Bác sĩ Nguyễn Ngọc Anh, Trưởng khoa Ung bướu và Y học hạt nhân bệnh viện Nhân dân 115 TP.HCM, giải đáp:
Ung thư tụy (còn gọi là ung thư “tử thần”) rất khó phát hiện do tuyến tụy nằm sau dạ dày. Các triệu chứng lâm sàng cũng như cận lâm sàng như siêu âm, CT… cũng khó phát hiện. Căn bệnh này chỉ phát hiện khi khối u đã lớn.
Khi phát hiện ung thư tụy, bệnh nhân thường đã ở giai đoạn 3 hoặc 4. Tỉ lệ sống sót vào khoảng 8,5%. Đây cũng là con số nhiều. Vấn đề quan trọng 8,5% là sống sót trong vòng 1 năm, 5 năm hay bao nhiêu năm sau khi phát hiện bệnh?
Thông thường bệnh nhân mắc ung thư tụy và đã có triệu chứng lâm sàng khi đến BV Nhân dân 115 thì tỉ lệ tử vong khoảng 95% trong những năm đầu tiên. Tỉ lệ sống sót sau 5 năm chỉ 5%. Tuy nhiên bệnh nhân phải trải qua một cuộc phẫu thuật lớn, cắt bỏ rất nhiều cơ quan trong ổ bụng nên chất lượng sống rất kém.
Một bệnh nhân bị ung thư tụy đang được điều trị. Ảnh: THANH TRÚC
Trên 200 ca ung thư tụy tiếp nhận tại BV Nhân dân 115 cho thấy tỉ lệ bệnh nhân đến trong giai đoạn 4 (giai đoạn hầu như không thể phẫu thuật) từ 80% đến 85%. Do đến BV trong giai đoạn trễ nên vấn đề xử lý các triệu chứng trở nên khó khăn, thời gian sống còn của bệnh nhân cũng rất ngắn.
Đây cũng là hồi chuông cảnh báo đối với bệnh nhân ung thư tụy. Mặc dù đây là bệnh hiếm gặp (theo bảng xếp hạng Globocan, ung thư tụy đứng hàng thứ 8, 9) nhưng rất nguy hiểm. Nhiều người thường ít nghĩ tới và bỏ qua các triệu chứng.
Các triệu chứng như bệnh tiểu đường; đau bụng; xuất hiện cục máu đông không rõ nguyên nhân; tiêu chảy và phân nổi; vàng da; giảm cân không rõ nguyên nhân và thay đổi khẩu phần ăn... là những biểu hiện khởi đầu của bệnh lý ác tính về ống tiêu hóa nói chung và tuyến tụy nói riêng.
Những dấu hiệu khởi đầu nói trên rất quý giá. Khi có những dấu hiệu này, cần đi kiểm tra để phát hiện sớm ung thư tụy và điều trị kịp thời.
Trong quá trình phẫu thuật ung thư tụy, nhiều cơ quan như bao tử, túi mật, đường mật, tá tràng, ruột non... phải cắt bỏ. Điều này khiến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân bị ảnh hưởng rất nhiều.
Bệnh nhân ung thư tụy sống lâu được không? Nếu được phẫu thuật thì chỉ 5% sống sót sau 5 năm và 95% mất trước 5 năm. Trường hợp không phẫu thuật thì từ 60% tới 70% bệnh nhân tử vong trong những năm đầu tiên. Tỉ lệ sống thêm rất thấp nên ung thư tụy còn gọi là ung thư “tử thần”.
Nguyên nhân bị ung thư tụy thường không thể biết chính xác. Tuy nhiên những yếu tố có nguy cơ cao dẫn đến căn bệnh nói trên phải kể đến việc lạm dụng rượu bia, chất có cồn. Thức uống này sẽ gây ra viêm tụy mãn. Trong khi tỉ lệ bệnh nhân viêm tụy mãn bị ung thư tụy cao gấp 20 lần so với bị tiểu đường và các bệnh nội tiết khác.
Chưa hết, người hút thuốc lá thì tỉ lệ mắc ung thư tụy cao gấp 16 lần so với những người không hút. Ăn quá mặn, quá nhiều chất béo cũng là những yếu tố cao gây ung thư tụy.
