Ngày 25-4, sau cuộc họp kín giữa lãnh đạo các nước ASEAN, hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 22 tại Bandar Seri Begawan (Brunei) đã bế mạc. Hội nghị đã ra Tuyên bố chủ tịch.
An ninh hàng hải là quan trọng
Tuyên bố chủ tịch ghi nhận tiến bộ đạt được trong kế hoạch thành lập cộng đồng kinh tế ASEAN gồm: Thu nhập bình quân đầu người trong khu vực tăng từ 2.267 USD năm 2007 lên 3.759 USD năm 2012; tổng giá trị thương mại toàn khối ASEAN tăng 16%, từ 2.050 tỉ USD năm 2010 lên 2.400 tỉ USD năm 2011; đầu tư trực tiếp nước ngoài lên mức kỷ lục 114 tỉ USD năm 2011, tăng 23% so với năm trước.
Tuyên bố chủ tịch nhất trí nâng cao tính cạnh tranh khu vực bằng cách tạo điều kiện thuận lợi cho môi trường đầu tư và kinh doanh. Tuyên bố khẳng định Hiệp ước thân thiện và hợp tác ở Đông Nam Á là bộ quy tắc ứng xử quan trọng, thiết lập nền tảng duy trì hòa bình, ổn định trong khu vực.
Lãnh đạo các nước ASEAN chụp ảnh lưu niệm tại hội nghị ASEAN ngày 25-4. Ảnh: INFOFOTO
Tuyên bố chủ tịch ghi nhận an ninh hàng hải rất quan trọng đối với Đông Nam Á. Tuyên bố khuyến khích củng cố hợp tác an ninh hàng hải thông qua việc xây dựng năng lực, trao đổi kinh nghiệm và chia sẻ những thực hành tốt nhất ở các khung hợp tác hiện hành gồm Diễn đàn hàng hải ASEAN và Diễn đàn hàng hải ASEAN mở rộng.
Tuân thủ cam kết DOC
Tuyên bố chủ tịch nhấn mạnh tầm quan trọng của Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC), Tuyên bố nguyên tắc sáu điểm của ASEAN về biển Đông và Tuyên bố chung của ASEAN-Trung Quốc.
Các lãnh đạo khẳng định tuân thủ các cam kết chung của DOC gồm bảo đảm giải quyết hòa bình tranh chấp ở biển Đông theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước LHQ về Luật Biển (UNCLOS) và không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực.
Các lãnh đạo mong muốn tiếp tục hợp tác với Trung Quốc thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC. Các lãnh đạo giao nhiệm vụ cho các bộ trưởng Ngoại giao tiếp tục tích cực làm việc với Trung Quốc nhằm sớm hoàn tất Bộ Quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC) trên cơ sở đồng thuận.
Tuyên bố chủ tịch bày tỏ quan ngại về diễn biến gần đây trên bán đảo Triều Tiên; kêu gọi CHDCND Triều Tiên tuân thủ các nghị quyết của Hội đồng Bảo an LHQ liên quan và Tuyên bố sáu bên vào tháng 9-2005; ủng hộ các nỗ lực hòa bình dẫn đến phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên cũng như sớm nối lại vòng đàm phán sáu bên.
Philippines hài lòng
Hãng tin AP cho biết tại cuộc họp kín, Thái Lan đề nghị tổ chức hội nghị Ngoại trưởng ASEAN để thảo luận và thống nhất quan điểm về COC.
Quốc vương kiêm Thủ tướng Brunei Hassanal Bolkiah đề xuất thiết lập đường dây nóng giữa các bên tranh chấp để tránh hiểu nhầm. Ví dụ khi ngư dân trú bão ở khu vực tranh chấp có thể bị hiểu nhầm là xâm nhập.
Theo báo The Nation (Thái Lan), tại cuộc họp báo sau hội nghị, Quốc vương Hassanal Bolkiah cho biết cả ASEAN và Trung Quốc đều mong muốn thúc đẩy không khí hòa bình ở biển Đông cũng như khẩn cấp làm việc về COC. Ông nhấn mạnh: “Chúng tôi nhất trí khuyến khích tiếp tục thảo luận, đàm phán và tham vấn ở tất cả các cấp, đặc biệt là giữa các nước liên quan đến vấn đề tranh chấp ở biển Đông”.
Trả lời báo chí tại Brunei, Tổng thống Philippines Benigno Aquino III bày tỏ lòng cảm kích đến toàn thể ASEAN vì đã sẵn sàng thảo luận vấn đề biển Đông tại hội nghị. Ông nói việc ASEAN xem biển Đông là một trong những vấn đề ưu tiên của khu vực là một bước đi đúng hướng.
Indonesia ủng hộ kiện Trung Quốc
Ngày 25-4, Bộ Ngoại giao Philippines thông báo hội đồng trọng tài gồm năm thành viên xét xử vụ Philippines kiện Trung Quốc tại tòa án trọng tài quốc tế đã được thành lập xong.
Hãng tin Kyodo (Nhật) cùng ngày đưa tin gần đây, Trung Quốc phân phát văn bản cho các nước ASEAN cáo buộc vụ kiện của Philippines là khiêu khích chính trị và là hành động vô trách nhiệm, vi phạm DOC. Văn bản cảnh báo việc làm của Philippines sẽ làm tổn hại nghiêm trọng đến nỗ lực giải quyết vấn đề liên quan. Văn bản đề nghị ASEAN cần phải có lập trường đúng đắn về vấn đề này và kêu gọi Philippines “sửa chữa sai lầm”.
Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario đã lên tiếng phản bác văn bản và cho rằng vụ kiện sẽ có lợi cho đôi bên vì xác định rõ ràng quyền lợi của đôi bên theo UNCLOS. Ngoại trưởng Indonesia Marty Natalegawa cho rằng vụ kiện phù hợp tinh thần của DOC.
| Trang web Chính phủ Việt Nam đưa tin ngày 25-4, phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã nhấn mạnh đến tăng cường quan hệ với các đối tác, xây dựng cộng đồng ASEAN gắn kết, thịnh vượng và hướng tới người dân. Thủ tướng đã kêu gọi ASEAN cần đoàn kết và phát huy tiếng nói chung vì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở biển Đông. Bên lề hội nghị, trong hai ngày 24 và 25-4, Thủ tướng đã hội kiến với quốc vương Brunei, tiếp xúc với tổng thống Indonesia, thủ tướng Thái Lan, tổng thống Philippines, thủ tướng Singapore. Thủ tướng và các nhà lãnh đạo khẳng định quan điểm: Hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải trên biển Đông là quan tâm và là lợi ích chung của ASEAN và các nước liên quan. |
LÊ LINH
