Tại sao đàn ông trung niên dễ bệnh?

Thiếu testosteron gây ra nhiều chứng bệnh không dễ điều trị ở đàn ông tuổi trung niên.

Liệu có bao nhiêu người từ tuổi 50 hiện không phải dùng thuốc đặc hiệu mỗi ngày, thường khi nhiều thứ là khác, vì căn bệnh thời đại nào đó?

Đừng tưởng đàn ông không mãn kinh

Dù muốn hay không, nội tiết tố tiêu biểu cho nam tính là testosteron bắt đầu giảm sút ở tuổi trung niên với tiến độ trung bình 2% mỗi năm để hàm lượng của chất này khi bước vào tuổi lục tuần thường chỉ còn khoảng phân nửa so với thời trai tráng. Thời điểm bắt đầu giai đoạn được đặt tên là “mãn dục nam” thay đổi tùy theo cơ tạng cũng như nếp sinh hoạt của mỗi đối tượng cá biệt. Có đối tượng thiếu testosteron rất sớm, thậm chí từ tuổi 30, cũng không thiếu trường hợp gừng già vẫn cay.

Hút thuốc lá, uống rượu bia, ít vận động… khiến đàn ông tuổi trung niên dễ mắc bệnh.

Thời điểm khởi động của hội chứng mãn dục nam có thể rất sớm cũng như tiến độ suy giảm nội tiết tố bội tăng dễ dàng nếu gia chủ thường xuyên đồng hành cùng stress, vô tình hay cố ý tiếp tay bằng cách đầu độc cơ thể với rượu bia, thuốc lá, ma túy… Dưới ảnh hưởng của nội tiết tố corticosteroid sản sinh trong tình huống stress, tiến trình tổng hợp testosteron của cơ thể khó tránh bị phong bế một cách oan uổng.

Song song với tiến độ suy giảm testosteron, chức năng sinh dục tất nhiên cũng khó lòng sung mãn như lúc còn xuân xanh. Không chỉ khả năng ham muốn (libido) mà ngay cả tần suất và chất lượng của chức năng sinh dục khó có thể như mong muốn. Tiến độ của hội chứng mãn dục nam càng gia tốc nếu cùng lúc đó đường huyết không ổn định, chất mỡ tăng trong máu. Không chỉ có thế, ngay cả người bệnh tiểu đường, cao huyết áp, bệnh nhân trầm uất, đối tượng hậu ung thư… cho dù được điều trị êm xuôi cũng khó tránh rối loạn cương dương, hay thậm chí liệt dương, do phản ứng phụ khó tránh của thuốc.

Mồi ngon của bệnh tiểu đường

Bệnh tiểu đường không vô cớ được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đặt tên là “cơn đại dịch của thế kỷ”, vì bệnh tuy không lây lan nhưng đang phát tán khắp nơi với vận tốc vượt xa dự kiến của ngành y.

Riêng với đàn ông trung niên, điểm cốt lõi khiến bệnh tiểu đường dễ chiếm thế thượng phong lại không khu trú quanh chuyện tăng đường huyết, cũng không hoàn toàn gắn liền với chế độ dinh dưỡng của nạn nhân. Bên cạnh tác hại khó tránh của stress khiến tụy tạng mau kiệt lực, nhiều công trình nghiên cứu trong thời gian gần đây cho thấy mối liên hệ giữa testosteron và tình trạng dao động đường huyết. Muốn hạ đường huyết sau bữa ăn thì chất đường cần được huy động vào bắp thịt, càng nhanh, càng nhiều càng hay. Người muốn tránh bệnh tiểu đường vì thế cần khối lượng cơ bắp để đốt cho hết chất đường. Éo le ở điểm càng thiếu testosteron càng dễ teo cơ. Hậu quả là chất đường ở lại trong máu quá lâu, lượng đường trong máu càng dao động thất thường, bắp thịt càng mau thoái hóa. Vòng luẩn quẩn cứ thế tiếp tục để rồi bệnh tiểu đường sớm muộn không mời cũng đến.

Nguy cơ thoái hóa cột sống, nhồi máu cơ tim

Thống kê của các hãng bảo hiểm ở châu Âu cho thấy chỉ 30% người làm việc trong văn phòng ở độ tuổi 50-55 tham gia hoạt động thể dục thể thao. Đây chính là một trong các nguyên nhân khiến số mày râu từ tuổi trung niên có lượng đường huyết không ổn định cao gấp ba lần so với phụ nữ tuổi trung niên. Cũng theo cảnh báo của Hội Nghiên cứu bệnh cột sống ở CHLB Đức, nhiều căn bệnh do thoái hóa và biến dạng khớp, đặc biệt là thoái hóa cột sống đang và sẽ tiếp tục là bệnh lý phổ biến ở nam giới từ tuổi 50.

Nhưng nếu tưởng khớp đau chỉ vì làm biếng thì lầm. Nhiều ông sở dĩ thích ngồi yên là vì thiếu testosteron. Testosteron đã giảm lại càng giảm nhanh hơn nữa nếu ít vận động. Vòng luẩn quẩn cứ thế xoay tròn đến mòn mặt khớp, đến nhão bắp thịt.

Quả thật không quá lời nếu mô tả nhồi máu cơ tim như cơn ác mộng của đàn ông mấp mé tuổi về hưu. Con số nạn nhân còn rất trẻ và đang ở cao điểm của sự nghiệp là dẫn chứng điển hình. Khổ cho nạn nhân đồng thời khó cho thầy thuốc là bệnh không dễ phát hiện, phần vì doanh nhân không rảnh rỗi để khám bệnh định kỳ, phần vì phần lớn bệnh nhân không có dấu hiệu báo động. Bên cạnh đó, bệnh tiểu đường; tăng mỡ máu; dao động huyết áp; stress; biến chứng ở mắt, thận, gan, não… chắc chắn không bỏ sót bất cứ cơ hội nào thuận tiện để ép sát mạch máu, vành tim vốn mong manh.

BS LƯƠNG LỄ HOÀNG, Trung tâm Oxy Cao áp, TP.HCM