Đánh cược mạng sống dưới đáy biển

Nhiều người đã không quản khó khăn, hiểm nguy rình rập, bất chấp tính mạng lặn sâu dưới đáy biển nhiều tiếng đồng hồ để săn hải sâm.

Tại bờ biển Diễn Hải, Diễn Châu (Nghệ An) chúng tôi gặp một nhóm thợ lặn hơn chục người vừa từ lòng đại dương săn hải sâm trở về. Người nào cũng khoác đồ lặn và mang “chiến lợi phẩm” trên lưng trông cứ như một tiểu đội người nhái trong phim hành động.

Tiểu đội “người nhái”

Nhóm “người nhái” này gồm 15 người đều là ngư dân xã Diễn Hùng. Đây là những tay đi săn rum chuyên nghiệp khắp các vùng biển từ Nghệ An, Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Ngãi.

Hùng, một thợ lặn, cho biết trước đây ngư dân vùng Diễn Châu bắt rum chỉ nhập cho các lái buôn để họ sơ chế bán cho các tiệm thuốc đông y với giá rất rẻ 20.000-30.000 đồng/kg nhưng khoảng bảy năm trở lại đây, với tin đồn thần dược ăn vào cường dương, bổ âm nên giá cả tăng vọt theo cấp số nhân. Hiện nay rum trắng, rum đen, ngận vàng, rum dừa giá 300.000-700.000 đồng/kg, rum vú trắng lên tới 3 triệu đồng/kg.

“Mấy anh em bọn tui đều là dân đi biển đánh cá nhưng thấy nghề rum bở ăn nên bỏ nghề đánh cá để đi lặn bắt rum bán. Nghề này chỉ bỏ công sức chứ không cần bỏ vốn nhiều. Chỉ cần một cái dầm sắt nhọn dài khoảng 50 cm và một bộ đồ lặn vậy là có thể hành nghề. Có những lần gặp vỉa anh em bọn tui kiếm được cả chục triệu đồng chỉ trong một ngày lặn biển. Nhờ nghề này mà tui xây được nhà mái Thái khang trang và nuôi được bốn đứa con ăn học” - Hùng tâm sự.

Chúng tôi hỏi Hùng ở xã anh người đi lặn rum nhiều không, Hùng bảo: “Nhiều lắm, riêng xã tui có hơn 300 người đi lặn rum chuyên nghiệp. Còn nếu tính người lặn rum thời vụ thì đếm không xuể”.

Tiểu đội thợ lặn Diễn Hùng chuẩn bị xuất kích săn hải sâm. Ảnh: NTD

“Nghe nói tốt cho chuyện ấy”

Quả vậy, tại các xã Diễn Ngọc, Diễn Kim, Diễn Hải cũng có hàng trăm người bỏ nghề đi biển đánh cá để đi lặn rum mong đổi đời.

Theo Hùng thì trước đây cả vùng biển Diễn Châu cứ ra khoảng 1,5 m nước biển là có rum nhưng nay đã hiếm dần bởi mỗi ngày có cả ngàn người từ khắp nơi đổ về săn bắt. “Cả ngày hôm nay mỗi người bọn em cũng chỉ lặn bắt được hơn 1 kg thôi. Cứ đà bắt ồ ạt như hiện nay thì một thời gian ngắn nữa vùng biển này sẽ không còn rum” - Hùng nói.

Hiện nay, không chỉ nhiều người bỏ nghề biển săn rum mà các nhà hàng đặc sản, các lái buôn cũng ồ ạt thu mua rum. Nhiều thực khách ồ ạt tìm đến vùng biển để thưởng thức món này vì tin đồn thần dược. Giá bán 200.000-500.000 đồng/đĩa tùy thuộc vào cách chế biến và số lượng... Rum có thể chế biến được rất nhiều món như hấp ngải cứu, thuốc Bắc, nấu cháo, xào sả ớt. Nhưng món khoái khẩu nhất vẫn là rum om hoặc xào củ, quả chuối hột với lá lốt.

Anh Nam, chủ một nhà hàng đặc sản ở Diễn Hải, cho biết: “Khách đến quán thường gọi món rum, đắt mấy họ cũng mua. Trung bình mỗi ngày quán tôi tiêu thụ khoảng 100 kg. Nhưng mặt hàng này hiện nay cũng rất khan hiếm vì có các lái buôn mua với giá cao để đưa đi Trung Quốc. Vậy nên muốn ăn rum không phải lúc nào cũng có, thực khách phải đặt hàng trước”.

Quả vậy, đến nhiều nhà hàng đặc sản ở vùng biển Diễn Châu chúng tôi thấy nhiều người, đủ mọi tầng lớp, ngành nghề khác nhau tìm đến món ăn này.

Anh Nguyễn Hải, một thực khách, chia sẻ: “Tôi nghe nói ăn rum rất bổ dưỡng và tốt cho chuyện ấy nên xuống đây mua để ăn. Không biết nó tốt như thế nào nhưng ăn cảm giác ngon nên hôm nay tôi đưa cả bà xã đến đây để thưởng thức…”.

Hai lần suýt bỏ mạng

Theo những tay thợ lặn chuyên nghiệp thì đầu tháng 2 cho đến tháng 6 là khoảng thời gian thích hợp để lặn rum. Rum biển có nhiều loại và chúng sinh trưởng ở những độ sâu khác nhau: rum trắng, rum đen, ngận vàng, rum dừa ở mực nước từ 1,5 m cho tới 30 m. Trong đó loại rum vú trắng ở độ sâu 50-70 m. Loại rum ở càng sâu thì càng quý hiếm và giá cả cũng rất đắt.

Phạm Hà, một thợ lặn rum ở Diễn Kim, kể rằng trước đây nhóm của các anh đi thuyền ra gần quần đảo Trường Sa để lặn rum vú nàng quý hiếm. Phương tiện lặn cũng cực kỳ đơn giản, chỉ cần cái kính, ngậm ống hơi, quần đùi, áo thun, thậm chí có người để mình trần là có thể lặn xuống đại dương với độ sâu 50-70 m để bắt rum. Theo Hà thì nghề lặn rum cho thu nhập cao nhưng nghề này vô cùng nguy hiểm. Thời gian mỗi cú lặn chừng một giờ đồng hồ nhưng chỉ ở tối đa dưới đáy biển khoảng 30 phút. Vì thế những người trên tàu phải canh giờ thật kỹ, sau 20 phút giật dây hơi một lần, đến 30 phút dù thợ lặn có trúng “ổ” rum thì cũng phải bắt buộc kéo lên nếu không áp suất của nước sẽ làm cho thợ lặn bị tai biến, nhẹ thì bị liệt còn nặng thì coi như... bỏ mạng giữa biển.

Hà tâm sự: “Chính tôi cũng đã hai lần suýt bỏ mạng dưới đáy đại dương vì lặn ở độ sâu 60 m và tôi cũng đã từng chứng kiến cái chết thương tâm của bạn lặn rum cách đây ba năm do hệ thống hơi bị trục trặc. Lặn rum ở độ sâu như vậy luôn đối mặt với tử thần nên hai anh em tôi quyết định không mạo hiểm nữa mà trở về lặn rum gần bờ đỡ nguy hiểm hơn. Bắt rum gần bờ cũng đơn giản hơn nhiều nhưng cái khó là mình phải phán đoán được vùng có nhiều rum. Rum thường nằm trong cát, chỉ lòi cái đầu nhiều xúc tu nở như hoa, mình phải lặn sâu xuống đáy rồi dùng tay, chân để định vị. Khi phát hiện ra thì tay phải cầm đầu, tay trái dùng dầm sắt bẩy lên để bắt. Người bắt phải hết sức khéo léo và nhanh nhẹn. Người có kinh nghiệm mới bắt được chứ không có kinh nghiệm thì chỉ chạm được vào nó một cái là mất dấu ngay. Vả lại thân rum trơn như thân lươn nên không có kinh nghiệm cũng rất khó bắt. Lặn gần bờ thu nhập có ít hơn nhưng đỡ nguy hiểm. Mỗi ngày tui cũng bắt được khoảng 2 kg là có gần triệu bạc”.

Theo các thợ lặn thì bắt rum gần bờ cũng đối mặt với nhiều hiểm nguy như mải lặn không may gặp dòng chảy xa bờ cũng rất dễ bị sóng cuốn chìm. Tiếp nữa là khi lặn xuống dùng tay, chân để tìm rum lỡ gặp rắn đẹn biển cũng dễ bỏ mạng. Ngoài ra ngâm mình dưới nước biển nhiều tiếng đồng hồ cũng hay bị tai biến và ảnh hưởng lâu dài tới sức khỏe với các bệnh như thấp khớp, viêm phổi…