3 điểm nghẽn: Vốn đọng, nợ đọng, thủ tục đọng về đầu tư công
Sáng 16-7, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì phiên họp trực tuyến Thường trực Chính phủ với các địa phương về giải ngân vốn đầu tư công.
Phát biểu khai mạc cuộc họp, Thủ tướng cho biết hiện nay người dân đang gặp khó khăn về thu nhập do ảnh hưởng của dịch COVID-19, như công nhân mất việc làm, tiền lương của người lao động giảm nhiều.
Thủ tướng phát biểu tại cuộc họp. Ảnh: VGP/Quang Hiếu.
Theo Thủ tướng, trong sáu tháng đầu năm mức tăng trưởng cả nước thấp, nguyên nhân chính do các dòng vốn đầu tư, kể cả đầu tư xã hội và đầu tư Nhà nước đều chậm, thấp so với kế hoạch vạch ra.
“Đầu tư công là một trong các cứu cánh quan trọng để chúng ta vượt qua khó khăn. Đầu tư sẽ giải quyết được rất nhiều việc làm, đầu tư thì giải quyết thu nhập cho người lao động, đầu tư góp phần cho tăng trưởng” - Thủ tướng nói và cho biết theo tính toán của Tổng Cục Thống kê, cứ 1% đầu tư thì sẽ góp phần tăng GDP 0,06%.
Từ đó, Thủ tướng cho rằng trách nhiệm Chính phủ, các địa phương trong cả nước rất lớn, phải tập trung giải ngân đầu tư công gần 28 tỉ USD, tương đương với 633.000 tỉ đồng.
“Mỗi khi làm việc ở địa phương và với các bộ ngành, thì các đồng chí đều đề cập là xin nguồn vốn của Nhà nước để đầu tư phát triển địa phương, ngành mình, nhưng khi nhận vốn rồi thì không tổ chức thực hiện đến nơi đến chốn” - Thủ tướng nói và cho biết vấn đề này đã diễn ra nhiều năm, nhiều thập kỷ, nhất là những năm gần đây tỉ lệ giải ngân vốn đầu tư công rất thấp.
Thủ tướng cho biết năm nay giải ngân vốn đầu tư công có tiến bộ hơn là đạt trên 20%, tăng so cùng kỳ khoảng 8% nhưng còn khối lượng rất lớn chưa được các cấp, các ngành giải ngân.
Từ những phân tích trên, Thủ tướng đề nghị các đại biểu tập trung tìm ra nguyên nhân khách quan, chủ quan, sự chậm chạp, ì ạch và kém cỏi của giải ngân vốn đầu tư công, kể cả vốn ODA.
“Phải tìm cho ra được nguyên nhân chủ quan là chính chứ không phải đổ cho khách quan là chính, để chúng ta có tinh thần trách nhiệm trước nhân dân về sử dụng vốn đầu tư Nhà nước trong sự phát triển ngành, địa phương của mình” - Thủ tướng nói.
“Tại sao những địa phương cùng cơ chế chính sách ấy mà họ đầu tư giải ngân rất tốt, còn nhiều địa phương rất ì ạch” - Thủ tướng hỏi tiếp và cho rằng nguyên nhân là do bệnh quan liêu, không chịu đi sát, không giải quyết công việc đặt ra và chỉ nói chung chung.
Thủ tướng nói: “Anh đi tìm nguồn lực nơi này nơi khác nhưng mà để lại một đống tiền ngay trên địa bàn của anh, anh không chịu giải quyết. Tại sao? Anh cứ đổ nguyên nhân khách quan này khách quan khác”.
Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận để đưa ra những chế tài đối với người đứng đầu để giải ngân đầu tư công chậm nhằm nâng cao trách nhiệm.
“Anh không làm thì phải có biện pháp với anh, chứ không làm, biết đó mà không xử lý. Nói hoài, nói mãi mà không chịu làm thì nghĩa làm sao, không lẽ chúng ta vô hiệu trong chuyện này sao” - Thủ tướng nói thêm.
Thủ tướng cũng khẳng định lần này sẽ đưa ra chế tài cần thiết, ngoài biện pháp mà Quốc hội đã trao quyền cho Thủ tướng Chính phủ là điều chuyển vốn đầu tư công của Nhà nước từ địa phương này qua địa phương khác, từ ngành này qua ngành khác, từ công trình này qua công trình khác, thì có chế tài khác về thi đua khen thưởng, xử lý vấn đề đặt ra, đánh giá cán bộ…
Các đại biểu tại đầu cầu Trụ sở Chính phủ. Ảnh: VGP/Quang Hiếu
Nhắc đến chuyến công tác kiểm tra thực hiện giải ngân vốn đầu tư công tại Ninh Bình vào cuối tuần qua, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết Ninh Bình đã tổ chức họp HĐND mỗi tháng một lần để điều chuyển vốn từ công trình này sang công trình khác. Bí thư, phó bí thư Thường trực xuống hỗ trợ chủ tịch các huyện để trực tiếp vận động hệ thống chính trị trong giải phóng mặt bằng.
Thủ tướng cho rằng bệnh quan liêu, xa dân làm một trong những nguyên nhân ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân, nhất là trong tác giải phóng mặt bằng. Từ đó, Thủ tướng đề nghị cần rút ra kinh nghiệm tốt như ở Ninh Bình.
Ngoài ra, Thủ tướng cũng đề nghị các đại biểu nêu ra các vướng mắc về thể chế pháp luật, “điều nào, điểm nào, nghị định nào, mâu thuẫn giữa luật, nghị định nào để Trung ương giải quyết”.
Theo người đứng đầu Chính phủ, hội nghị phải giải quyết cho được “3 cái đọng”. Thứ nhất là vốn đọng, không được để vốn đọng, có tiền đó mà không tiêu được. Thứ hai là không để nợ đọng, tức là hạn mục thi công xong, đã hoàn thành nhưng không quyết toán, “cứ ngâm đó mãi”. Thứ ba là thủ tục đọng, một vấn đề phổ biến hiện nay.
“Không để tình trạng biết rồi nói mãi, cứ để năm này sang năm khác như thế”- Thủ tướng yêu cầu.
Tại hội nghị, Thủ tướng cũng nêu tên các địa phương giải ngân tốt (đạt từ 45% trở lên), gồm: Nghệ An, Thái Bình, Hưng Yên, Ninh Bình, Phú Thọ, Bắc Ninh, Hà Nam, Lào Cai, Tiền Giang.
Ngoài ra, Thủ tướng cũng phê bình các địa phương giải ngân vốn đầu tư công chậm (dưới 20%), như: Quảng Trị, Trà Vinh, Khánh Hòa, Hòa Bình, Thái Nguyên, Cần Thơ, Đà Nẵng, Ninh Thuận, Đồng Nai.
