Ông Chirac lý giải cho hành động của mình là do mong muốn "loại bỏ nguồn gốc của cuộc tranh luận kéo dài lâu nay đang gây tổn hại cho Paris và cả những người dân của thủ đô".
Tuy nhiên, quan điểm trên đã gặp phải sự phản đối quyết liệt từ phe đối lập, khi họ lên án đây là một "thương vụ" đáng xấu hổ đối với cơ quan pháp lý trong cuộc chiến chống lại nạn tham nhũng.
Tờ Le Monde cho biết, Jacques Chirac theo kế hoạch sẽ phải ra trình diện trước tòa án vào khoảng cuối năm 2010 - đầu năm 2011. Cựu Tổng thống Pháp từ 5 năm qua đang bị nghi ngờ vì các tội danh "lạm dụng tín nhiệm" và "biển thủ tài sản quốc gia". Vụ việc trên có liên quan đến giai đoạn ông Chirac làm thị trưởng thủ đô Paris, đồng thời là thủ lĩnh đảng "Liên minh vì nền cộng hòa", tiền thân của Liên minh vì phong trào nhân dân (UMP) đang cầm quyền hiện nay.
Jacques Chirac và UMP có nhiều lý do sẵn sàng trả tiền bồi thường
Theo kết quả điều tra, Tòa thị chính Paris dưới thời ông Chirac đã dựng lên tổng cộng 21 công ăn việc làm giả, thực chất là một cách lách luật để lấy tiền chi trả cho hoạt động của các quan chức trong đảng. Trong số những nhân viên giả trên còn có cả cô con gái Claude Chirac của cựu Tổng thống. Tính toán cụ thể cho thấy, người dân Paris đã phải tốn khoản tiền đóng thuế tới hơn 2 triệu euro để nuôi báo cô "những tâm hồn chết" - theo cách ví của nhiều nhà quan sát về những vị trí công việc giả trên - trong giai đoạn suốt từ năm 1992 đến 1995.
Nhiều khả năng, việc "chuộc lại" vụ kiện trên sẽ được đưa ra bỏ phiếu tại Hội đồng thị chính Paris vào tháng 9 này. Nếu quyết định trên được thông qua, chính quyền thành phố sẽ được chi trả khoản tiền bồi thường khoảng 2,2 triệu euro, trong đó ông Chirac chỉ phải trả 1/4 (550 nghìn euro), còn 3/4 số tiền còn lại sẽ do đảng UMP của Tổng thống Sarkozy chi trả. Để đổi lại, bên nguyên đơn (tức Tòa thị chính Paris) sẽ rút lại đơn kiện, hồ sơ tòa án sẽ được đóng lại và tất nhiên cựu Tổng thống sẽ không còn có nguy cơ bị ra tòa và truy tố.
Điều đáng chú ý là bản thân ông Jacques Chirac từ trước vẫn luôn phủ nhận tội của mình, viện cớ tất cả những việc làm trên đều cần thiết và phù hợp với các cơ sở của hiến pháp. "Do mong muốn loại bỏ nguyên nhân gây ra những tranh luận không có lợi cho Paris và các công dân thủ đô, ông ấy muốn vụ kiện tụng này phải được chấm dứt, và Tòa thị chính sẽ nhận được những khoản tiền gây tranh cãi mà họ dự định có được từ tòa án" - luật sư của ông Chirac giải thích về quyết định mới như vậy.
Còn đương kim Thị trưởng Paris - thành viên đảng Xã hội Bertrand Delanoe - cũng phân trần về thỏa thuận sơ bộ vừa thống nhất với ông Chirac: "Những người đang chỉ trích tôi hôm nay, trước đây cũng đã phê phán tôi là tàn nhẫn. Cũng chính những tờ báo và chính trị gia trên đã hỏi tôi: "Tại sao ngài lại đi công kích một ông già đã 77 tuổi, đã từng có 18 năm làm Thị trưởng Paris và 12 năm làm Tổng thống?". Tôi không muốn mình là người đứng đầu vụ truy tố trên. Tôi cũng không lẫn lộn giữa công lý và chuyện trả thù". Cũng theo ý kiến của ông Delanoe, điều chủ yếu là người dân Paris đã được đền bù thiệt hại.
Tuy nhiên theo đánh giá, số phận của ông Chirac thực ra lại nằm trong tay các thành viên thuộc đảng Xanh, hiện đang chiếm đa số trong Hội đồng thị chính và có ý kiến phản đối vụ đổi chác trên. "Đây là một vụ móc ngoặc tồi tệ trong hàng ngũ quan chức cao cấp, một lần nữa cho thấy đó là sự coi thường công lý. Theo quan điểm của tôi, đó là một sai lầm chính trị. Trong câu chuyện này, người dân Paris lại đang bị thua thiệt: lần đầu họ đã trả tiền để chúng bị biển thủ, và họ đang phải trả giá lần hai khi số tiền trên sẽ được phù phép theo cách khác" - phát biểu của thủ lĩnh đảng Xanh Eva Jolie.
Vấn đề theo bà Jolie là ở chỗ, theo Ủy ban Quốc gia về chi phí tranh cử và cung cấp tài chính cho các đảng phái chính trị, có tới 2/3 số kinh phí hoạt động của đảng UMP trong năm 2008 được lấy ra từ ngân sách nhà nước.
Tổng thống Sarkozy và Tổng thống tiền nhiệm Chirac
Thông tin mới nhất cho biết, thư ký chính trị của UMP là Xavier Bertrand bỗng dưng tuyên bố, đảng này hiện giờ chưa có ý định trả tiền cho ông Chirac, do chưa có ai chính thức đưa ra lời đề nghị như vậy lên thủ lĩnh của UMP. Ông này còn chỉ trích chưa có ai ủy quyền cho luật sư của ông Chirac để có thể phát ngôn thay cho đảng UMP. Như vậy không loại trừ khả năng ông Chirac sẽ phải móc hầu bao tất cả hơn 2 triệu euro để "bảo vệ danh dự cho mình".
Tuy nhiên theo khẳng định của tờ Le Canard Enchaine, chính đương kim Tổng thống Nicolas Sarkozy đã chấp thuận cho khoản tiền đền bù lấy từ ngân quỹ của đảng. Vào giữa tháng 6 vừa qua, ông Sarkozy đã gặp gỡ người tiền nhiệm và đã trò chuyện rất lâu với ông này tại một nhà hàng ở Paris. Dù thế nào, phe cánh hữu đang rất quan tâm tránh cho vụ kiện kiểu trên có thể làm ảnh hưởng tới cuộc đua vào chiếc ghế tổng thống trong nhiệm kỳ tới.
Uy tín của ông Chirac, dù muốn hay không, được đánh giá vẫn liên quan chặt chẽ tới sự nghiệp chính trị của ông Sarkozy. UMP bằng cách này hay cách khác chắc chắn sẽ tìm ra được khoản tiền để đạt được "thỏa thuận hòa bình" với Tòa thị chính Paris.
Đinh Linh tổng hợp (ANTG)
