Cụ thể, theo ông Lượng một tác phẩm báo chí xuất bản thì nhuận bút, thù lao phải trả tương xứng, không chỉ cho riêng người viết (phóng viên) trực tiếp thực hiện mà cả những người ở hậu kỳ như biên tập viên, cho đến những người cung cấp thông tin. Vị cục trưởng Cục Báo chí nói rằng đó là sự công bằng bởi tác phẩm của phóng viên có hay, nổi bật là do biên tập viên. “Nếu chỉ trả cho phóng viên mà không trả cho biên tập viên thì sẽ không khuyến khích được những nhà báo giỏi tham gia công việc biên tập, làm công việc tòa soạn. Sẽ không có người giỏi ở hậu kỳ - giai đoạn cuối, quan trọng của chu trình xuất bản báo chí” - ông Lượng nói.
Vì thế theo dự thảo nghị định, nếu tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tác giả có tác phẩm được cơ quan báo chí sử dụng được hưởng 100% nhuận bút thì biên tập viên, người tham gia thực hiện công việc liên quan đến tác phẩm báo chí ở giai đoạn hậu kỳ (tùy theo mức độ đóng góp) cũng được hưởng 100% thù lao.
Việc trả tiền cho biên tập viên, người trình bày, người kiểm duyệt… có đưa vào thì các tòa báo “dễ thở” hơn với cơ quan thuế khi đến kỳ quyết toán có cán bộ cứ nhăm nhăm loại trừ các khoản nhuận bút hơi hơi lớn ra khỏi chi phí để tính vào thu nhập chịu thuế… Bởi dưới con mắt họ, báo chí xem như doanh nghiệp chứ không phải tổ chức đang gồng gánh trách nhiệm xã hội.
Chỉ có mới nhất và đáng chú ý nhất là việc cơ quan nhà nước đưa thêm cả người cung cấp thông tin vào diện được trả thù lao. Thực tế thì đã có một số tòa báo trả tiền phỏng vấn cho các chuyên gia, nhà khoa học và bạn đọc cung cấp các thông tin giá trị, song việc này không thường xuyên và không có mặt bằng chung cho các mức chi trả. Tuy nhiên, tiền chỉ là một khía cạnh, mà điều đáng chú ý chính là việc thay đổi nhận thức ở cấp quản lý đã xem người cung cấp tin là ân nhân và buộc các báo, đài phải có chế độ đối xử tử tế chứ không phải coi họ là một dạng thích được “lên báo, đài” nên đối xử thế nào cũng được. Điều này cũng tương thích và phù hợp với xu thế chung khi ở Luật Tố cáo và Luật Phòng, chống tham nhũng, những người tố cáo, tố giác ngoài việc được bảo vệ còn được hưởng chế độ khen thưởng, vinh danh tương xứng với giá trị tin tức mà họ cung cấp.
Đó cũng là sự công bằng cần có để báo chí bước sang giai đoạn quan tâm đến việc phục vụ người đọc hơn.
PHAN MAI
