Ngay sau khi trang web Wikileaks công bố 391.832 tài liệu mật của quân đội Mỹ về chiến tranh Iraq hôm 22-10, một số báo thay vì đưa tin nhanh thì đã có sẵn tài liệu mật để đăng tải hoặc bài viết khai thác số liệu trong tài liệu mật.
Không có gì ngạc nhiên bởi trước khi công bố, Wikileaks đã chuẩn bị một chiến dịch bí mật phối hợp với nhiều báo trên thế giới. Hai bên quy ước: Chừng nào Wikileaks công bố, các báo sẽ đồng thanh phụ họa.
Chiến dịch truyền thông bí mật
Đầu tháng 10, trang web Wikileaks đã cử người liên hệ với hơn 10 tờ báo như The Guardian (Anh), Der Spiegel (Đức), New York Times (Mỹ), Le Monde (Pháp), các đài truyền hình Al-Jazeera (nói tiếng Ả Rập), Channel 4 (Anh), SVT (Thụy Điển), CNN (Mỹ), BBC (Anh), các tổ chức như Văn phòng Báo chí điều tra (Anh), tổ chức Đếm xác Iraq, tổ chức Các luật sư vì lợi ích công chúng.
Biếm họa của PARESH NATH đăng trên báo The Khaleej Times (Các Tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất). Chữ trong ảnh: Iraq war logs = Hồ sơ mật về chiến tranh Iraq; Nothing new = Không có gì mới; Torture = Tra tấn; Civilian deaths = Thường dân thiệt mạng.
Các cơ quan nêu trên đã cử người liên lạc với Wikileaks để xác minh tính chính xác của tài liệu mật. Tuy nhiên, muốn Wikileaks cung cấp tài liệu mật, các cơ quan này phải ký với Wikileaks điều khoản mật cam kết không tiết lộ gì hết trước ngày 22-10.
30 phút trước thời hạn chót, đài truyền hình Al-Jazeera công bố tài liệu mật. Ngay sau đó, báo The Guardian công bố. Ngòi nổ đã được kích nổ, các báo có trong tay tài liệu mật đồng loạt tung ra. Sau đó, trang web Wikileaks đã chính thức xác nhận bằng một cuộc họp báo vào sáng 23-10 tại London (Anh). Julian Assange, người sáng lập Wikileaks, chủ trì họp báo.
Để bảo đảm có số người xem tài liệu mật nhiều nhất, trang web Wikileaks đã khởi động bộ máy tung tin đồn trên mạng Internet, như đầu tiên loan tin sẽ công bố tài liệu mật về chiến tranh Iraq vào ngày 18-10, sau đó tung thông tin khá bí ẩn trên mạng xã hội Twitter về trang web Wikileaks bị tin tặc tấn công vào ngày 20-10.
Từ những tin đồn ấy, trang web Wikileaks đã buộc Lầu Năm Góc phải có phản ứng. Tuần rồi, trước khi Wikileaks công bố tài liệu mật, lần đầu tiên chính phủ Mỹ phải công bố số liệu về các nạn nhân là thường dân ở Iraq, một số báo cáo về chiến tranh Iraq và lập một đội 120 người phụ trách xử lý hậu quả nếu Wikileaks công bố tài liệu mật.
Trang web nhiều người xem nhất
Các báo có phối hợp với trang web Wikileaks công bố tài liệu mật, tuy nhiên nếu muốn xem toàn bộ tài liệu mật thì phải vào trang web Owni.fr của Pháp bởi Công ty Owni đã hợp tác với Wikileaks đưa tài liệu mật đến với nhiều người xem nhất trên mạng.
Owni là công ty mới mở ở Paris, hoạt động theo tiêu chí là phương tiện truyền thông độc lập chuyên về báo chí điều tra. Wikileaks phát hiện khả năng của Owni sau khi Owni nêu sáng kiến hợp tác với Wikileaks công bố tài liệu mật đợt đầu về chiến tranh Afghanistan hồi tháng 7.
Công tác chuẩn bị cho đợt công bố tài liệu mật ngày 22-10 giống như phim hành động. Ngày 8-10, Owni tiếp xúc qua thư điện tử với Wikileaks. Sau đó, Julian Assange gọi điện thoại cho Nicolas Kayser-Bril 24 tuổi, chủ Công ty Owni.
Do Julian Assange nói tiếng Anh theo giọng Úc khó hiểu qua điện thoại, Nicolas Kayser-Bril không chắc đó có phải là Julian Assange hay không nên đã cùng với một đồng nghiệp đến London gặp Julian Assange.
Nicolas Kayser-Bril thỏa thuận tên dân thường trong tài liệu mật phải được che lại, đồng thời không lưu tài liệu mật trên máy chủ của Owni vì luật của Pháp rất khắt khe. Sau đó hai bên ký điều khoản mật bao gồm khoản tiền bị phạt dự kiến 100.000 bảng Anh.
Kết quả, trong vòng một giờ sau khi một trang web do Owni lập ra ở Thụy Điển (để tránh bị chính phủ Mỹ tóm gáy) công bố tài liệu mật của Wikileaks, đã có 100.000 lượt truy cập vào xem. Các phương tiện truyền thông trên thế giới đều lấy lại thông tin này.
| - Ông Manfred Nowak, báo cáo viên đặc biệt của LHQ về tra tấn, đã kêu gọi Tổng thống Obama điều tra về các trường hợp bị tra tấn có nêu trong tài liệu mật mới được Wikileaks công bố. - Bộ Quốc phòng Anh ra thông cáo lên án trang web Wikileaks công bố tài liệu mật có thể gây phương hại đến quân đội Anh và đồng minh tại Iraq. Thông cáo cho biết một ủy ban độc lập của Anh đã điều tra về thái độ ứng xử của binh lính Anh tại Iraq. - Văn phòng Thủ tướng Iraq Nouri al-Maliki ra thông cáo lên án các đối thủ chính trị muốn sử dụng tài liệu mật mới công bố để quy chụp chính phủ Iraq và thủ tướng bình chân như vại trong khi các binh sĩ và cảnh sát Iraq ngược đãi tù nhân. - Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Úc Stephen Smith tuyên bố cho dù Úc không tham chiến ở Iraq, Bộ Quốc phòng cũng sẽ lập một tổ đặc biệt để đánh giá hậu quả xảy ra sau khi Wikileaks công bố tài liệu mật. |
HOÀNG DUY (Theo AFP, AP, Les Echos)
