Tại hội thảo, TS Phạm Quang Tú, Phó Viện trưởng Viện Tư vấn phát triển, cho biết Việt Nam tiếp cận với EITI từ năm 2007. Thời gian này nguyên Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng đã yêu cầu Bộ Công Thương nghiên cứu, tham vấn cho Chính phủ để tham gia EITI. Tuy nhiên, so với lộ trình thực hiện thời gian qua thì cơ quan bộ được giao là chưa phù hợp sau gần 10 năm.
Cùng quan điểm trong việc thúc đẩy Việt Nam tham gia EITI, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cho biết phía VCCI cũng đã tìm hiểu, khảo sát một số doanh nghiệp lớn, đa số họ đều mong muốn tham gia EITI, trong đó phải kể đến những doanh nghiệp làm ăn nghiêm túc, đòi hỏi mọi khoản thu cần được công khai, minh bạch từ phía cơ quan nhà nước.
Ông Tuấn khẳng định: “Có những doanh nghiệp nộp khoản phí, thuế hằng năm vào môi trường nhưng không biết dùng nguồn tiền đó vào đâu, đầu tư vào cái gì để giảm thiểu ô nhiễm môi trường, vì thế không ít doanh nghiệp cảm thấy bức xúc”.
TS Tú khẳng định việc tham gia EITI là cơ hội cải thiện chính sách, nâng cao hiệu quả thu ngân sách và giảm tham nhũng, thất thoát tài nguyên là rõ ràng, bởi vì các nước phát triển và đang phát triển như Mỹ, Na Uy hay nhiều nước EU và đặc biệt có bốn nước ASEAN là Indonesia, Myanmar, Philippines và Đông Timor cũng đã tham gia. Ông Tú đặt câu hỏi phải chăng có lợi ích nhóm trong khai thác khoáng sản nên dẫn đến việc chậm trễ tham gia EITI.
Bà Trần Thanh Thủy, đại diện Liên minh Khoáng sản Việt Nam, cho biết Chính phủ đã giao vấn đề này cho Bộ Công Thương nhưng đến nay quá trình tham vấn ý kiến của cơ quan bộ, ngành và xây dựng lộ trình báo cáo Chính phủ thì toàn bộ văn bản của Bộ Công Thương luôn đóng dấu mật, không được tiết lộ ra ngoài.
“Phải chăng việc chọn sai cơ quan chủ trì tham vấn, tiếp thu ý kiến trong việc trình Chính phủ về lộ trình tham gia EITI” - bà Thủy đặt vấn đề và cho rằng cần đưa vấn đề nghiên cứu, tham vấn Chính phủ về Bộ TN&MT, Bộ Tài chính và Ủy ban Tài chính-Ngân sách của Quốc hội hoặc lập một ủy ban tổng hợp, tiến trình gia nhập EITI sẽ nhanh hơn.
