Thông tin về 20.000 tấn xỉ Formosa Hà Tĩnh đi Thái Nguyên

Chiều 10-5, Tổng cục môi trường (Bộ TN&MT) đã trao đổi thông tin với báo chí về việc Sở TN&MT tỉnh Thái Nguyên có văn bản phản ánh hơn 20.000 tấn gang xỉ của Formosa Hà Tĩnh (FHS) được vận chuyển về 6 cơ sở sản xuất gang thép tại tỉnh này (thông qua một đơn vị trung gian) làm nguyên liệu tái chế.

Số gang xỉ này có nồng độ pH (độ kiềm) vượt ngưỡng nguy hại theo quy chuẩn của Việt Nam.

Ông Nguyễn Thượng Hiền, Cục trưởng Cục quản lý chất thải và cải thiện môi trường (Tổng Cục môi trường).

"Là nguyên liệu sản xuất không phải chất thải"

 Tại cuộc làm việc, ông Nguyễn Thượng Hiền, Cục trưởng Cục quản lý chất thải và cải thiện môi trường (Tổng Cục môi trường) cho rằng thông tin về gang xỉ chuyển giao của FHS cho một số đơn vị sản xuất gang thép tại Thái Nguyên những ngày qua là sai lệnh và không đúng bản chất.

Theo ông Hiền, gang xỉ của FHS có chứa 71,6% là sắt được pháp luật khuyến khích tái sử dụng làm nguyên liệu sản xuất thép. Và theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường thì loại gang xỉ này được coi là phế liệu làm nguyên liệu sản xuất chứ không được xem là chất thải.

Theo ông Hiền, Sở TN&MT tỉnh Thái Nguyên tiến hành kiểm tra, lấy mẫu phế liệu gang xỉ làm nguyên liệu sản xuất của một số đơn vị thu mua để phân tích và đã xác định có độ kiềm (pH) cao. Nếu gang xỉ nêu trên thải ra môi trường thì việc so sánh với QCVN 07;209/BTNMT để xác định ngưỡng có phải là chất thải nguy hại hay không là phù hợp.

“Tuy nhiên việc so sánh phế liệu gang xỉ là nguyên liệu sản xuất, không thải ra môi trường với quy chuẩn nêu trên là không phù hợp. Điều này dẫn đến hiểu lầm là chất thải nguy hại. Ví dụ như lấy dầu FO, hoá chất… là những nguyên liệu sản xuất đi phân tích thì tất cả đều là chất thải nguy hại”.

Ông Hiền cũng khẳng định QCVN 07:2009/BTNMT được áp dụng để kiểm soát chất thải ra môi trường chứ không được dùng để đánh giá đối với phế liệu làm nguyên liệu sản xuất… "Tuy nhiên các cơ sở tái chế, tái sử dụng gang xỉ (sau khi đã thu hồi sắt) nếu có phát sinh chất thải thì phải được quản lý theo quy định của pháp luật về chất thải” – ông Hiền nhấn mạnh.

Chuyên gia nói gì?

Tại buổi trao đổi thông tin, các chuyên gia về luyện kim và môi trường cho hay công nghệ của FHS là sản xuất ra các sản phẩm thép chất lượng cao dùng làm cốt công trình, thép ống và ốc vít. Vì vậy sản phẩm gang lỏng được sản xuất từ lò cao có hàm lượng lưu huỳnh từ 0,01-0,03% trước khi đưa vào lò chuyển (BOF) luyện thép được FHS sử dụng vôi cục và vôi bộ (CaO) để khử lưu huỳnh xuống dưới 0,005%.

Để đảm bảo quá trình khử lưu huỳnh được xử lý hoàn toàn thì phải sử dụng lượng vôi dư. Sản phẩm trung gian của quá trình này thu được gang xỉ khử lưu huỳnh sẽ chuyển đến xưởng thu hồi tài nguyên để thu lại gang thành phần có giá chỉ sử dụng, trong đó có phế liệu gang xỉ (có chứa 71% là sắt).

Độ pH trong gang xỉ cao thực chất là lượng vôi dư và hợp chất của Canxi. Lượng vôi dư này còn có tác dựng xử lý khí thải (Sox), nếu gang xỉ này sử dụng trong lò điện hồ quang để sản xuất thép.

PGS, TS Nguyễn Xuân Lâm, Hội đúc và luyện kim Việt Nam.

“Tất cả các nhà máy khác sản xuất thép ở nước ta hiện nay đều có yêu cầu về hàm lượng lưu huỳnh không cao. Nhưng FHS sản xuất thép khử lưu huỳnh trong gang lỏng ở dưới mức đó rồi để ra được thép chất lượng cao. Trong quá trình này mới ra gang xỉ còn tồn rất nhiều thép, có thành phần lưu huỳnh cao. Từ đó dẫn đến người ta phải bán ra ngoài để nấu quặng. Trên thế giới hiện nay họ cũng tận dụng xỉ này để làm nguyên liệu sản xuất thép” – PGS, TS Nguyễn Xuân Lâm, Hội đúc và luyện kim Việt Nam nói.

Cùng ý kiến này, TS Nguyễn Thế Loãn, Hội bảo vệ thiên nhiên và môi trường VN cho hay rất nhiều nước trên thế giới đang tận dụng phế liệu để làm nguyên liệu để sản xuất. “Tuy nhiêu ranh giới giữa chất thải và phế liệu nguyên liệu là mong manh vì thời gian qua có nhiều trường hợp lợi dụng cái này để vận chuyển phế thải về. Chính vì vậy cần phải kiểm soát chặt chẽ quy trình, tránh lợi dụng chuyện này để thải ra môi trường” – TS Loãn nhấn mạnh.