Điều trần trước Ủy ban Tình báo Thượng viện ngày 8-6, cựu Giám đốc FBI James Comey chính thức lên tiếng cáo buộc Tổng thống Mỹ Donald Trump sa thải mình là vì muốn hủy hoại cuộc điều tra của FBI về khả năng đội tranh cử ông Trump thông đồng với Nga can thiệp bầu cử Mỹ 2016.
“Tôi nghĩ tôi bị sa thải vì có điều gì đó trong cách tôi thực hiện cuộc điều tra Nga đã gây áp lực lên tổng thống, kích động ông ấy, và vì vậy ông ấy quyết định sa thải tôi” – ông Comey nói trong cuộc điều trần khi được hỏi ông nghĩ tại sao ông Trump sa thải ông. Ông Comey bị ông Trump sa thải ngày 9-5 giữa lúc ông đang lãnh đạo và đẩy nhanh cuộc điều tra Nga của FBI.
Cựu Giám đốc FBI tuyên thệ trước cuộc điều trần trước Ủy ban Tình báo Thượng viện Mỹ ngày 8-6. Ảnh: REUTERS
Comey: Việc tôi điều tra Nga gây áp lực lên ông Trump
Cuộc điều trần công khai này được Reuters đánh giá là được mong chờ nhất trong nhiều năm nay ở Mỹ, được truyền hình trực tiếp cả nước Mỹ, được đông đảo người dân theo dõi.
Trong hơn 2 giờ, ngồi một mình tại một cái bàn nhỏ đối mặt với các thượng nghị sĩ trong Ủy ban Tình báo Thượng viện liên tục ra hết câu hỏi này đến câu hỏi khác, ông Comey đưa ra những câu trả lời ngắn gọn. Theo Reuters các thượng nghị sĩ Cộng hòa trong Ủy ban Tình báo Thượng viện đã truy hỏi ông Comey rất căng, nhưng không can thiệp thô bạo đến tính độc lập của ông Comey.
Cựu Giám đốc FBI James Comey tại cuộc điều trần trước Ủy ban Tình báo Thượng viện Mỹ ngày 8-6. Ảnh: REUTERS
Tại cuộc điều trần, ông Comey nói rằng ông tin ông Trump hồi tháng 2 đã có ý chỉ đạo ông từ bỏ điều tra ông Michael Flynn – vốn là Cố vấn An ninh Quốc gia của ông Trump nhưng bị chính ông Trump sa thải quanh cuộc gặp với đại sứ Nga tại Mỹ Sergei Kislyak. Thượng nghị sĩ Cộng hòa Marco Rubio hỏi liệu ông có nhận được đề nghị của ông Trump bỏ qua điều tra ông Flynn, và ông Comey đã trả lời: “Có”.
Ông Comey cũng minh định ông Trump không cố gắng để ông từ bỏ hoàn toàn cuộc điều tra Nga, mà chỉ từ bỏ phần điều tra liên quan đến ông Flynn.
Sau khi bị sa thải ông Comey đã cung cấp một bản ghi nhớ với Giáo sư Daniel Richman tại trường luật đại học Columbia có nội dung ông Trump đề nghị ông ngưng điều tra ông Flynn.
Giải thích về việc mình đã ghi nhớ lại sau cuộc gặp với ông Trump, ông Comey cho biết: “Tôi thật sự lo ngại ông ấy có thể nói dối về bản chất cuộc gặp của chúng tôi, và vì thế tôi nghĩ việc ghi nhớ lại thật sự quan trọng”.
Muốn có cuộc điều trần kín
Tại cuộc điều trần, ông Comey nói rằng ông đã thấy cần phải công khai các cuộc nói chuyện giữa ông với ông Trump ra công chúng với hy vọng sẽ là áp lực để chính phủ Trump phải chỉ định một công tố viên đặc biệt điều tra. Và điều này đã xảy ra. Bộ Tư pháp đã bổ nhiệm cựu Giám đốc FBI Robert Mueller làm công tố viên đặc biệt điều tra độc lập Nga.
Ông Comey tuyên thệ trước khi điều trần. Ảnh: REUTERS
Ông Comey nói rằng ông không chắc liệu các cuộc nói chuyện của ông với ông Trump có được ghi âm lại không, rằng ông hy vọng là có và chính phủ Trump nên công khai chúng. Sau khi sa thải ông Comey, ông Trump từng lên tiếng dọa rằng ông Comey nên cẩn thận trong nói năng, vì các cuộc nói chuyện giữa hai ông có ghi âm, và ông sẽ tung ra chống lại ông Comey nếu cần thiết.
Tại cuộc điều trần ông Comey không đưa ra thêm tiết lộ nào về quan hệ giữa ông Trump hay bộ sậu của mình với Nga. Ông Comey nhiều lần nhắc lại rằng có những chi tiết ông không thể nói trong một cuộc điều trần công khai thế này, ám chỉ ông có thông tin nhạy cảm mà chỉ có thể tiết lộ trong khuôn khổ điều trần kín.
Ám chỉ ông Trump cản trở tư pháp
Ông Comey cáo buộc chính phủ Trump đã dối trá và phỉ báng ông cũng như FBI, sau khi ông Trump sa thải ông ngày 9-5. Sau sự việc ông Comey bị sa thải, nhiều nhân vật chính phủ Trump đưa ra các lý do không nhất quán, rằng FBI đang xáo trộn, các nhân viên FBI mất lòng tin vào ông.
“Chúng là những lời nói dối, rõ ràng và đơn giản là thế” – theo ông Comey.
Ông Comey tại cuộc điều trần. Ảnh: REUTERS
Không nói thẳng ông Trump có cản trở tư pháp hay không nhưng tại cuộc điều trần ông Comey có ám chỉ đến điều này khi nói việc điều tra và kết luận khả năng này tùy thuộc vào ông Mueller.
“Tôi không nghĩ tôi thích hợp để kết luận cuộc đối thoại tôi có với tổng thống là một nỗ lực cản trở tư pháp. Tôi chỉ nói tôi đã đón nhận cuộc đối thoại như là một điều rất đáng lo, đáng ngại” – ông Comey nói tại cuộc điều trần.
Thành phần phản đối ông Trump trong đó có nhiều nghị sĩ đảng Dân chủ cho rằng chuyện ông Trump cản trở điều tra của FBI có thể quy vào tội cản trở tư pháp, và có thể đưa ra luận tội tại Quốc hội.
Theo Giáo sư Laura Donohue tại Trung tâm Luật đại học Georgetown (Mỹ), nếu thật sự ông Trump sa thải ông Comey để đổi hướng cuộc điều tra Nga thì đủ cấu thành tội cản trở tư pháp. Bà cho rằng cả việc ông Trump đề nghị ông Comey thôi điều tra ông Flynn và sa thải ông Comey đều là cản trở tư pháp: “Ông ta muốn làm chìm xuồng cuộc điều tra, quá khó để nghĩ khác”.
Trong khi đó, theo ông Marc Kasowitz - luật sư riêng của ông Trump, lời điều trần của ông Comey cho thấy thực tế ông Trump không bị điều tra, không có chứng cứ nào cho thấy chuyện Nga can thiệp đã lèo lái được kết quả bầu cử. Luật sư Kasowitz cũng bác chuyện ông Trump yêu cầu ông Comey trung thành.
Ông Comey sẽ ám ảnh suốt nhiệm kỳ tổng thống Trump
Chuyện lùm xùm quan hệ với Nga và sa thải Giám đốc FBI Comey đã đeo đẳng ông Trump suốt mấy tháng qua từ khi nhậm chức, ảnh hưởng lớn đến các mục tiêu chính sách ông Trump đang theo đuổi như cải cách bảo hiểm y tế và cắt giảm thuế.
Người dân Mỹ theo dõi cuộc điều trần được truyền hình trực tiếp cả nước. Ảnh: REUTERS
Theo Reuters, dù thế nào đi nữa thì chuyện lùm xùm này sẽ còn tiếp tục ám ảnh nhiệm kỳ tổng thống ông Trump, đặc biệt khi hai nhân vật quan trọng với ông Trump là ông Flynn và con rể Jared Kushner đều đang bị FBI điều tra. Bộ trưởng Tư pháp Jeff Sessions cũng suýt bị FBI điều tra có liên quan đến Nga, nhưng đã thoát được.
Những lời điều trần của ông Comey có thể sẽ kéo chính phủ Trump dính líu sâu hơn đến tư pháp. Ông Mueller và một số ủy ban Quốc hội đang điều tra kết luận của các cơ quan tình báo Mỹ rằng Nga can thiệp bầu cử để giúp ông Trump thắng cử.
