BẦU CỬ SƠ BỘ TỔNG THỐNG MỸ

Ted Cruz lật nhào tỉ phú Donald Trump

19 giờ ngày 1-2 (giờ địa phương), cuộc bầu cử sơ bộ tổng thống Mỹ của hai đảng Dân chủ và Cộng hòa đã bắt đầu tại bang Iowa.

Trong đảng Dân chủ, cử tri sẽ chọn một trong ba ứng viên gồm cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton, thượng nghị sĩ Bernie Sanders và ông Martin O’Malley, cựu Thống đốc bang Maryland. Đảng Cộng hòa có đến 12 ứng viên.

Đài truyền hình CNN đưa tin theo kết quả kiểm phiếu của đảng Dân chủ, bà Hillary Clinton dẫn đầu và kế đến là ông Bernie Sanders. Martin O’Malley chỉ được một ít phiếu bầu nên đã tuyên bố rút lui.

Bên đảng Cộng hòa, thượng nghị sĩ Ted Cruz vượt trên trùm bất động sản Donald Trump. Kế đến là thượng nghị sĩ Marco Rubio và bác sĩ phẫu thuật thần kinh Ben Carson.

Tám người còn lại đều có số phiếu rất thấp, kể cả Jeb Bush, cựu Thống đốc bang Florida, em của Tổng thống Bush. Cựu Thống đốc bang Arkansas Mike Huckabbe đã tuyên bố rút lui.

Thượng nghị sĩ Ted Cruz dẫn đầu trong bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa ở bang Iowa. Ảnh: AP

Giới phân tích đánh giá kết quả bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa ở bang Iowa là khá bất ngờ. Trước đó, kết quả thăm dò đều cho thấy tỉ phú Donald Trump lúc nào cũng dẫn trước.

Có thể các phát biểu của ông theo xu hướng dân tộc chủ nghĩa, chống nhập cư, bài Hồi giáo và không đúng đắn về chính trị đã làm phật lòng nhiều cử tri.

Tại bang Iowa, cử tri rất bảo thủ và mộ đạo, đặc biệt tại khu vực phía tây của bang, vậy nên ứng viên được lòng nhất chính là thượng nghị sĩ Ted Cruz.

Iowa là bang nông nghiệp nhỏ, khoảng 3,1 triệu dân, ở vùng Trung Tây nước Mỹ.

Kết quả bầu cử sơ bộ ở bang Iowa mang tính chất rất tiêu biểu bởi từ 40 năm nay, đây là bang tổ chức bầu cử đầu tiên bắt đầu mùa bầu cử sơ bộ tổng thống Mỹ.

Bầu cử sơ bộ ở bang Iowa không phải do nhà nước tổ chức mà do hai đảng Dân chủ và Cộng hòa tự lo liệu.

Theo thể thức bầu cử sơ bộ của bang Iowa, cử tri đăng ký cho đảng nào thì bỏ phiếu cho đảng đó. Cách bầu cử của mỗi đảng cũng khác nhau.

Đảng Cộng hòa tổ chức bỏ phiếu kín tại 1.681 phòng phiếu. Các điểm bỏ phiếu có vài chục hay vài trăm cử tri tham gia còn tùy dân số nơi đó.

Trong đảng Dân chủ, cử tri tập hợp theo ứng viên nào mà họ ủng hộ. Nếu ứng viên không đủ 15% phiếu bầu thì cử tri phải chọn ứng viên khác.

Từ năm 1996 đến nay, nếu cử tri ở bang Iowa đã dồn phiếu cho ứng viên đảng Dân chủ nào thì cuối cùng người đó cũng sẽ trở thành ứng viên tổng thống.

Ngược lại trong đảng Cộng hòa, người được cử tri bang Iowa dồn phiếu thường bảo thủ hơn người được chọn làm ứng viên tổng thống tại đại hội đảng sau đó.

Cuộc bầu cử sơ bộ sắp tới sẽ diễn ra vào ngày 9-2 tại bang New Hampshire. Mùa bầu cử sơ bộ kéo dài cho đến tháng 6-2016. Ứng viên tổng thống của hai đảng sẽ được đề cử vào tháng 7.

Ngày 19-1-1976, từ một ứng viên lạ lẫm, Jimmy Carter chiến thắng ở bang Iowa và một năm sau bước vào Nhà Trắng. Từ đó phát sinh huyền thoại Iowa và Iowa trở thành bang giữ vai trò tiên phong trong bầu cử sơ bộ tổng thống Mỹ. Theo cách giải thích khác, vào năm 1972 đảng Dân chủ quyết định tổ chức sớm đại hội bầu chọn ứng viên tổng thống vào tháng 7. Như vậy, bang Iowa phải tổ chức bầu cử sơ bộ từ tháng 1. Đến năm 1976, đảng Cộng hòa làm như đảng Dân chủ. Sau đó, nghị viện bang Iowa đã ghi vào luật từ nay bang tổ chức bầu cử sơ bộ đầu tiên tám ngày trước bang New Hampshire.

_____________________________________

150.000 cử tri tham gia vòng bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa tại bang Iowa.

Chỉ thuần túy là ngẫu nhiên. Iowa không bầu cử đầu tiên vì đây là bang quan trọng mà Iowa trở nên quan trọng vì đây là bang bầu cử đầu tiên.

GS DENNIS GOLDFORD

Đừng bỏ lỡ

Video đang xem nhiều

Đọc thêm