Ngày 26-7, cả thế giới rúng động sau khi trang web Wikileaks và ba tờ báo lớn New York Times (Mỹ), Guardian (Anh), Der Spiegel (Đức) cùng công bố hơn 90.000 tài liệu mật của quân đội Mỹ về chiến tranh Afghanistan.
Ngày 22-10, một lần nữa trang web Wikileaks và ba báo trên cùng với kênh truyền hình vệ tinh Ả rập Al-Jazeera cùng công bố 391.832 tài liệu mật của quân đội Mỹ. Lần này là tài liệu mật về chiến tranh Iraq. Đây là trường hợp rò rỉ thông tin an ninh lớn nhất trong lịch sử quân đội Mỹ.
Tra tấn và hãm hiếp tù nhân
Tài liệu mật được công bố là những báo cáo hằng ngày của quân đội Mỹ trong cuộc chiến Iraq trong sáu năm, từ tháng 1-2004 đến tháng 1-2010. Phần lớn nội dung tài liệu mật cho thấy quân đội Mỹ tại Iraq biết rõ tù nhân tại Iraq bị lạm dụng, tra tấn, cưỡng hiếp, hành hình nhưng không điều tra đầy đủ hoặc không yêu cầu chính phủ Iraq điều tra.
Tài liệu mật ghi nhận hơn 1.000 trường hợp bị binh sĩ và cảnh sát Iraq tra tấn bằng nhiều hình thức như xiềng xích, bịt mắt, còng tay chân, quất roi, đấm đá, dùng sốc điện, nhúng nước sôi. Các binh lính Mỹ và NATO cũng đã tra tấn hơn 300 trường hợp. Có nhiều tù nhân đã tử vong do bị tra tấn.
Biếm họa của STEPHANE PERAY (Thái Lan).
Cụ thể năm 2005, một số tù nhân ở TP Mosul khai với quân đội Mỹ rằng vì bị binh sĩ và cảnh sát Iraq đánh đập quá nên họ phải nhận tội khủng bố để được chuyển đến nhà tù do quân đội Mỹ quản lý nhằm được đối xử tốt hơn.
Một trường hợp khác xảy ra năm 2006. Một tù nhân bị liên quân NATO giam giữ ở miền nam Iraq khai binh lính Mỹ đã đấm vào mặt làm anh này bị mất một mắt. Năm 2007, một tù nhân nữ ở TP Tikrit khai đã bị binh sĩ Iraq đánh đập và hãm hiếp vì không chịu hợp tác điều tra.
Tài liệu mật phản ánh quân đội Mỹ vẫn thường xuyên thống kê số liệu thương vong trong cuộc chiến Iraq dù lâu nay quân đội Mỹ vẫn bác bỏ điều này. Thống kê cho thấy có 15.000 dân thường Iraq bị giết chết mà không được báo cáo công khai trong bảy năm chiến tranh và rất nhiều dân thường thiệt mạng vì thái độ vô trách nhiệm của các lực lượng Mỹ, NATO và Iraq.
Tài liệu mật cũng cho thấy quân đội Mỹ rất quan ngại vệ binh cách mạng Iran huấn luyện và trang bị vũ khí cho công dân Iran rồi tung vào Iraq để lập đội đặc nhiệm nhằm hỗ trợ các tay súng Hồi giáo dòng Shiite tấn công các lực lượng Mỹ, NATO, Iraq và người Hồi giáo dòng Sunni.
Tổ chức Ân xá quốc tế đòi điều tra
Trang web Wikileaks không công bố nguồn cung cấp tài liệu mật. Các nhà phân tích tình báo quân đội Mỹ nhận định đối tượng cung cấp có thể là nhân viên Bộ Quốc phòng Mỹ có quyền tiếp cận tài liệu mật và đã công tác tại Iraq từ năm 2003 đến 2009.
Theo báo Guardian, nguồn cung cấp có thể là Bradley Manning, nhân viên phân tích tình báo quân đội Mỹ tại Iraq. Manning là nghi can cung cấp hơn 90.000 tài liệu mật trang web Wikileaks công bố lần đầu, hiện đang bị giam ở Mỹ chờ ra tòa án binh.
Trước khi trang web Wikileaks công bố tài liệu mật, hằng tuần hơn 100 nhân viên phân tích tình báo Mỹ đã nghiên cứu xem liệu Wikileaks sẽ công bố tài liệu gì, tài liệu có nội dung nhạy cảm đến đâu, danh tính các công dân Iraq cộng tác với quân đội Mỹ trong cuộc chiến. Kết quả được gửi cho quân đội Mỹ tại Iraq nhằm tìm biện pháp giảm thiểu thiệt hại.
Ngay trước lúc Wikileaks công bố, Tổng Thư ký NATO Anders Fogh Rasmussen đã cảnh báo việc này sẽ gây hậu quả bất lợi về an ninh cho quân đội NATO.
Sau khi Wikileaks công bố, Bộ Quốc phòng Mỹ, Ngoại trưởng Hillary Clinton và Tư lệnh quân đội Mỹ tại Iraq Stanley McChrystal đã đồng thanh lên án Wikileaks lì lợm bỏ qua đề nghị không công bố tài liệu mật của Bộ Quốc phòng.
Bộ Quốc phòng tuy nhận định tài liệu mật chỉ là những báo cáo thông thường nhưng lại tỏ ra lo ngại tài liệu mật có thể làm phương hại đến quân đội Mỹ ở Iraq và khoảng 300 cộng tác viên người Iraq.
Tổ chức Ân xá quốc tế đã lên án trang web Wikileaks đồng thời cũng đặt câu hỏi liệu Mỹ có vi phạm luật pháp quốc tế hay không khi chuyển giao tù nhân cho cơ quan an ninh Iraq dù đã biết rõ cơ quan này từng lạm dụng và tra tấn tù nhân. Trước mắt, tổ chức này đã yêu cầu chính phủ Mỹ điều tra hành động vô trách nhiệm của quân đội Mỹ tại Iraq.
| Theo báo South China Morning Post của Hong Kong ngày 22-10, khoảng 60 người ở Trung Quốc đang thực hiện dự án lập trang web Government Leaks ở Trung Quốc. Trang web sẽ hoạt động giống trang web Wikileaks là thu thập và công bố tài liệu mật của chính phủ Trung Quốc. Những người thực hiện dự án đang sử dụng mạng xã hội kêu gọi đóng góp tiền bạc và tài liệu mật. Dự kiến trang web Government Leaks sẽ ra mắt vào đầu tháng 6-2011. |
ĐĂNG KHOA (Theo New York Times, Guardian, Der Spiegel)
