Các nhà quan sát ghi nhận tuyên bố chung của các nước G7 nhằm gây sức ép với Trung Quốc trước phán quyết trọng tài.
Báo Chicago Tribuneđưa tin tại hội nghị thượng đỉnh G7 hồi tháng 5 tại Nhật, các nước G7 đã tiếp tục khẳng định tầm quan trọng của “việc tìm kiếm các biện pháp hòa bình để giải quyết tranh chấp, bao gồm xử trọng tài về các vấn đề an ninh hàng hải”.
Báo dẫn các nguồn tin cho hay dù phán quyết trọng tài như thế nào, các nước G7 đã có kế hoạch yêu cầu Trung Quốc cư xử theo đúng luật pháp quốc tế. Các nguồn tin cho biết dù vài nước trong G7 có quan điểm cẩn trọng về việc G7 ra tuyên bố chung, Nhật vẫn đang làm việc với các nước này để có tiếng nói chung.
Trong khi đó, Trung Quốc đã ngang ngược thông báo ba hạm đội sẽ tập trận ở biển Đông từ ngày 5-7 đến 11-7 và đòi cấm các tàu dân sự đi vào khu vực tập trận. Theo thông báo thì trong phạm vi tập trận có quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam.
Bộ Quốc phòng Trung Quốc nói với Thời Báo Hoàn Cầu(Trung Quốc) đây là cuộc tập trận thường niên đã lên kế hoạch trước “nhằm duy trì hòa bình và chứng tỏ Trung Quốc có khả năng bảo vệ chủ quyền lãnh thổ”. Tuy nhiên, cần lưu ý cuộc tập trận chỉ kết thúc một ngày trước khi Tòa Trọng tài Thường trực công bố phán quyết (ngày 12-7).
Báo South China Morning Post ghi nhận đơn kiện của Philippines gửi Tòa Trọng tài Thường trực không liên quan đến quần đảo Hoàng Sa, tuy nhiên cuộc tập trận của Trung Quốc đã cho thấy Trung Quốc mong muốn diễu võ giương oai.
Chuyên gia Ashley Townshend tại ĐH Sydney nhận xét cuộc tập trận của Trung Quốc đã làm lộ rõ ý đồ thách thức phán quyết trọng tài. Ông ghi nhận: “Triển khai quân đội trên biển Đông là cách thức Trung Quốc biểu dương sức mạnh mà không thực sự gây căng thẳng. Biểu dương như thế chắc chắn nhằm trấn an dân trong nước rằng Bắc Kinh không lùi trước sức ép quốc tế. Đây cũng là dấu hiệu gửi đến Mỹ và các nước ASEAN về quyết tâm hiện diện quân sự ở biển Đông của Trung Quốc bất chấp phán quyết trọng tài ra sao”.
Chuyên gia Ashley Townshend nhận định Trung Quốc cho rằng tập trận hải quân là cách thức đủ mạnh để chứng tỏ Trung Quốc phản đối phán quyết trọng tài mà không cần sử dụng đến các biện pháp quyết đoán hơn như bồi đắp xây đảo nhân tạo trên bãi cạn Scarborough hay tuyên bố thiết lập vùng nhận dạng phòng không trên biển Đông.
