Ngày 19-5 theo giờ địa phương, tại Bộ Ngoại giao ở thủ đô Washington, Tổng thống Obama đã có bài diễn văn quan trọng dài 45 phút về chính sách của Mỹ tại Trung Đông và Bắc Phi. Diễn văn tập trung vào Trung Đông, Bắc Phi và quan hệ Israel-Palestine.
Tổng thống Obama khẳng định Mỹ sẽ kề vai sát cánh với những người biểu tình đòi cải cách dân chủ ở Trung Đông và Bắc Phi, đồng thời phản đối bạo lực và đàn áp.
Về tình hình Syria, ông nói Tổng thống Bashar al-Assad chỉ có thể lựa chọn hoặc thay đổi chính trị hoặc phải ra đi. Ông yêu cầu chính phủ Syria phải: Chấm dứt bắn giết người biểu tình và cho phép người dân biểu tình trong hòa bình; trả tự do cho tù chính trị và chấm dứt bắt giữ không chính đáng; cho phép các quan sát viên nhân quyền đến các thành phố như Dara’a; đối thoại để tiến hành quá trình chuyển đổi dân chủ.
Ngày 19-5, dân Cairo (Ai Cập) ngồi quán cà phê xem Tổng thống Obama đọc diễn văn. Ảnh: CHRISTIAN SCIENCE MONITOR
Đối với Iran, Tổng thống Obama hứa sẽ tiếp tục ủng hộ người dân để họ đạt được các quyền mà họ xứng đáng được hưởng và có một chính phủ không bóp nghẹt khát vọng của họ.
Về phần Libya, ông Obama khẳng định nhà lãnh đạo Gaddafi đã hết thời nên ông Gaddafi phải từ chức hoặc bị buộc phải từ chức thì quá trình chuyển đổi dân chủ mới có thể được tiến hành.
Đối với các nước như Ai Cập và Tunisia (biểu tình thành công), ông đưa ra các sáng kiến hỗ trợ cải cách kinh tế, hiện đại hóa và đầu tư. Về xung đột Israel-Palestine, ông kêu gọi hai bên đàm phán nhằm thành lập một nhà nước Palestine độc lập và một Israel an toàn; giải quyết biên giới Israel-Palestine theo đường ranh hai bên đã thỏa thuận trước cuộc chiến sáu ngày năm 1967.
Nhận xét về Al-Qaeda và Bin Laden, ông khẳng định: Bin Laden không phải là kẻ tử vì đạo mà là tên giết người hàng loạt: Bin Laden đã tạo thù ghét trong thế giới Hồi giáo để họ cầm vũ khí chống lại phương Tây; Bin Laden chối bỏ dân chủ và các quyền cá nhân của Hồi giáo để theo đuổi chủ nghĩa cực đoan bạo lực.
Mỹ xác định bốn điểm chính trong chính sách viện trợ kinh tế ở Trung Đông và Bắc Phi:
- Quản lý kinh tế: Cải thiện chính sách kinh tế, tăng cường tính minh bạch và ngăn ngừa tham nhũng; hỗ trợ kỹ thuật từ chính phủ và các trường đại học Mỹ, cố vấn cho các tổ chức phi chính phủ, các cá nhân và chính quyền khu vực; huy động các tổ chức tài chính quốc tế hỗ trợ cải cách.
- Ổn định kinh tế: Xóa nợ 1 tỉ USD và cho Ai Cập vay thêm 1 tỉ nữa để tạo công ăn việc làm, hỗ trợ doanh nghiệp; kích thích hỗ trợ tài chính cho Ai Cập và Tunisia từ các tổ chức tài chính quốc tế và các nước láng giềng.
- Hiện đại hóa kinh tế: Hỗ trợ đến 2 tỉ USD cho khu vực tư nhân ở Trung Đông và Bắc Phi; lập quỹ doanh nghiệp Ai Cập-Mỹ và quỹ doanh nghiệp Tunisia-Mỹ để kích thích đầu tư tư nhân; hỗ trợ tái định hướng cho Ngân hàng Tái thiết và phát triển châu Âu nhằm hỗ trợ Trung Đông và Bắc Phi.
- Hội nhập thương mại, đầu tư: Sáng kiến hợp tác đầu tư và thương mại trong khu vực; phối hợp với Liên minh châu Âu thúc đẩy thương mại trong khu vực, thúc đẩy hội nhập với thị trường Mỹ và châu Âu, mở cửa cho các hiệp định thương mại khu vực.
| - Ngày 19-5, người phát ngôn chính phủ Libya lên tiếng phản ứng Mỹ không có quyền quyết định buộc nhà lãnh đạo Gaddafi phải ra đi mà chỉ có người dân Libya mới có quyền này. - Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã từ chối lời kêu gọi đàm phán hòa bình cũng như đề nghị xem xét đường biên giới trước năm 1967 của Tổng thống Obama. - Cao ủy đối ngoại châu Âu Catherine Ashton khen ngợi lời kêu gọi của Tổng thống Obama ủng hộ một nhà nước Palestine được thành lập trên cơ sở đường biên giới năm 1967. - Hãng thông tấn Sana của Syria nhận định diễn văn của Tổng thống Obama về Trung Đông không có gì mới về chính sách liên quan đến tiến trình hòa bình, tình hình Iraq, an ninh và ổn định khu vực mà chỉ khẳng định quyết tâm ủng hộ Israel. |
ĐÌNH PHONG – TNL (Theo VOA, Reuters, Bloomberg, Telegraph)
