ” của các VIP trốn thuế

Lâu nay, trong công tác thu thuế ở Philippines, hiện tượng người nộp thuế mặc cả với các cán bộ thuế biến chất sẵn sàng ăn hối lộ là chuyện “thường ngày ở huyện”. Cục Thuế nội địa được xem là một trong những cơ quan tham nhũng nhất nước.

Sau khi nhậm chức hồi tháng 6-2010, Tổng thống Benigno Aquino III đã bổ nhiệm bà Kim Henares, 52 tuổi làm cục trưởng Cục Thuế nội địa vì ông mong muốn tìm một “cảnh sát trưởng” sẵn sàng tuyên chiến với những người trốn thuế. Bà Kim Henares vốn là luật sư chuyên ngành thuế, từng giữ chức phó cục trưởng Cục Thuế nội địa từ năm 2003.

Bà Kim Henares đã quyết tâm lấy lại hình ảnh trong sạch và uy tín cho Cục.

Sau khi nắm quyền cục trưởng, bà đã khởi động trở lại chiến dịch chống trốn thuế mang tên Truy bức những kẻ trốn thuế (RATE) vốn được thành lập từ năm 2005.

Lôi chánh án ra tòa

Vụ đầu tiên liên quan đến một chủ doanh nghiệp làm chủ hệ thống tiệm cầm đồ ở thủ đô Manila. Theo báo Phil Star của Philippines, trong suốt 11 năm (từ năm 1998 đến 2009), ông này chỉ nộp thuế đúng 22.600 peso (11,6 triệu đồng VN). Cục trưởng Kim Henares tính toán lại thì đúng ra ông này phải nộp 22,5 triệu peso (11,5 tỉ đồng VN) tiền thuế bởi lợi nhuận của các tiệm cầm đồ rất lớn.

Cục trưởng Cục Thuế nội địa Kim Henares tập bắn súng để phòng thân. Ảnh: INQUIRER

Hai tháng sau đó, bà Kim Henares chĩa mũi dùi vào một con cá bự. Đó là tỉ phú Macario Lim Gaw Jr., Chủ tịch Công ty Khí hóa lỏng Marco, nhà cung cấp khí hóa lỏng lớn nhất nước.

Bà đã đề nghị Bộ Tư pháp khởi tố tỉ phú Macario Lim Gaw Jr. vì tính ra ông này đã trốn thuế thu nhập 5,5 tỉ peso (2.827 tỉ đồng VN) trong hai năm 2007 và 2008, trong đó có vụ ông này mua 10 lô đất giá 4,1 tỉ peso (2.107 tỉ đồng VN) và bán lại được 8,4 tỉ peso (4.317 tỉ đồng VN) nhưng không nộp cắc bạc thuế nào. Tháng 4-2011, Bộ Tư pháp đã chính thức kiện ông Macario Lim Gaw Jr.. Vụ án vẫn đang trong quá trình tranh tụng.

Nổi đình nổi đám nhất là vụ Cục trưởng Kim Henares lôi Chánh án Tòa án Tối cao Renato Corona cùng con gái và con rể ra trước vành móng ngựa.

Theo điều tra của Cục Thuế nội địa, Chánh án Renato Corona đã vướng 12 tội danh về trốn thuế và không kê khai thuế thu nhập cá nhân trong năm năm 2003, 2005, 2007, 2008 và 2010. Ông cũng không kê khai hai bất động sản trị giá 12,76 triệu peso (6,6 tỉ đồng VN) đã mua trong thời gian đương chức ở Tòa án Tối cao.

Khi theo đuổi vụ kiện này, Cục trưởng Kim Henares phải chịu sức ép rất lớn vì phe đối lập liên tục chỉ trích vụ kiện này mang động cơ chính trị. Để mở đường cho vụ kiện này, Thượng viện đã mở phiên điều trần kéo dài ròng rã bốn tháng trời để luận tội ông Renato Corona. Bà Kim Henares đã ra trước Thượng viện làm nhân chứng đối chất với dàn luật sư hùng hậu của ông Renato Corona.

Cuối cùng Thượng viện kết luận Chánh án Renato Corona vi phạm hiến pháp và phản bội niềm tin công chúng vì đã không công khai tài sản. Tháng 5-2012, ông Renato Corona bị sa thải. Ba tháng sau, Cục Thuế nội địa đề nghị Bộ Tư pháp khởi tố ông Renato Corona và những người có liên quan gồm con gái và con rể của ông.

“Tôi yêu Philippines, tôi nộp thuế”

Trong công tác chống trốn thuế, Cục trưởng Kim Henares tìm mọi cơ hội để truyền thông điệp cho người dân rằng nộp thuế là yêu nước. Bà chỉ đạo hằng tuần các nhân viên thuế phải chào cờ. Bà thường xuyên mặc áo thun thể thao có in câu khẩu hiệu của Cục Thuế nội địa: “Tôi yêu Philippines. Tôi nộp thuế” (I love Philippines. I pay taxes).

Giờ đây, Cục Thuế nội địa (đang thu gần 70% thuế nhà nước) đang áp dụng chiến thuật mới. Cục muốn người nộp thuế phải nơm nớp lo sợ nếu vi phạm pháp luật.

Bà Kim Henares thẳng thắn nói: “Theo tâm lý của người Philippines, nếu bạn không khiến họ sợ thì họ sẽ không chấp hành… Chúng tôi đang thay đổi chính mình, từ một cơ quan chủ yếu làm dịch vụ khách hàng trở thành một cơ quan thực thi pháp luật”.

Tự nhận xét về mình, bà Kim Henares bộc bạch: “Tôi hài lòng với các vụ trốn thuế mà chúng tôi đã khởi kiện. Các vụ kiện này có đầy đủ dữ liệu và bằng chứng hỗ trợ”.

Tại văn phòng của Cục Thuế nội địa, bà Kim Henares tận dụng từng giây cho công việc. Gần đây, sau khi đọc một bài báo giới thiệu các địa điểm bán heo quay ngon nhất Manila, bà đã sao chụp lại bài báo này không phải để đi mua heo quay ngon về ăn mà vì bà nhận thấy đó sẽ là mục tiêu tiềm năng có thể trốn thuế.

Vì tính chất công việc liên quan đến các VIP (nhân vật có thế lực) trốn thuế, Tổng thống Aquino đã cử các vệ sĩ đến bảo vệ bà Kim Henares. Các vệ sĩ có trang bị súng nhưng bà vẫn muốn tự học bắn súng để phòng thân. Bây giờ bà đã sử dụng thành thạo nhiều loại súng, trong đó có súng trường tấn công M-16 và súng SG552 Commando.

Giám sát các công ty đa quốc gia

Mục tiêu sắp tới của Cục trưởng Cục Thuế nội địa Kim Henares sẽ là các công ty đa quốc gia.

Gần đây, ngày 25-2, bà Kim Henares cho biết Cục Thuế nội địa đang cập nhật quy trình trao đổi thông tin với các cơ quan thuế nước ngoài để giám sát các công ty đa quốc gia trốn thuế. Philippines đã ký kết hiệp định về hợp tác trao đổi thông tin với 37 nước.

Bà cảnh báo một số công ty đa quốc gia đang gây thất thu lớn cho doanh thu thuế của nhà nước bằng các hình thức chuyển vốn, chuyển giá. Do tình hình gia tăng về khối lượng và tính chất phức tạp của các giao dịch xuyên biên giới, bà nhấn mạnh quy trình trao đổi thông tin cần phải được thay đổi và bổ sung.

Quy trình trao đổi thông tin mới sẽ bảo đảm tính bí mật thông tin nhận được từ các cơ quan thuế nước ngoài. Thông tin trao đổi bao gồm bất cứ thông tin nào cần thiết hoặc thích hợp đối với việc quản lý, thực thi pháp luật về thuế tại nước mà các công ty (trực thuộc công ty đa quốc gia) ký kết hợp đồng giao dịch.

Yêu cầu hỗ trợ thông tin gồm bất cứ thông tin nào trong số thông tin như sau:

● Địa chỉ văn phòng công ty trực thuộc công ty đa quốc gia.

● Tình trạng đóng thuế của pháp nhân.

● Thu nhập và chi phí thể hiện trên tờ khai thuế thu nhập.

● Hồ sơ kinh doanh của công ty, bản sao hợp đồng thương mại và giá thanh toán cho hàng hóa, dịch vụ trong giao dịch giữa các công ty độc lập của hai nước (nhằm làm cơ sở đối chiếu với giá chuyển nhượng hàng hóa, dịch vụ giữa các công ty của cùng một công ty đa quốc gia)…

Bộ trưởng Ngân sách Florencio Abad xác nhận: “Thành thật mà nói thì họ (những người có ý định trốn thuế) rất sợ bà ấy”. Ông nhận xét Cục trưởng Kim Henares là người thẳng thắn và cứng rắn có tiếng. Ông nói: “Bà ấy không dễ gần nhưng điều này tốt vì tính chất công việc của bà ấy. Mọi người đừng hòng lôi kéo bà ấy bằng bất cứ hình thức mua chuộc nào”.

LÊ LINH