Tại nhiều khu vực then chốt như Zurich, Berne, Neuchâtel, Jura, tỉ lệ ủng hộ còn cao hơn 70%.
Theo Reuters, các biện pháp kiểm soát gồm những điểm chính như sau:
● Nhiệm kỳ của các thành viên hội đồng quản trị được hạn chế còn một năm.
● Cấm một số hình thức thù lao như tiền bồi thường khi thôi việc (báo chí Pháp gọi là ô dù vàng˝), được thưởng quyền mua cổ phiếu hoặc tiền thù lao thu hút chất xám khi tuyển người.
● Mức lương, thưởng của hội đồng quản trị và ban giám đốc phải được đưa ra đại hội cổ đông biểu quyết mỗi năm.
Các biện pháp nêu trên do nghị sĩ-nhà doanh nghiệp Thomas Minder đề nghị vào năm 2008 (được gọi là sáng kiến Minder). Tổ chức của giới chủ đã phát động chiến dịch rầm rộ phản đối sáng kiến Minder với lý lẽ rằng tính cạnh tranh của các doanh nghiệp sẽ bị ảnh hưởng.
Chính phủ Thụy Sĩ đánh giá sáng kiến Minder hạn chế hoạt động kinh tế của các công ty và một số công ty lớn có nguy cơ chuyển ra nước ngoài. Quốc hội cũng phản đối sáng kiến Minder bằng cách chuẩn bị sẵn một dự luật mang tính chất cải cách lương, thưởng nhưng phạm vi hẹp hơn.
Trong khi đó, những người ủng hộ sáng kiến Minder khẳng định Thụy Sĩ vẫn sẽ tiếp tục thu hút đầu tư quốc tế bằng các yếu tố lãi suất thấp, chính trị ổn định và các quy định hỗ trợ cho doanh nghiệp.
Ngày càng có nhiều người dân ủng hộ sáng kiến Minder sau vụ Ngân hàng UBS sém phá sản. Trường hợp ô dù vàng˝ gần đây nhất xảy ra hồi tháng trước. Ông Daniel Vasella, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Dược phẩm Novartis, đã hạ cánh an toàn với 77,9 triệu USD bỏ túi (để đổi lấy điều khoản không cạnh tranh với Novartis).
Trong bối cảnh kinh tế khó khăn, người dân phải chắt chiu từng đồng, vậy nên họ cực kỳ tức giận trước thói vung tay quá trán của các doanh nghiệp. Chẳng mấy chốc sáng kiến Minder đã hội đủ 100.000 chữ ký cần thiết để đưa ra trưng cầu ý kiến.
Theo sáng kiến Minder, người làm trái sẽ bị phạt tù đến ba năm và phạt tiền tương đương sáu năm lương, thưởng. Dù vậy, các công ty có thể sẽ tìm cách lập lờ đánh lận con đen˝để vô hiệu hóa quy định. Ông Rolf Soiron, Chủ tịch Tập đoàn Xi măng Holcim và Công ty Công nghệ sinh học Lonza, tuyên bố:Nếu một doanh nghiệp muốn trao phong bì 25 triệu cho một nhà quản lý cấp cao thì vẫn luôn có cách để làm˝.
Thụy Sĩ chỉ là ví dụ mới nhất. Từ sau khủng hoảng tài chính 2008, nhiều nước như Mỹ, Đức cũng đã ban hành các quy định củng cố quyền của các cổ đông để hạn chế lương, thưởng dành cho chủ doanh nghiệp.
HOÀNG DUY
