“Gần 20 triệu dân vùng hạ lưu sẽ bị ảnh hưởng nếu hai dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A được cấp phép triển khai” - lãnh đạo tỉnh Đồng Nai báo cáo tại buổi làm việc với Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội (gọi tắt là ủy ban), ngày 23-4.
Đồng Nai phản ứng mạnh
Ông Trần Văn Tư, Chủ tịch HĐND, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai, nhấn mạnh: Nhiều năm nay, việc các đập thủy điện trên thượng nguồn hệ thống sông Đồng Nai thi nhau tích nước đã gây ra tình trạng khô hạn ở phía hạ nguồn do lượng nước đổ về hạ lưu ít. Vào mùa mưa lũ, các hồ chứa lại đồng loạt xả khiến hạ du bị ngập lụt. Do vậy, “đề nghị trung ương không cho triển khai hai dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A vì sẽ tác động xấu lên dòng sông Đồng Nai. Đó là chưa kể hai dự án này còn làm mất đi một lượng lớn diện tích rừng của Vườn quốc gia Cát Tiên”.
Bà Phan Thị Mỹ Thanh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai, nói thêm: Nhiều năm qua các hồ chứa trên thượng nguồn thi nhau tích nước, dẫn đến đập cuối cùng trên sông Đồng Nai là thủy điện Trị An đã không tích được nước. Điều này không những ảnh hưởng đến quá trình sản xuất điện mà còn gây tình trạng khô hạn cho vùng hạ du. Cạnh đó, “hai dự án nếu triển khai sẽ làm mất nét đặc trưng văn hóa của lưu vực sông Đồng Nai”.
Đoàn kiểm tra của ủy ban đi ghi nhận thực tế sau cuộc họp sáng 23-4. Ảnh: DĐ
Ông Nguyễn Văn Long, Giám đốc Sở VH-TT&DL tỉnh Đồng Nai, cũng cho rằng việc mất rừng để nhường đất cho thủy điện chính là làm mất vĩnh viễn các giá trị văn hóa tự nhiên. “Chủ đầu tư cho rằng sẽ trồng rừng để bù đắp lại diện tích rừng bị mất. Tuy nhiên, giá trị văn hóa và tính đa dạng sinh học của những khu rừng nguyên sinh đó sẽ bị mất vĩnh viễn mà không thể tái tạo”.
Đề nghị cân nhắc thật kỹ
Tại buổi làm việc, ông Võ Đại Hải, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp (Bộ NN&PTNT), đề nghị Bộ TN&MT cần điều tra kỹ để có những đánh giá toàn diện về tác động môi trường của hai dự án. Ông Hải lưu ý: “Chúng ta đã mất hơn 20.000 ha rừng vì những công trình thủy điện, trong khi lượng rừng được trồng lại quá ít. Nay nếu triển khai hai dự án này, rừng sẽ tiếp tục mất đi một diện tích lớn, khó có thể bù đắp lại”.
Ông Lê Quang Huy, Phó Chủ nhiệm ủy ban, cho hay hiện ủy ban vẫn chưa nhận được báo cáo khả thi của hai dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A. “Với hai dự án thủy điện này, cần phải có những giải trình khách quan, khoa học và phải xem xét lại việc tuân thủ các văn bản quy phạm pháp luật, cân nhắc sự được, mất nếu triển khai dự án” - ông Huy nói.
| Dự án giúp giảm lượng than sản xuất điện! Hai dự án có hồ chứa nhỏ nên mùa mưa không thể làm tăng thêm lũ. Hiện Chính phủ đang xây dựng quy trình vận hành liên hồ cho hệ thống bậc thang thủy điện trên sông Đồng Nai. Thiết kế của thủy điện Đồng Nai 6 và 6A hoàn toàn đáp ứng được yêu cầu của quy trình vận hành này. Nếu hai dự án được triển khai, lượng điện sản xuất hằng năm sẽ lên tới 929 triệu kWh, giảm được 4 triệu tấn than một năm để sản xuất điện. Đại diện Bộ Công Thương Diện tích chiếm đất của hai dự án thấp so với bình quân các dự án thủy điện khác. Do hồ chứa nhỏ, hai dự án hầu như không có ảnh hưởng đến chế độ dòng chảy hạ lưu cũng như đối với khu vực Bàu Sấu (Vườn quốc gia Cát Tiên). Trong khi đó, hai dự án có hiệu quả cao về kinh tế-xã hội, đóng góp cho ngân sách Nhà nước hằng năm 325 tỉ đồng. Lượng điện sản xuất ra có thể cung cấp đủ cho ba tỉnh Lâm Đồng, Đắk Nông và Bình Phước. Ông BÙI PHÁP, Chủ tịch Công ty Cổ phần Tập đoàn Đức Long - Gia Lai (chủ đầu tư) Đóng góp nhỏ, thiệt hại không lường nổi Phần đóng góp điện năng của hai dự án này không đáng kể, hoàn toàn có thể thay thế bằng các dự án năng lượng bền vững khác. Trong khi đó, tác động về môi trường, xã hội và sinh thái lại rất lớn. Xét về mặt pháp lý, hai dự án trên vi phạm Nghị quyết 49/2010 của Quốc hội vì chiếm dụng tới 170 ha diện tích vườn quốc gia (theo nghị quyết này, dự án chiếm 50 ha vườn quốc gia phải trình Quốc hội xem xét - PV). Ông TRƯƠNG VĂN VỠ, Phó Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai Lợi ích kinh tế của hai dự án không lớn so với những cái mất để lại. Không chỉ làm cạn kiệt nước vào mùa khô, tăng lũ lụt vào mùa mưa, dự án còn phá vỡ dòng chảy của sông Đồng Nai, con sông nội sinh duy nhất của cả nước. Ông VÕ VĂN CHÁNH, Phó Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Đồng Nai Việc xây dựng hồ chứa đập thủy điện sẽ chia cắt con đường di cư của những cá thể nguy cấp, đe dọa nghiêm trọng tới tính đa dạng sinh học của Vườn quốc gia Cát Tiên. Một số đại biểu |
DUY ĐÔNG
